________________
ખંડ:૧:
૨૫
આજની સ્થિતિને જોઈને ય મૂઝાય નહિ. બીજાની ખરાબી જોઈને મૂંઝાવું એમાં ડહાપણ નથી, પણ તે ખરાબી પોતાને ન અડી જાય એ માટે ચેતતા રહેવું એમાં ડહાપણુ છેઆપણે કેમ આરાધક બની રહીએ-તેની કાળજી રાખવી, એ જ હિતાવહ છે. માત્ર મૂંઝવણ કર્યા કર્થે આરે નહિ આવેઃ મૂંઝવણથી મુક્ત બનીને આરાધનાશીલ બળે જ આરે આવશે.
પ્રથમ સ્વપ્નમાં હસ્તિ, બીજા સ્વપ્નમાં કપિ, ત્રીજા સ્વપ્નમાં ક્ષીવૃક્ષ, ચોથા સ્વપ્નમાં કાગડા, પાંચમા સ્વપ્નમાં સિંહ, છઠ્ઠા સ્વપ્નમાં કમળ, સાતમા સ્વપ્નમાં બીજ અને આઠમા સ્વપ્નમાં કુંભ. આ આઠ વસ્તુઓનાં આઠ પુણ્યપાલે જોયાં છે. આ બધી વસ્તુઓને તેમણે ભિન્ન ભિન્ન હાલતમાં જોઈ છે અને જે હાલતમાં તે વસ્તુઓને જોઈ છે, તેની અપેક્ષાએ ભગવાને ફલ કહ્યું છે. ૧ હાથીના સ્વપનને ફલાદેશ - હસ્તિ સ્વપ્નનું ફલ ફરમાવતાં ભગવાને જે કહ્યું, તેનું વર્ણન કરતાં કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્યભગવાન શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા શ્રી ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરૂષચરિત્ર નામના પિતે રચેલા મહાકાવ્યમાં ફરમાવે છે કે,
विवेकवन्तो भूत्वापि, हस्तितुल्या अतः परम् । चत्स्यन्ति श्रावका लुब्धाः, क्षणिकर्द्धिसुखे गृहे ॥ . . न दौस्थ्ये परचक्रे वा, प्रव्रजिस्यन्त्युपस्थिते । आत्तामपि परिव्रज्यां, त्यक्ष्यन्ति च कुसंगतः ॥
विरलाः पालयिष्यन्ति, कुसंगेऽपि व्रतं खलु । શ્રાવકે વિવેકી હોવા છતાં પણ કઈ રીતે વર્તશે? તેનું અહીં વર્ણન છે. અહીં શ્રાવકને હાથીની ઉપમા આપવામાં આવી છે. જનાવરમાં હાથી ઉચ્ચ કોટિનું જનાવર ગણાય છે. એ પ્રાણિમાં કેટલાક સામાન્ય ગુણો સ્વાભાવિક રીતે હોય છે. હાથીને માટે એમ કહેવાય છે કે, એ જાનવર પ્રાયઃ દીનતાને ધારણું કતું નથી. માણસ જ્યારે તેની પાસે ખાવાનું લઈને આવે છે, ત્યારે તે આંખ બંધ કરીને ઉભું
