________________
રાણીએ પાતાનુ સતીત્વ બતાવવા તૈયાર થઇ, શેઠાણીએ અને મેટા ઘરની વહુએ પણ કમ્મર કસી. અને નગરની વચ્ચે કુવા હતા, ત્યાં સહુ આવવા લાગી. પ્રથમ રાજાની માનીતી રાણીએ ચાલણીને કાચા સૂતરથી બાંધીને કુવામાં ઉતારી પણ સૂતરના તાર તટ તટ તૂટી ગયા તે ચાલણી પાણીના તળીયે જઈને ખેડી. બિચારીની ભાંડપતા પાર રહ્યો નહિ. માં છુપાવી તે ચાલતી થઇ. પછી બીજી રાણી આવી. તેણે ચાલણીને કાચા સૂતરના તાંતણે બાંધીને પાણીમાં ઉતારી, તે તેના પશુ તે જ હાલ થયા. એ બિચારી પણ વિશે માટે વિદાઈ થઈ. પછી ત્રીજી રાણી આવી, ચેાયી રાણી આવી પણ કાઇ કુવામાંથી ચાલણી ભરીને જળ કાઢી શકયું નહિ, પછી શેઠાણીએ અને મેાટા ઘરની વર્ડ્સેએ પ્રયત્ન કર્યાં, પણ તેમાં સફળતા મળી નહિ. ખરેખર ! મન, વચન અને કાયાથી શિયળ વ્રત પાળવુ એ ઘણું દુષ્કર છે. અને તે વિરલ સ્ત્રીએ જ પાળી
શકે છે.
હજારા નરનારીએ એકી નજરે આ દૃશ્યને નિહાળી રહ્યા તે, અને અંદર અંદર વાતો કરે છે ભારે થઇ, અલ્યા ! ગામમાં કઇ સતીજ નથી કે શું? રાજાના ખેદના પાર ન રહ્યો, તે વિચારવા લાગ્યા, • આ બધી રાણીએ અસતી જ? મારા અંતેરમાં કાઇ સતીજ નથી ?
આખરે રાજાએ મંત્રીની સલાહથી નગરીમાં
ઢંઢેરા પીટાવ્યો કે-જે કે સ્ત્રી કાચા સુતરના તાંતણે ચાલણી બાંધી કૂવામાંથી જળ કાઢી તેના છંટકાવ વડે નગરીને દરવાજો ઉઘાડશે તેને અડધુ રાજ્ય અને ધનના ભંડાર આપવામાં આવશે.'
આ પ્રમાણે રાજાની આજ્ઞાથી ચારે ને ચૌટે, ગલીએ અને શેરીએ સર્વત્ર ઢંઢેરો પીટાવા લાગ્યા. પણ કેાઈએ દરવાજો ઉઘાડવાની હામ ભીડી નહીં. એમ કરતાં સુભદ્રાના આંગણામાં ઢંઢેરો પીટવામાં આભ્યા. સુભદ્રાએ તે સાંભળ્યા, એટલે તેને થયું કે• હુ' દરવાજો ઉઘાડું. પણ આ મહાન કાર્યમાં સાસુજીની સંમતિ મેળવવી જોઇએ, સુભદ્રાએ સાસુને નમસ્કાર કરી પૂછ્યું: સાસુજી ! આપની આજ્ઞા
3
• કલ્યાણ : ડીસેમ્બર : ૧૯૫૬ : ૬૫૧ : હોય તે। હું નગરીના દ્વાર ઉઘાડું!'
સાસુ તા સાંભળતાં જ ત્રાડુકી ઉઠી · જોઇતું હવે, તારા ચરિત્ર કઇ મારાથી અજાણ્યા નથી.' હતું.વળી શુ ઉધાડતી હતી. શું માં લઈને પૂછવા આવી છે. જા–જા માં ઢાંક.’
તપેલુ સીસુ જાણે કાનમાં ન રેડતી હોય તેવી કટુ વાણીથી સાસુએ સુભદ્રાને તિરસ્કારી હાંકી કાઢી. છતાંય જેના દીલમાં સચ્ચાઈ છે, જેનું હૃદય
અને જે
પવિત્ર છે, જેને પાતા ઉપર વિશ્વાસ છે, નિળ અને પવિત્ર છે, તેને કાઇ વાતને ડર નથી હતા, અને કાઇનેય ભય નથી હોતા. એ તે શાંત ચિત્તે બધુય ગળી જતી હતી, અને ફરી પાછી હાથ જોડીને કહેવા લાગી ‘ સાસુજી ! જરા જુઓ તો ખરા ? ’
રાંડ પાછી એલી ? તને ભાનખાન છે કે નહીં ? શું આખી નગરીમાં ઢોલ પીટીને તારે એ બતાવવુ છે કે—હું આવી કુલટા છું. ! શું આખી નગરીમાં ક્શ્વેત થવું છે, ? ખેસ–પ્રેસ છાનીમાની ' સાસુએ પેાતાની રીતે જવાબ આપ્યા.
સાસુએ ન સ`ભળાવવાનું સંભળાવ્યું, છતાંય હિંમત ન હારતાં, સુભદ્રાએ ફરીવાર કહ્યું, ‘ આપ કહે તે આકાશને પૂછી જોઉં ?
એહ ! આકાશમાંથી તે વળી જવાબ આવવાના છે? જુઓને ‘ સે। ચુહે માર કે—ખીલ્લી હજ કરનેક્ જાતી હૈ' એવી દશા થઇ, અલી, તારૂં કાળજી ઠેકાણે છે કે નહીં? ઘેલી થઇ છે શૈલી ! જા પૂછ આકાશને, તને જવાબ આપશે. ’ સાસુએ ઠાવકા મોઢે જણાવ્યું.
"
સુભદ્રા મહાસતી હતી, એને પેાતાના શિયળવ્રત ઉપર દૃઢ વિશ્વાસ હતા, તેણે ધરની બહાર જઇ આકા શુને પૂછ્યું.
•
કેમ ાર ઉઘાડુ ? ’
* જાવ,
તરત જ આકાશમાંથી જવાબ આવ્યેા, જાવ, દ્વાર ઉઘાડા અને સૌને આફતમાંથી અથાવે ’ કેવી અદ્ભુત વાત. ? કેવી આશ્ચર્યકારક ઘટના !
આ પ્રકારની આકાશવાણી કહુંગાચર કરી સૌ સુભદ્રાના આંગણે આવ્યાં, રાજા-પ્રજાએ વિનંતિ