Page Text
________________
श्रीकल्पसूत्रे
॥२४० ॥
Jain Education
MALKETERNA
अनगारा निर्वातं स्थानमेषयन्ति, अन्ये 'संघाटीः प्रवेक्ष्यामः' इति वदन्ति, एके च इन्धनानि समाददन्तस्तिष्ठन्ति, केचित् 'पिहिता अतिदुःखं हिमकसंस्पर्श सोढुं शक्ष्यामः' इति शोचन्ति तस्मिन् तादृशे शिशिरे द्रविको भगवान् अप्रतिज्ञः सन् विकटे स्थाने तत् शीतं सम्यक् अध्यास्त । एष विधिः 'अन्ये मुनयोऽपि एवमीर ताम्' इति कृत्वा अप्रतिज्ञेन मतिमता भगवता बहुशोऽनुक्रान्तः | ०९१ ॥
टीका - "कयाइ भगवं" इति । कदाचित् = कस्मिंश्चित् समये भगवान् आवेशनेषु = शिल्पकारशालासु कदाचित् सभा, कदाचित् प्रपासु =नीयशालासु, अवसदिति परेणान्वयः, एत्रमग्रेऽपि बोध्यम् । एकदा कदाचित् अनगार वायुहीन स्थान की गवेषणा करते थे और कोई-कोई कहते थे कि 'हम संघाटी - चादर ओढ़ेंगे ' तथा कोई-कोई योग आदि शीत निवारण के लिए इंधन जलाते थे, कोई-कोई सोचते थे कि ओढ़ने पर ही इस शीत के कष्ट को सहन कर सकते हैं, ऐसे शिशिर के समय में भी भगवान् मुक्ति के अभिलाषी और अप्रतिज्ञ रह कर सम्यक् प्रकार से उस शीत को सहन करते थे । 'अन्य मुनि भी इसी प्रकार का आचरण करें' ऐसा सोच कर अप्रतिज्ञ एवं मतिमान् भगवान् ने अनेक बार इस प्रकार का आचार पालन किया ।। ०९१ ।। टीका का अर्थ - कभी-कभी भगवान् शिल्पियों की शालाओं में, कभी सभा स्थलों में और कभीकभी प्याओं में उतरते थे। कभी-कभी जनशून्य दुकानों में, कभी कारखानों में, कभी पलाल के पुत्रों में, સ્થાનાની શેાધ કરતા, કોઇ કોઇની ચાદર (સ`ઘાટી) એઢવ નું પસદં કરતા તા કેાઈ ઠંડીમાંથી છૂટવા માટે છાણાં સળગાવી તાપણુ કરતા. આવા સમયમાં પણ ભગવાન જે મુક્તિના અભિલાષી હતા અને અપ્રતિજ્ઞ હતા તેઓ સમ પરિણામે શીતના પરિષદ્ધને વેદતા હતા. અન્ય મુનિએ પણ વિશ્વમાં મારા જેવું જ આચરણ કરશે એમ ધારી ભગવાન વારવાર આવાજ પ્રકારના આચારનું પાલન કરતા. (સૂ૦૯૧)
ટીકાના અથ-મુનિને મહેલાત અને મસાણ સરખાંજ હોય છે. તેમને મન બને માટીની જ બનાવટ છે. દેહ રહિત એવા સિદ્ધ સુખે જીવે છે.' એ સૂત્ર અનુસાર દેહ ભાનરહિત થવામાં જ તેઓ જે દ્રષ્ટા છે તે દૃષ્ટિને જે જાણે છે રૂપ, અખાધ્ય અનુભવ જે રહે તે છે. જીવ સ્વરૂપ,
માનદ અનુભવે છે.
ઉપરના વાકયનું જેને ભાન વતી રહ્યું છે એવા ભગવાનને ઉચ્ચ જાતિની માટીની મહેલાતે કેમ પસંદ પડે ? તે તે કોઈ પણ એકાંત સ્થળના જ હિમાયતી હતા તેમને કોઈ પણ ઉપાયે પોતામાં સમાઇ જવાની તાલાવેલી લાગી હતી તેથી એવા એવા સ્થળેા શેાધતા કે જ્યાં કોઈના પગરવ પણ હાય નહિ ! કોઈ તેમને પરેશાન કરે નહિ; કોઈ તેમના
ܕ
कल्प
मञ्जरी टीका
भगवतोविहारस्थान
वर्णनम् ।
।। सू० ९१ ॥
॥२४०॥
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600024 |
| Book Title | Kalpasutram Part_2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 504 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 18 MB |