________________
ખંડ : ૨ :
કરવાથી દુઃખી થવાય છે અને અધમ કરવાથી સુખી થવાય છે એ તો અમૃત મરણ આપનારું છે અને ઝેર જીવન અપે છે, એના
જેવી જ અશ્રદ્ધેય વાત છે. કસુમચંદ્ર–મિત્ર, તું જે કહે છે તે જ પ્રમાણે આપણે એક વખત કદાચ
સ્વીકારીએ પરંતુ એમ કેમ કહેવાય. તે શું ખોટું છે કે જીવને
સુખી દુઃખી બનાવવા એ તે પરમકૃપાળુ પરમાત્માના હાથમાં છે. નવીન–અરે ભાઈ આ તો તેં ગજબ કર્યો. પરમાત્માને પરમકૃપાળુ
તરીકે ઓળખાવી બીજી બાજુ તે સૌને સુખ દુઃખ આપે છે એમ કહેવું છે તે મારા મોઢામાં જીભ નથી એમ કહેવા બરાબર છે. રાગ અને દ્વેષથી રહિત હોય તેનું જ નામ પરમાત્મા. એવા પરમાત્માને કાઈને સુખી દુઃખી કરવાનું કાંઈ પણ કારણ નથી. અને જે તે તેમ કરે તે પરમાત્માને ઉત્તમ પદે ઘડીભર ટકી શકે જ નહિ. આત્માએને સુખી અગર દુઃખી બનાવનાર તો માત્ર આપણે પોતે ઉપાઓંલાં કર્મો છે, જેના પંજામાંથી મોટી મોટી રાજ્યસત્તાઓ પણ બચી શકતી નથી. એ કર્મસત્તાના કિલ્લાને તેડવા માટે માત્ર એક
ધર્મસત્તા જ સમર્થ છે. શાંતિચંદ્ર–મિત્ર ! મારી ઘણી શંકાઓને ખુલાસો તમેએ ઘણી
સ્પષ્ટતાથી કર્યો છે, પરંતુ એક વાત કહેવાની રહી જાય છે અને તે એ છે કે યુવાવસ્થા માત્ર વાડી–ગાડી અને લાડી આદિ વિલાસેના ભગવટા માટે છે તેવી અવસ્થામાં ધર્મ કરવાનો અને કરાવવાનો
તમારે આ એક કદાગ્રહ નહિ તે બીજું શું છે ? નવીનચંદ્ર–ભાઈ શાંતિચંદ્ર! આ અમારે કદાગ્રહ નહિ પરંતુ સદાગ્રહ છે.
આવી શંકાઓ માત્ર તમારા હૃદયમાં જ છે, એટલું જ નહિ પરંતુ વીસમી સદીના વિલાસી વાતાવરણમાં ઉછરેલા ઘણું અજ્ઞાની ભેજાએમાં વાસ કરીને રહેલી છે. અને એનું મુખ્ય કારણ સમ્યગૂજ્ઞાનના પ્રચારનો પૂરતા પ્રયત્ન નથી. સાંભળો ! માનવભવ એ મોક્ષનો દરવાજે છે. એની મહત્તા સર્વ આસ્તિક દર્શનએ સ્વીકારેલી
