________________
વીતરાગ શાસનને પામેલા
પ્રત્યે
શ્રી સુંદરલાલ ચુનીલાલ કાપડીયા એમ. એ. વડાદરા
શ્રી વીતરાગ શાસનનું વિશ્વમાં કેટ-કેટલુ મહત્ત્વ છે, એ હકીકતની રજૂઆત સાથે વીતરાગ શ્વાસ. નને પામેલા ખાત્માઓની વર્તમાનકાળે કઇ કઇ ક્રો છે, એ હકીકત આ ટુંકા લેખમાં દર્શાવાઈ છે. લેખક કલ્યાણ' પ્રત્યે મમતા ધરાવનારા આત્મીયભાવ રાખનારા છે. અવારનવાર તેઓ કલ્યાશુ’માં લખે છે, તે ટુકમાં પણ સ્વસ્થ શૈલીયે પેાતાના વિચારા દર્શાવે છે. તેના આ લેખ મનનીય છે.
વીતરાગનુ શાસન’
અનેક શાસના દુનિયામાં દેર જમાવી રહ્યા છે. કોઈ શાહીવાદને નામે તે કોઈ રાષ્ટ્રવાદના નામે, કેાઈ સમાજવાદને નામે તે કોઈ સામ્યવાદને નામે. પણ સરવાળે શાસન એકનુ સીધી યા આડકતરી રીતે વ્યક્તિનુ જ. ભલેને તે વ્યકિત પળમાં ધૂળ ચાટતા થઈ જાય કે ફાંસીને લાકડે લટકતી બની જાય. પણ સત્તાના સિંહાસન પર હાય ત્યાં સુધી શાસન એનું આજી ખાજીના કયાં તે રમકડા કે થાડી હા હા કરીને અંતે માટે ભાગે સાથે ભળી જનારા.
ચાર વાણીના પણ હાય.
આ બધી આફત-ઉપાધિઓથી, સકલેશ અને આક્રમણાથી ખચાવનાર શાસન પણ વિશ્વના તખ્તા પર અસ્તિત્વ ધરાવતું હોવું જ જોઇએ. ભલે તે કાળને પ્રભાવે વિશેષ વ્યાપક ન પણ હોય, સામાન્યજન માત્રની દૃષ્ટિમાં એકદમ ન પણ ચડી જતું હોય. છતાં સાચા શિષ્ટ વ જેને પીછાની શકે આળખી શકે, આદરી શકે અને વિશ્વ સમક્ષ તેના નકશે મૂકી શકે એવું કોઈ મહાન અદ્દભુત અને અપૂર્વ શાંતિજનક શાસનહાવું જ જોઇએ. હિંસાની સામે સાચી અહિંસાને સમજાવનાર, અસત્યની સામે સત્યની વ્યાપકતા
ધમ શાસના પણ અનેક પ્રકારના હોય છે. અને માટે ભાગે વ્યક્તિના અહમાંથી કે રાગ
દ્વેષમાંથી જન્મેલા પણ ઘણા ઘણા અને વિસર્જનાર, લૂંટ અને ચેરીની સામે સમર્પણુ ભાવના પાઠ પઢાવનાર, વિલાસ અને વ્યભિચાર સામે ઇંદ્રિયદમન અને બ્રહ્મચયના આદશ મુકનાર, તૃષ્ણા અને સંગ્રહ ખારી સામે સતેાષ અને ત્યાગના માને આલેખનાર કેાઇ વિશદ સૈદ્ધાંતિક માર્ગ હવે ઘટે ને ?
તાના ઘસઠમાંથી સજાએલા પણ ખરા. એટલેથી જ અટકતું નથી. પણ શાકત મત (કાંચળીએ મત) જેવા શાસના પણ અમુક પ્રદેશેામાં પગ પામેલા.
આ બધા દુન્યવી અને ધમ શાસને, પાછળ માટે ભાગે સુખ, વૈભવ અને સત્તાના હેતુ તરી આવે છે. પછી તે આ લેાકના હાય કે પરલોકના હાય. અને તેમાંથી સત્તાની સાઠમારી જન્મે, પક્ષા રચાય, હાંસાતુ.સી અને ખેંચાખેંચી થાય. અનેક વિપ્લવા જાગે અને સારાએ વિશ્વ પર આક્તના ઓળા ઉતરે એ સ્વાભાવિક છે. પછી તે અણુચ્છ કે હાઈડ્રોજન એમ્ડના રૂપમાં હોય, ખૂનામરકી લૂંટ કે લાંચરૂશ્વતના રૂપમાં હાય, અગર અત્યાચાર
આવા આદર્શ ાજમાગને તેજ જગત સમક્ષ મૂકી શકે કે જેના અંતઃકરણમાંથી, જેના આત્મામાંથી રાગ અને દ્વેષની જડમૂળમાંથી નાશ પામી હાય. જેના સમાતુ અને અજ્ઞાન મૂળમાંથી ટળ્યાં. હેાય. જેને જ્ઞાનના-સ'પૂર્ણ અને અનંત જ્ઞાનના પ્રકાર લાયે હાય. જે વિતરાગ હાય, સર્વજ્ઞ હાય, સર્વાદશી હાય, નિર્માયી હાય, નિ:કામી હોય. આવા શુદ્ધ વિશુદ્ધ આત્મા પરમ-આત્મા તરીકે ઓળખાય, અનીતિ કે કે વ્યભિચારના રૂપમાં હોય, વ્યભિ-વદાય, પૂજાય અને ઉપાસાય એ ખુબ જ સ્વા