________________
કર્મનું પ્રાબલ્ય
આવા મિથ્યા અભિમાનથી પુલાઈને માનવી
કેવા કર્મના કારમાં બંધને બાંધે છે.. - શ્રી રમણિકલાલ પી. દેશી
મહાવીરસ્વામીના ૧૭મા રાજાના ભાવમાં અસાર સંસારની અંદર પરિભ્રમણ કરતા જે શીસું ગાયકનાં કાનમાં રેડાવ્યું તે શય્યાપાઆ જીવે દેવ, મનુષ્ય, તિર્યંચ અને નરકની ગ- લક ૨૭મા ભવમાં ગોવાળીયા તરીકે ઊત્પન્ન થયા. તિમાં અનેક પરિભ્રમણે કર્યો. અનાદિકાળથી પ્રભુને પિતાના બળદોને સેંપીને ચાલ્યા ગયા. પુદ્ગલાનંદી જીવ મેહને વશ થઈ માયા અને કામ પતાવીને પાછા આવે છે તે બળદ ન મળે. મમતાના, રાગ અને દ્રષના ભયંકર કમબંધન બળદને નહી જોતા ગુસ્સાથી પ્રભુના કાનમાં કરે છે. જે ઊદયમાં આવતાં ભેગવવાં પડે છે. ખીલા ઠેકે છે. છતાં પ્રભુ એકપણ શબ્દ બોલતા
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીરસ્વામીના જીવે નથી. જે કમ ભગવાન જેવાને પણ ન છોડે ૧૭ મા ભવે વસુદેવપણામાં મિથ્યા અભિમાનને તો પછી ડગલે ને પગલે બંધાતા કમબંધન શું વશ થઈને પિતાના પહેરગીરને આજ્ઞા આપી આપણને છોડશે? કઈ દિવસ એકાંતમાં વિચાર કે, જાવ બે સારા ગવૈયાઓને લાવીને વાદ્ય- કર્યો છે કે, હું કેણુ? મારો જન્મ કયાં ? સંગીતને જલસો આરંભે; આજ્ઞાને અમલ કયાંથી આવ્યું ? ક્યાં જવાનો? આ લેક શું થયો, સંગીતની લહેર ઉછળી, રાજાએ હકમ પરલેકે શું ? સવારના આઠ વાગે ઊઠયો દાતણ કર્યું કે, જ્યારે હું નિદ્રાને વશ થાઉં, ત્યારે કર્યું ના કર્યું ચા આવી ચાને ન્યાય આપ્યો સંગીત બંધ થવું જોઈએ. રાજા પિઢી ગયા. છાપું વાંચ્યું ન્હાઈ-ધોઈ તૈયાર થયા ૧૦ વાગતા સંગીતને સ્વાદ પહેરગીરને એટલો સરસ દેરાસર જઈ આવ્યું. ભેજન પતાવીને કામઆ ને ગયાને કહ્યું કે, રાજા તો પિઢી ધંધે લાગ્યું. રાતના આઠ વાગે થાક-પાયે ગયા છે. તમે સંગીતની લહેરી ચાલુ રાખને? ઘરે આવ્યો એક કલાક બહાર ફરી આવી બીચારા ગવૈયાઓએ ગાયન’ ચાલુ રાખ્યું. રાતના દશ વાગે સુતે વળી પાછો સવારે’ અચાનક રાજા જાગી ગયા, ગાયન ચાલતું ઊઠ અને રોજી કાર્યક્રમ ચાલુ થયે. જઈને રાજાએ હુકમ કર્યો કે, “ આજ્ઞા ઘાંચીના બળદની જેમ જીવન વિતાવ્યું આમાં ભંગ કરનારને શિક્ષા થવી જ જોઈએ.” “શ- આત્માના ઊદ્ધારની, જીવની, કર્મની કોઈ વાત વ્યાપાલકના કાનમાં ધગધગતું લીસું રેડા.” કરવા બેસે ત્યારે શું જવાબ આપે? “ભાઈ ! રાજાએ કહ્યું. બંગધગતું લીસું કાનમાં જવાથી આપણને પુરસદ કયાં છે ? એ તે બધું મહાતત્કાળ બને શય્યાપાલક મૃત્યુને શરણ થયા, રાજ સાહેબ માટે છે. ઠીક છે આપણે તે વીર ભગવાનના જીવને અભિમાનમાં ખ્યાલ સંસારી છીએ, સંસાર લઈને બેઠા છીએ. પણ ન હતું કે, મારે આવું કાર્ય કરવાથી એટલે દરેક વસ્તુનો વિચાર કરવો પડે. ખરે : તેની સજા કેવી ભેગવવી પડશે? આપણને ખર! માનવ જીવનમાં વપર આત્મ કલ્યાણની - અત્યારે રાજા બનાવીને રાજય ચલાવવા આપે. વાર્તા દુલભ થઈ જાય છે, તેવા કપરા-કાળમાં, તે આપણને કેટલું અભિમાન આવી જાય! આત્માને શાંતિ ક્યાંથી મળે? મહારાજ સાહેબ 'બસ હવે હું જોઈ લઉ કેની તાકાત છે કે જ્યારે માનવજીવનને દુર્લભ કહે ત્યારે આ મારા સામું એક શબ્દ પણ બોલે. હું એટલે પુદગલાનંદી જીવ સંસારનો પક્ષ લઈને તેનીજ કેણુ! મારી આજ્ઞા દરેક માનવી જ જોઈએ. વાતમાં મશગુલ રહે. પ્રભુ મહાવીર પ્રાતઃ