________________
કલ્યાણઃ અખિલ સભામાં શેકના મોજા ઊછળ્યાં. કુમારના અંધાપાની વાત વીજળી વેગે ફેલાવા લાગી. આવેલા રાજદૂત સાથે મહારાજાને ઊંડી અસર થાય એવી ભાષામાં માધવસિંહે એક પત્ર લખીને મેક. રાજદૂત પણ સવેગ પત્ર લઈ સમ્રાટની સભામાં આવી પહોંચે. લેહીથી ખરડાએલે ખરીતે જોતાં સમ્રાટ અશોક શેકમગ્ન બન્યા પણ ધીરતાથી કાગળ ફેશે. અને વાંચ્યું: “આખી અવંતીનગરીની પ્રજાના હૃદયને મુગ્ધ બનાવનાર, કુમાર કુણાલને યુવરાજપદ સમર્પણને સંદેશ આવો જોઈતો હતો તેના બદલામાં રાજપુત્રને અંધાપો આપવાની આજ્ઞા કેમ ફરમાવવામાં આવી તે સમજાતું નથી. પિતૃઆજ્ઞાને માન આપનાર સાહસિક યુવરાજ કુણાલે પિતાના જ હાથે પોતાની આંખો ફેડી, આજ્ઞા પાલકતાના ગૌરવને સાચવ્યું છે. આ બનાવથી રાજકુલ શકમાં ડૂબી ગયેલ છે. રાજ્ય કારભારીઓ અસંતોષી બન્યા છે. તે સર્વેને કેવી રીતે સંતોષવા, યુવરાજપદ કોને સમપણ કરવું, વગેરે ખુલાસે મોકલી સર્વેને સંતોષવા મહેરબાની થાય” ઉપરને પત્ર વાંચતાં સમ્રાટ અશોક શેકસાગરમાં ડૂખ્યો, સચેતન બનતાં ખ્યાલ આવ્યો કે, જ્યારે પત્ર પલંગ પર પડ્યો હતો તે સમયને દાવ સાધી, તિષ્યરક્ષિતાએ જ આ કાવત્રુ રચ્યું હશે ! પુત્રના અંધાપાને બદલે લેવા સમ્રાટે ફરમાવ્યું કે, અધમકૃત્યકારી પટી રાણીને જીવતાં ને જીવતાં બાળી મૂકે.
અહાહા ! મોહ રાજાની કેવી અજાયબીભરી લીલા છે. રાણીએ રાજાને પ્રેમાંધ બનાવ્યું હતું તે જ રાજા તે જ રાણુના માટે કેવી કડક અને ઉગ્ર આજ્ઞા ફરમાવે છે. ક્ષણિક સ્નેહનાં નાટકે અસ્થિર જ હોય છે. રાજય કર્મચારીઓને દયા આવવાથી રાણુને પ્રાણુમુક્ત ન કરતાં ઘેર અટવીમાં રાખવાનું ઉચિત માન્યું. આખર પશ્ચાત્તાપથી તે મૃત્યુ પામી. કર્મસત્તાની પાસે મેરી મેટી રાજસત્તાઓ પણ નબળી પડી જાય છે.
આ બનાવથી મગધના મહારાજાને ઘણે કલેશ થયો. તેઓના સ્વભાવમાં અસીમ પરિવર્તન થયું. મહારાજ અશકને આ બનાવથી
