________________
તે કાળે ચા કે એવા પીણાનું વ્યસન રાખવું એ ખુરાઈ ગણાતી હતી. આજ વીસ ઘરના એકાદ ગામડામાં પણ એક હોટલ ચાનું ર'ગાડું' ખદખદાવી રહી હોય છે અને શહેરામાં તે હાટલાની ભરમાર હાય છે!
શુદ્ધ ઘીના દર્શન તે કાળે જેટલાં સુલભ હતાં તેટલાં જ આજે દુર્લભ થઈ ગયાં છે, બનાવટી ઘી સિવાય જાણ્યે કઈ વસ્તુ જ નથી રહી એવી પરિસ્થિતિ સરજાવા માંડી છે. શુદ્ધ ઘી બનાવનારાએ પણ થીજાવેલા ઘી ની ભેળસેળ કરીને જ વેચતા હાય છે! ગઈ કાલે ગુલામી હતી.!
આજ આઝાદી આવી પડી છે.
પણુ લકાના આરોગ્યના ભાગે, લેાકેાની નૈતિક સંપત્તિના ભાગે અને લેાકોના જીવનની નિર્દોષ મસ્તીનાં ભાગે જાણ્યે આજની આઝાઢી અટ્ટહાસ્ય કરતી હોય એમ દેખાય છે!
માત્ર એ ત્રણુ દસકા પહેલાંના કાળ નજર સામે એકવાર રાખીને આજના ભંગાર યુગના વિચાર કરવા જોઇએ. અને જો ગઈ કાલના તથા આજના સમયનું તત્ત્વદૃષ્ટિએ મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે તેા એ વાત સ્પષ્ટ દેખાશે કે આજે માનવીના ચિત્તને પ્રસન્ન રાખનારી આઝાદી હાવા છતાં ચિત્તની પ્રસન્નતા કયાંય શેાધી મળતી નથી. હા, એ પ્રસન્નતા ધંધાદારી બની બેઠેલા સેવકોના મનમાં કે નાકરશાહીના ઉન્માદ જેમના કલેજામાં પચી ગયા છે એવા અમલદારાનાં મનમાં કે કાળાખજાર અથવા લાગવગના દ્વાર પર જેએ કુશળતા પૂર્વક નાચી શકે છે તેવાઓના મનમાં અવશ્ય દેખાતી હોય છે! આ સિવાય ચિત્તની પ્રસન્નતા કયાંય દેખાતી નથી.
247....
સતીત્વની પૂજા એક પરિહાસ બની ગયેલ છે. નટનટીઓની પૂજામાં લેાકેાને રસ જાગવા માંડયા છે !
ધનુ ખળ એ જીવનનું વિશુદ્ધ ખળ છે એ હજારો વર્ષોંનું અનુભૂત સત્ય આજે પગ તળે ચંપાઇ રહ્યું છે. ભૌતિક લાલસાના બળ પર જ જીવવું જોઈએ એવા ભ્રામક પ્રચાર વેગ લઇ રહ્યો છે અને લેાકેાના અંતરમાં પારલૌકિક કલ્યાણ કરતાં દૈહિક કલ્યાણની પિપાસા વધારે ને વધારે તીવ્ર બનતી રહી છે.
નાનામાં નાની વાતમાં ઝઘડો કરવા, કોઇનું ખૂન કરી નાખવુ` કે કોઈના સત્યાનાશ સર્જવા એ આજની એક દૈનિક રમત થઈ પડી છે,
ચારીએ, આપઘાતા, ખુન, વ્યભિચાર, ખળાત્કાર, છેતરપીડી અને એવા અનેકવિધ અનિષ્ટો આજે પુરખહારમાં ખીલી રહ્યા છે !
તે કાળે લાકોને માદન આપનારા સાધુ–સતા હતા અને તે કઈ પ્રકારના સ્વાર્થ વગર જીવનના કલ્યાણમાગ પ્રશસ્ત રાખતા હતા.
આજ એનુ સ્થાન સેવા તરીકે ઓળખાતી આધુનિક ધંધાદારી જમાતે અને રાજકીય નેતાઓએ લઇ લીધું છે. ( અનુસંધાન પાન ખીજા ઉપર )