________________
:૧૮૬: કીર્તિની ઘેલછા,
વધુ ઢળશે. મનસ્વીપણું વધુ જોર જમાવી બેસશે. સ્વચ્છ ંદતા ખૂબ વધુ ફેલાશે. દરેક ક્ષેત્રમાં વ્યવસ્થા અટકી પડશે. પરિણામે અનેક પ્રકારની ગૂંચા લેાકજીવનમાં ઉભી થશે.
શું ઉપાદેય અને શું હુંય ? તેની સાચી સમજ જગતમાં પેદા થાય તે ક્રાંતિની એથે સમાજનું જે ભયંકર અધઃપતન આજે થઇ રહ્યું છે તે જરૂર અટકશે. સાચી સમજણ વિના પતનથી ખચવુ' મુશ્કેલ છે. ખાટુ, વાસ્તવિક ખાટા રૂપે સમજાય તે કાઈક દિવસ છૂટવાના આરે છે, પરંતુ ખાટાંને સાચું ને આદરણીય કલ્પીએ તા ભયંકર વિનાશ સિવાય અન્ય તેનું શું પરિણામ નિપજે ? ખાટુ કરવુ. છતાંયે તે ખાટાંને સારૂ અને યોગ્ય સમજવુ અને તેમ વર્તવામાં ગૈારવ લેવુ, એ તે ાર અજ્ઞાનતા છે ને? સાચુ રૂચતુ' જ ડીન છે, ખાટુ રૂચવુ' સહજ છે.
દુનિયાના અવિચારીપણાને લીધે આત્મઘાતક પ્રવૃત્તિઓને પણ ક્રાંતિનું અન્નુ ગમ્યું, પરિણામે ક્રાંતિની ઘેલછામાં કેટલાયે ઉન્મત્ત અને છાકટા અની ગયા. કેટલાયે એ ક્રાંતિની ભ્રમણામાં સ્વધર્મ ને ક્રુજ ચૂકી ગયા. ક્રાંતિને નામે કેટલાંયે યુવક-યુવતિઓએ પાતાનાં ચોવનને અવળે માગે વેડફી દીધુ . એ ક્રાંતિની ધૂન પાછળ મેટાં ધીંગાણાં થયાં, અને મહાયુધ્ધ ખેલાયાં,
ક્રાંતિની ઘેલછાએ, શબ્દ પ્રયોગો પણ વિકૃત કર્યા, જેમ કે, અ ંધ વિષયની જગ્યાએ પ્રેમ’ શબ્દના પ્રયાગથી આયત્વ ક્ષીણુ થયુ. ‘નાતરાં' ને ‘પુનઃલગ્ન’ શબ્દ પ્રયાગે આ લગ્નની પવિત્રતાને અભડાવી મૂકી. અસ્થાને થઇ રહેલા સેવા' શબ્દના પ્રયાગથી પૂજ્ય પ્રત્યેના પૂજનિકભાવ નષ્ટ થયા. ‘અભિમાન’ને સ્થાને થઇ રહેલા સ્વમાન’ શબ્દના પ્રયાગથી દુનિયા ઉધ્ધત અને એપરવા અની થઇ.
સયુક્ત કુટુંબ રચનાને ધન’ શબ્દ પ્રયોગયી સમેત્રી સ્વજનામાં વિખવાદ જગાવ્યા, પિરણામે ઉદારતા, સહનશીલતા આદિ સદાચારના ઉમદા પાઠ આપતી તે શાળાઓ બંધ થવા લાગી. સદાચારના માલિક તવાને ભૂલી બાહ્ય સભ્યતા ભણી ઢળી જનતાએ ધર્મના પાયારૂપ તત્ત્વાની અવગણના આદરી. ધમ પ્રત્યે બહુમાનપૂર્વક આદર કરનારાઓ માટે ધર્માંધ શબ્દના પ્રયાગ કરી વૈમનસ્ય પેદા કર્યુ. વિશષી જૂથ ઉભાં કર્યાં, વગવિગ્રહ થયે, સમાજ, ધર્મના સાચાં સ્વરૂપથી 'ચિત બન્યા.
એ રીતે અસ્થાને થતી શબ્દ પ્રયાગની ક્રાંતિ પણ દારૂણ વિનાશ નાતરનારી છે માટે, શબ્દના પ્રયાગને પણ સત્તા વિવેકપૂર્વક વિચારવા જોઇએ.
અ‘તમાં જનતાએ સમજવુ જોઇએ કે, માનવતા લાજે તેવી અધ ક્રાંતિ આચરણીય નથી. માનવ-જીવનના વિકાસ ખેડી, માનવ જીવનમાં સદાચારની રળિયામણી ભાત પાડે, માનવ જાતને ધર્માં ભણી દોરી જાય તેવી ક્રાંતિ વાસ્તવિક છે, અને પ્રગતિના માર્ગ ભણી, એજ સાચી કૂચ છે.
*
*