________________
પુલ અને ફારમ
[ જીવન સંગ્રામમાં સાચે વિજયી કાણુ ? માનવતાની મહામૂલ્ય સંપત્તિ જેની પાસે છે, તે માનવ જીવનમાં વિજય મેળવે છે. તે હે' રજૂ થાય છે.
હાર-જિત
તમને યાદ છે ? એક દિવસ જ્યારે આપણે લગેટી । દસ્તા હતા, ત્યારે આપણે પ્રતિજ્ઞા લીધેલી કે, સુખ-દુઃખમાં, ચડતી-પડતીમાં જ્યાં પણ હાઇશું ત્યાં આપણે એક-બીજાને કદી ભૂલીશું નહિં, અને જરૂર પડયે ગમે ત્યારે મુશીબતની વચ્ચે પણ એક બીજાની પડખે ઉભા રહીશું, આ વાતને ઘણાં વર્ષો વિતી ગયા પછી આપણે જયારે ફરીથી મળ્યા ત્યારે નશીબનું ચક્કર ફરી ચૂકયું હતું.
તમે એક મીલના માલીક બની ગયા હતા. અને તમારીજ મીલમાં નાકરી કરતા હું એક ગરીબ કારકુન હતા, આમ જાણતાં-અજાણતાંજ તમે મારા શેઠ બની ગયા હતા, અને હું તમારા દાસ અન્યા હતા. જો કે આ વાતની ન તા મને ખબર હતી કે ન તા તમને, કારણ
આપણા 'નેનુ' મીલન કાઈ વખત હજુ સુધી થવા પામ્યુંજ ન હતું, તેમજ ફાઇએ પાડેલુંનામ ગમે તે કારણે તમે ફેરવી નાંખ્યુ હતું.
શ્રી એન. ખી. શાહ
પણ એક દિવસ મીલમાં અકસ્માતને હું ભાગ મન્યે અને એના પિરણામે મને રજા આપવામાં આવી. હુ એકાર બન્યા. મારૂ' સંસારનુ' નાવડું ઝોલા ખાઈ રહ્યું હતુ. છેવટે મેં તમારી પાસે આવવાન નિશ્ચય - કર્યાં. મને આશા હતી કે, મીલમાલિક શેઠ મારી કરૂણુર્દશા જોઇ મને ફરીથી નોકરીમાં દાખલ કરવાને હુકમ મીલના મેનેજરને જરૂરથી જણાવશે.
અને મે જ્યારે તમને જોયા ત્યારે મારૂ હૃદય આનદથી નાચી ઉઠયુ'. હું તમને તરતજ ઓળખી ગયા અને હર્ષાવેશમાંજ તમારું નામ દઇને મે તમને સ્નેહપૂર્વક
મેલાવ્યા.
પરંતુ મને જોઇને તમે તમારૂ' મુખ ફેરવી લીધું, ત્યારે મારા આશ્ચયના પાર ન રહ્યો. હું ભાંઠા પડયા હતા, છતાં પણ કદાચ તમે મને ઓળખી શકયા ન હેા એમ અનુમાન કરીને મેં તમને કહ્યું.
તમે મને ન ઓળખ્યા ? હુ તમારા લગેટીએ દેસ્ત............ ' અને અધવચ્ચેજ તમે ખડખડાટ હસી પડયા, અને તિરસ્કારપૂર્ણાંક જે શબ્દો આપે મને સંભળાવેલા તે હજી હુ ભૂલી શકયા નથી. આ રહ્યા તમારા તે શબ્દ. ‘ એક મામુલી ભીલને કારકુન અને તે મારા ઢાસ્ત ! કદી સાપ અને નાળીયા વચ્ચે દાસ્તી થઇ હોય એવુ સાંભન્યુ છે ? કંદી વાઘ અને બકરી મિત્રો બન્યાં ઇં ? કદી ઉંદર અને ખિલાડી સાથે ભાઇબંધી જોઇ છે ? છટ્ છટ્ તુ' અને હું કદી મિત્ર હાઇ શકીએ જ નહિ. ’
એ તમારા શબ્દો મારા હૃદયમાં ખંજરની જેમ ભેાંકાઇ ગયા હતા. છતાં મે પૂછ્યું', ‘પણ આપણી પ્રતિજ્ઞા ? આપણી મચપણુની
દાસ્તી ?’
પ્રતિજ્ઞા ? એવી તે મે કેટલીયે પ્રતિ નાએ લીધી હશે. જો એ બધી આજ હું પુરી કરવા બેસુ તે મારે જીવવું ભારે થઇ પડે, અને દસ્તી તા શ્રીમત શ્રીમંત વચ્ચે