________________
સંસાર દર્પણ અને સુશીલાની કર્મકથા.
૧૪૩
એના સર્વે પરના ખાનગી કાર્યો તેમને હસ્તક છંતા હોવાથી શ્રી પાંચ તેને લગભગ પિતાના વડીલ બધુ સમાન માનતા હતા; કારણ કે મિસ્ટર ફ્રેન્કલિન પણ તેમના કહેવા પ્રમાણે ઇગલાન્ડમાં એક ઉંચ્ચ અને ખાનદાન કુટુંબના વારસ હતા એટલે એવા એક ખાનદાને પુરૂષ સાથે માનબુદ્ધિપૂર્વક વર્તવું જરૂરી છે એમ શંભુલાલનું નિશ્ચિત માનવું હતું. મિસ્ટર જે. ફ્રેન્કલિન એજ આપણી આ વાર્તામાંની નવીન વ્યક્તિ છે; તે એક કદાવર બાંધાનો અને સામાન્ય પુરૂષ કરતાં ઉંચ્ચાઈમાં કાંઈક વધારે પણ સુંદર આકૃતિવાળા લગભગ ૨૫-૨૬ વર્ષની ઉમરનો યુવક હતો. સંધ્યાકાળનો સમય થવા આવ્યો હોવાથી અને હિનસ્ટાઈમને કાંઈક વિલંબ હોવાથીમિસ્ટર - કેન્કલિન “ઇકે પેઈન્ટ ” પર આમ તેમ ચક્કર લગાવતા દષ્ટિગોચર થતા હતા. (અપૂર્ણ)
સંસાર દર્પણ અને સુરીલાની કર્મસ્થા.
(લેખક–મંગળાબાઇ મેતીલાલ ફકીરચંદ પ્રેમચંદ ).
ચેતન રહીત થઈ હું પડી ના કંઈ સમજ મુજને પડે, જાગ્રત થઈ શું થઈ દશા ? મારૂ હદયતો બહુ રડે; નિદેય કસાઈ ને કસાથીમાં નહિ અંતર દીસે, જયાં ના હૃદય ત્યાં દેવ પુજા વ્યર્થ છે મંદિર વિષે. તે ભ્રષ્ટ ગોરે સાથ આવી હણવા કરી માગણી, તને એકલી કંગાળ મુકીને ગયા હારે ધણી; હું રેષથી સામી થઈ બસ તું હરામી ચુપ થા, ઇશ્વર તણું આ સ્થાનમાં બદદાનતી તે દૂર જા. યમ દમ અને સમને નિધિ બ્રાહ્મણ ખરો તે જાણો, જે હૃદય પ્રભુને પુજતો તે દેવ પૂજક માન; તું શું બને નિર્લજ ઘાતી અધમ માનવ રાક્ષસી, તુજ અંતરે કયાંથી કુડી પણું વાસના આવી વસી. મારા જીવનમાં એક પણ દુષ્કૃત થયું નથી તે છતાં, શાને પ્રભુ ? આ આફતો પડતી હશે સહસા વૃથા; આવી ચડયો ત્યાં દેવનો દુત મુકિત બંધનથી થઈ, આ ગોર નાઠો તે સમે આવી–બલા-ચાલી ગઈ. તે ભાઈ ધર્મિ અતી હતેા મુખથી દિલાસો દઈ કરી, મુજે બહેન છે. તું- હૈયે ધરની ના હવે બન ગાભરી; થઇ શાંત વાત કહે મને પ્રારંભથી તુંજ આદરી, શું કહું પતીને પત્ર વાંચો કથની છે મુજ દુખભરી. તે બંધુ સમજી સૌ ગયે છે ધન્ય તેની સન્મતી, પતી હેમની થઈ ભેગ હું ના અન્ય મારી ગતી હતી; ”
પર
