________________
સંકુચિતતાને ત્યજી ઉદાર બને ! શ્રી
' સંસ્કૃતિનું સંદેશવાહક
s
૧૩
અક ૨
S
ક
STY
RIL
એપ્રીલ
-
૧૯૫૬
-
| ઇતર સર્વ પ્રાણીઓ કરતાં માનવને જે બુદ્ધિને અસામાન્ય વૈભવ મલે છે, તે જ હકીકત માનવની શ્રેષ્ઠતા સિદ્ધ કરવા માટે પૂરતી છે. પણ બુદ્ધિમાન ગણાતા માનવની બુદ્ધિને સદુપગ અને હૃદયની વિશાળતા જેમ તેને મહાન બનાવે છે. સ્વાઈત્યાગ કરવા પૂર્વક અન્યની ખાતર પિતાની જાતનું સમર્પણ કરવાની તેની દૂરંદેશિતા તેને જેમ શ્રેષ્ઠ સિદ્ધ કરે છે, તેમ માનવનાં હૃદયની ક્ષુદ્રતા, દષ્ટિની સંકુચિતતા, અને વૃત્તિની તુચ્છતા તેને વામન બનાવે છે.
આજના સંસારમાં એ સ્પષ્ટરૂપે જોઈ શકાય છે કે, માનવમનની તુચ્છતાયે દેશ-દેશમાં, પ્રાંત-પ્રાંતે, અને અનેક સમાજ તથા કુટુંબમાં છિન્ન-ભિન્નતા કરાવી, પરસ્પર વૈર-ઝેરની આગ પિટાવી છે. સંસારના પ્રત્યેક પદાર્થો નાશવંત છે. તુચ્છ તથા અસાર છે. કેળના થંભની જેમ દેખાવમાં સુંદર હોવા છતાં પરિણામે નિસત્ત્વ છે. જીવન, યવન, સંપત્તિ, સત્તા કે શરીર / સઘળુંયે પાણીના પરપોટાની જેમ ક્ષણ પછી લય પામનાર છે; આ સ્થિતિ જાણવા છતાં માનવપ્રાણી પિતાની વિવેકશક્તિને ગુમાવી દઈ નિર્જીવ પ્રશ્નમાં આવેશને આધીન બની ભયંકર અનર્થોને જન્મ આપી, સ્વયં અધઃપતનની ઉંડી ખીણમાં અટવાઈ મરે છે.
છેલ્લા ત્રણ મહિનાથી દેશભરમાં ચાલતાં આંદોલને શું બતાવી આપે છે? સમજી શકાય તેવી વાત છે કે, ભારતના કેઈપણ ખૂણે રહેતા ભારતીય પ્રજાજન પિતાને ભારતને નાગરિક માનીને રાજ્ય પુનર્રચના પંચના અહેવાલને કે તેને સ્પર્શતા પ્રત્યેક પ્રશ્નને વિચારે તે આ બધી ધમાલ, આટ-આટલે ઉગ્ર આવેશ, અને ઉદંડ તેફાને સંભવે ખરા ? પિતે કયાં છે? કયા દેશની પ્રજા છે? તેમજ પ્રાંતવાદ કે ભાષાવાદનાં આ ઉગ્ર આંદેલનનું પરિણામ શું? એ હકીકત શાંત ચિત્તે હમજણપૂર્વક હૃદય ખોલીને જે પ્રત્યેક શાણે પ્રજાજન વિચારે તે || આજનાં તેફાનેના મૂલને ડામી દેતાં વાર નહિ લાગે!
કલવ,
પ્ર
હ
:
Gun
૨૦૧૨
' પાડી.
