________________
ખંડ : ૨ ઃ
કપટીનું ધ્યાન, હાથીના કાન અને કામીને રાગ જેમ સ્થિર હોતું નથી તેમ રાજાને નેહ સદાકાળ માટે સ્થિર રહેતું નથી. એક વેળા આ પુરોહિતને પાપોદય જાગે અને કોઈપણ કારણથી રાજાને તેના પ્રત્યે અવિશ્વાસ થયો. કેઈક ગુન્હાની શંકા જણાતા રાજા જિતશત્રુ, પિતાના એક વેળાના મિત્ર ગણાતા પુરોહિત પર છે. અને પુરોહિતના ગુન્હાને મોટું રૂપ આપી તેને મૃત્યુદંડની શિક્ષા ફરમાવી. પુરોહિતે રાજાની પાસે ઘણી આજીજી કરી, છતાં રાજા પોતાના નિશ્ચયમાં જરાએ ડગે નહિ. કોઈપણ ઉપાય રહ્યો નહિ, ત્યારે પુરોહિતને મિત્રો યાદ આવ્યા. હૈયામાં ધીરજ આવી. એ સહમિત્ર પાસે ગયે. રાજાના કોપની કથા કીધી. “આ મારી કફોડી હાલતમાં મારે માટે તું જ આશ્રયસ્થાન છે.” એમ તેણે પિતાના મિત્રને જણાવ્યું. ખરે જ આપત્તિ કાલમાં જ મિત્રનું મિત્રપણું જોવાય છે.
પર્વમિત્ર આ સાંભળી રહ્યો. તેણે ધીઠ્ઠાઈથી નિર્લજજ પણે પુરોહિતને કહી દીધું, “આપણું બનેની મિત્રતા ખરી પણ તે કઈ આપત્તિને કાળ ન આવે ત્યાં સુધી. તું આજે રાજ્યને ગુન્હેગાર છે, રાજ્ય ગુન્હેગારને મારા ઘરમાં હું રાખું તે હું આપત્તિમાં મુકાઉં. કેવળ તારા સારું હું મારા કુટુમ્બને અનર્થમાં નહિ નાખું.”
આ સાંભળી પુરોહિત ઠંડોગાર થઈ ગયો. જેના તરફથી રક્ષણની મોટી સંભાવના રાખી હતી તેને આ ઉત્તર. “હા! હવે હું કયાં જાઉં? જેને મેં મારા પ્રાણની જેમ સાચવે તે મારા મિત્રને આજે આ જવાબ, હવે અન્ય મિત્રની આશા જ બેટી” આ વિચારથી પુરોહિતના હોશકોશ ઊડી ગયા.
