________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શરીરપર મનની અસર.
આરોગ્યતા—શરીરપર મનની અસર.
For Private And Personal Use Only
૧
રીરથી થતાં શુભાશુભ કાર્યો મનની આજ્ઞા પ્રમાણે થાય છે. પ્રથમ વિચાર ઉત્પન્ન થાય છે પછી શરીરથી તે કાર્ય કરે છે. મનમાં ઉત્પન્ન થયેલ પ્રથમ:અનુચિત વિચારે પ્રમાણે વર્તવાથી તેની શરીર ઉપર અસર થતાં શરીર વિકારવશ કે વ્યાધિગ્રસ્ત બને છે; તેવીજ રીતે શુભ વિચારા પ્રમાણે વર્તવાથી શરીર શક્તિ અને તેજમાં વૃદ્ધિ થાય છે. સ્થિતિ, સચેાગ, સંગ, ઘટનાઓ પ્રમાણે આરેાગ્યતાનુ મૂળ પ્રથમ વિચાર થઈ પડે છે. મલિન હૃદય—પાપી વાસનાએ, અધમ જીવન અને વ્યાધિવાળા પ્રાણીને મનજ બનાવે છે. એક યુરોપીયન વિજ્ઞાનશાસ્ત્રીએ જણાવેલ છે કે જ્યારે મનુષ્ય મલિન અને પાપી વિચાર કરે છે ત્યારે તેનું લેાહી ગદુ અને એક પ્રકારના વિષવાળુ મને છે, તેમજ પવિત્ર અને દયાળુ હૃદય લેાહીને અમૃતતુલ્ય બનાવી પવિત્ર જીવન અને શરીરનું પોષણ કરે છે. વિચારો પ્રત્યેક શુભાશુભ કાર્યનું જીવન છે, તેથી માત્ર ભાજન જ બદલવાથી કાંઇ થતુ નથી પર ંતુ વિચારાના પ્રવાહને સ્વચ્છ બનાવવાથી શરીર, અને જીવન સ્વચ્છ અને છે. જ્યાંસુધી વિચારનું પરિવર્તને ન થાય ત્યાંસુધી બીજી તમામ ખામતા બદલી ડાય છતાં નકામુ છે. મનુષ્યા પેાતાના શરીરની બાહ્યશુદ્ધિ જાળવે છે, પરતુ પેાતાના વિચારા જ્યાંસુધી શુદ્ધ કરતા નથી ત્યાંસુધી તે પવિત્ર, ત્યાગી, કે મહાત્મા બનતા નથી. એક વિદ્વાને કહ્યું છે કેજો તમે શરીરનું રક્ષણ કરવા ઇચ્છતા હો તે મનનું પ્રથમ રક્ષણ કરા, જો તમે શરીરના જીહાર કરવા ઇચ્છતા હો તો પ્રથમ મનને પવિત્ર બનાવા. વૈર, વિરાધ, ઇર્ષ્યા, નિરાશા તથા દ્વેષના વિચારા જ શરીરની આરોગ્યતા અને કાંતિના ક્ષય કરે છે. કોઇપણ મનુષ્યનેા ચીડીયેા સ્વભાવ સ ંચાગથી કે અકસ્માત્ કારણથી અસંતુષ્ટપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે. હેરાને શુષ્ક બનાવનાર જેને કરચલીયા પડેલી કહીયે છીયે, તે મિથ્યાભિમાન તથા દુષ્ટતાના વિચારાથી અને છે. જે મનુષ્ય આનંદ, પ્રમાણિકપણા, શાન્તિ અને મનુષ્ય પ્રેમના વિચારા સ્વતંત્રતાથી મનમાં લાવે છે તેની આકૃતિ પ્રફુલ્લિત અને શાંત થતાં શરીર બળવાન અને છે. કેટલાક મનુષ્યે વૃદ્ધ છતાં તેમના મ્હેરાપર કર્ણા, સહાનુભૂતિના, $ તેમજ કેટલાકના મુખ ઉપર ઢઢતા તથા પવિત્રતાના વિચારાના ચિહ્નો, અને કેટલાકની મુખાકૃતિપર ગુસ્સાના, બલાત્કારના ચિહ્નો સ્પષ્ટ દેખાય છે. જે મહાનુભાવ
