________________
ઉપાધિઓને ઓછી કરો!
શ્રી યશાધર મહેતા.
આજે રાજકારણ મહત્ત્વની વસ્તુ બની ગઇ છે. તે માહુ તથા ભ્રમણાને સમજી નહિ શકનારા પેાતાની સત્તા તથા સંપત્તિલાલસાને કમ યાગ તથા સેવા'ના નામે ઓળખાવે છે, જે એક મહાન આત્મવંચના છે. ગૂજરાતમાં હમણાં બે-ચાર મહિના પહેલાં સત્તાની સાઠમારીની આંધી પ્રવતી ગઇ, ગુજરાતના પ્રધાનમડળમાંથી કેટલાયને જવું પડયું, તે કેટલા નવા ખુરશીનાં સ્થાને આવી બેઠા. એ પ્રસંગ અનુલક્ષીને ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ લેખક જે ઉપયાગી ચેતવણી ઉચ્ચારે છે તે જરૂર વિચારણીય છે.
ગુજરાતની રાજકીય આંધિ શમી ગઇ છે અને હવે આત્મ ચિંતનના સમય છે.
પાંચ સાલ ઉપર હિમાલયમાં એક સાધુ મળેલા તે આજે યાદ આવે છે. કાંગડામાં આવેલા ધર્મશાળા નામના હિલ સ્ટેશને મને તેમના ભેટા થએલા. મસ્ત માણસ હતા. એ સાધુને હું હંમેશા નીચેની લીટીએ લલકારતા સાંભળતા.
“ કહાં ગયા તેરા દ્વારા સિક ંદર કહાં ગઇ તેરી ખારાદરી ? ” એ લીટીએ લલકારીને પાતે આનંદમાં આવીને
હસ્યા કરતા.
શે ભાવાથ હશે એના ? મધા જાય છે કાને યાદ કરીશુ અને કાને નહિ ? થાકી જવાય તેવું કામ છે, પૃથ્વી કાંઇ મનુષ્યના તાખામાં નથી. કાળ પણ એના તાખામાં નથી. એના તાખામાં તેા કશુ જ નથી. એ માણસ પૃથ્વી ઉપર આવી ચઢયા છે. પૃથ્વી એના આવ્યા અગાઉ લાખ્ખા વર્ષથી હતી અને એના ગયા પછી પણ લાખ્ખા વર્ષ સુધી રહેવાની છે. આગ તુકાની માલકી જ કઇ ? તીરે ઉભેલા માણસ જો એમ કહે કે નદી મારી છે તા એને કાણુ - શકે ? નદીને જો માણસના જેવી વાચા હાત તા કહેત કે,
આ
66
પાણી પી અને રસ્તે પડ. તારા જેવા તા કેટલાય આવ્યા અને કેટલાય ગયા. મને તારા હર્ષી કે શેક કંઈ નથી ” પછી નદીનુ કાંઇ નખ્ખાઇ નથી
એના ગયા જવાનું, એ
માણસ જો એવી ચિંતા કરે કે પેાતે આગળ ચાલ્યા જશે તેા અરે, નદીનુ શુ થશે ? તે જાણવું કે તેને મતિભ્રમ થયા છે. નદી તે એને એટલું જ કહેશે કે, “તુ તારે આગળ ચાલ્યુંા જા. ખીજી નદી મળી રહેશે, અને નદી નાની હોય કે મેટી હોય તેમાં તારે શું ? તારે કયાં આખી નદી પીવી છે ? તારે જોઈએ ચાંગળુ પાણી, જે મળી રહેશે, ચાલવા માંડે !”
એ મસ્ત સાધુના શબ્દોના ભાવા આવા હતા. રાજકારણી અને એવી બધી વાતાને એ મસ્ત સાધુ “ અંડર અંડર ” કહેતા, તેથી મે' એમનું નામ અંડર મડર 2 પાડયું હતું. રાજકીય પક્ષા, રાજકીય ભાષણા, ચૂંટણી જંગ એ મધુ એને અંડર હતું.
મન
અર
મસ્ત માણસાની વાત છે ન્યાયી. હેરદ્વારના એક સાધુને ચીનાઓના આક્રમણનુ કોઈએ પૂછ્યું. એણે લાક્ષણિક જવામ આપ્યા કે, “ આંધીને કયાં લઈ જવાના છે ? ” વાત તેા સાચી. પૃથ્વીને ખાંધીને કણ લઈ જવાનું છે ? આપણે જતા રહેવાનુ છે. પૃથ્વી જતી રહેવાની નથી.
સબધે! બાંધવા નહિ
જેવું પૃથ્વીની ખાખતમાં તેવુ જ ખુરશીની ખાખતમાં અને જેવું ખુશીની ખાખતમાં તેવું જ દરેક જાતના સંબંધની ખાખતમાં, ચાહીને કોઇ પ્રવૃત્તિ કરવી નહિ અને ચાહીને