________________
ખંડ : ૧
,
કાર્ય કરવા માટે ખૂબ જોરશોરથી ઉપદેશ આપે. તેમાં એક બહારના બહાદુરે પ્રતિજ્ઞા કરી કે, “જ્યાં સુધી એ કાર્યની શરૂઆત ન કરું ત્યાં સુધી રેટી નહિ ખાઉં. અન્તમાં શેઠ ઢીલા થયા, કાંઈ પણ કાર્ય થયું નહિ. કેટલાક દિવસ પછી મહારાજે પૂછયું કેમ ભાઈ! કાંઈ શરૂઆત કરી નથી એટલે રેટી તો ખાતા નથી ને ? " શેઠે જવાબ આવ્યું કે, “ નહિ સાહેબ રેટી કેવી રીતે ખવાય? પુલકાં ખાઉં છું. આવી પ્રતિજ્ઞાથી તે જરાય ફાયદો નથી માટે સમાજના ધર્મશીલ સાધનસંપન્નોએ એ ધ્યાનમાં રાખી લેવું ઘટે, જેથી આચાર્ય ભગવતો તત્વજ્ઞાનના ફેલાવા માટે ઠેકાણે ઠેકાણે ઉપદેશ જારી રાખે, એટલે તેઓ કથળીનાં મેઢાં ખુલ્લા કરી આ તરફ ધનવૃષ્ટિનાં પૂર વહાવે. તત્વજ્ઞાની શ્રમણ નિર્ચા-નિઃસ્પૃહ ત્યાગી મહાપુરૂષો પિતાની પાસે આવનારાઓને આ વિષયનું જ્ઞાન આપે, સાધ્વી વર્ગ સ્વયં જ્ઞાની બની સ્ત્રીઓને સાચું તત્વજ્ઞાન પીરસે તેથી તે સ્ત્રીઓ પોતાના બાળકોને ઉછેરતાં ઉછેરતાં પણ એવું સુંદર તત્વજ્ઞાનનું અમૃત પાન કરાવશે કે જે વર્ષોની મહેનતે પણ શિક્ષકો નહિ કરાવી શકે. કલ્યાણ અને તત્વજ્ઞાન ભિન્ન નથી. જ્યાં તત્ત્વજ્ઞાન છે ત્યાં કલ્યાણ છે અને કલ્યાણ છે ત્યાં તત્ત્વજ્ઞાન છે. આમ બન્ને સમવ્યાપ્તિક પદાર્થો છે. માત્ર શરત એટલી જ કે તે તત્વજ્ઞાન ફલિપ હોવું જોઈએ.
ધર્મનો અસ્વીકાર એટલે સત્યની અવગણના !
ધર્મની જરૂર દુનિયામાં છે કે નહિ? એ પ્રશ્નનો ઉત્તર એજ્જ ૬ વાક્યથી મળે છે. દુ:ખની હયાતિ દુનિયામાં છે કે નહિ ? જો ના. તો
ધર્મની જરૂર નથી. જે હા. તે ધર્મની જરૂર છે. જે દુનિયામાં દુઃખની હતિ આપણે દેહની હયાતિની માફક જ સત્ય હોય તે ધર્મની હયાતિ પણ આપણું દુઃખની હયાતિ જેટલી જ સત્ય છે. દુઃખ અને સુખ એ
જ્ઞાન અને કૃતિની જેમ પ્રમાણસિદ્ધ વસ્તુઓ છે. એનાં કારણભૂત ધમી છે અને અધમ એ પણ પિત નહિ કિન્તુ તેમનાં જેટલાં જ સત્ય છે. તેથી જ ધર્મની જરૂર નથી એમ કહેવું એ એક પરમ સત્યની જ અવગણના છે.
- ૦ ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૨૦૦૦
