________________
કલ્યાણું ?
શ્રી ગૌતમસ્વામીજી મહારાજ જ્યારે અષ્ટાપદજી ગયા ત્યારે તાપસો 'પણ ત્યાં શું “એ પ્રયાસ કરતા ન હતા? જે ગિરિરાજ અદ્ર હોત કે પછી સાગરના ખારા જલમાં ગક હેત કે શું આ “પ્રયાસ સંભવી શકત ખરે? આજે પણ હજારે તાપસે ( લામાઓ) ત્યાં વસે છે. ઉપર જવાને પ્રયાસ સુદ્ધાં કરે છે, પણ કોઈ જ ઉપર સુધી જઈ શકતું નથી, એનાં અધિષ્ઠાયકેને શ્યામ અને ઉજજવલ મનુષ્યોને કે સંસારવાસી કે ત્યાગી તપસ્વીઓને જરાય હિસાબ જ નથી. એ તે સૌને સરખી જ રીતે હાર માત્ર આપવામાં જ બસ સમજ્યા લાગે છે.
તેમ અષ્ટાપદગિરિને વેત » ગણવામાં આવ્યો છે. એથી પણ તે હિમાલયનું કઈ ઉત્તુંગ શિખર હેય તેમ સમજાય છે. એનાં ઘણાં શિખરે હંમેશાં લગભગ હિમાચ્છાદિત જ રહે છે. અષ્ટાપદગિરિનું એક નામ (કૈલાસકહેવાય છે. હિમાલયના એક ભાગને આજે પણ “કૈલાસ” નામથી જ ઓળખાવાય છે.
ઇરાની ગુફામંદિરમાં “કૈલાસ ઉપાડતા રાવણનું મનહર દ્રશ્ય કતરેલું છે. એ કૈલાસનો આકાર આબેહુબ આપણાં હિમાલયના કૈલાસને જ મળે છે. આપણું પવિત્ર ધર્મશાસ્ત્રોમાં પણ શ્રી રાવણને અષ્ટાપદ- ગિરિને ઉપાડવા મથતો જણવ્યો છે. એથી પણ હિમાલય એ જ શ્રી અષ્ટાપદ ગિરિ હેવાનું સંભવી શકે છે.
એક સ્થળે અષ્ટાપદગિરિનું વર્ણન કરતાં કર્તા કહે છે, “ભરતકુમારે દંડ રત્નથી તેનાં દાંતા તેડી નાંખ્યા, જેથી ભવિષ્યમાં સ્વેચ્છાદિ કઈ આવી શકે નહિં. એથી તે શિખર ઊંચા સ્તંભની જેમ ન ચઢી શકાય તેવું થઈ પડયું.” આ વર્ણન એવરેસ્ટને પણ આબાદ લાગુ પડે છે,
એને આકાર પણ ઊંચા સ્તંભ જેવો જ છે અને આજે પણ ત્યાં કોઈ ફક્કી શકતું નથી. જહનુકુમારે દંડરર્નવડે જે સ્થળેથી ગંગા નદીને આગળ ચાલુ કરી ત્યાં તે “ જાન્હવી” અને તેમના પુત્ર ભગીરથે જ્યાંથી તેને પાછી વાળી ત્યાં તે “ભાગીરથી” ને નામે ઓળખાણી, આજે પણ તે જ નામથી ઓળખાય છે.
