________________
ખંડ: ૧ઃ
૧૨
કેવળ એકાન્તઆગ્રહ. જેનાં પરિણામે પિતે જૈનદર્શનના સાચા આરાધકભાવથી પતિત બની અન્યને પણ તેના આરાધકભાવથી વંચિત રાખવામાં જ પોતાની શક્તિઓને દુર્વ્યય કરે છે.
પ્ર. ત્યારે આત્મા કર્મોને કર્તા જ છે, ભક્તા જ છે, ”—એમ જ” કારપૂર્વક પ્રતિપાદન ન થઈ શકે શું ? વળી કર્મોના યોગે પોતાની સ્વતંત્રતા, શક્તિ, જ્ઞાન કે વિકાસ રૂંધાઈ રહ્યો છે–આમ સમજનારો આત્મા શા માટે કર્મોને કરે છે વાસ ? ”—કમશઃ
. સરવાળાને બેટે શેખ ! સરવાળાને નર્યા શોખ ખાતર કેટલાક અસંતોષી માને એમની બદ્ધિસિદ્ધિથી સુખી રહેવાને બદલે હંમેશાં અન્યની ઋદ્ધિ-સિદ્ધિની સાથે એને સવાળે ગણ્યા કરે છે ને બળ્યા કરે છે. આથી એ પિતાનાં વ્યક્તિત્વને, પિતાની શક્તિ સામગ્રીને ખેટે માર્ગે દેરી જાય છે, અને ચિંતા કરીને નવી નવી ઉપાધિઓ વહેરી તે પિતાના જીવનને સંતેષ, શેક અને મૂંઝવણથી સ્થલાવી નાખે છે.
મેતી હાથ કરનાર તરયાની એક વાત સમજવા જેવી છે. એણે સારામાં સારા આઠ મેતી એકઠાં ક્ય. દરિયાના તળિયે જઈ એણે આ સાહસ ક્યું. એનું આ સાહસ સફળ થયું. પણ એણે સાહસની સફળતાને ઉજવવાને બદલે રોદણાં રિવા માંડ્યા; “હાય જે હું થોડી વાર વધુ થે હેત તો ચેડાંક મોતી મને વધુ મળત! આના કરતાં તે વધુ કિંમતી હેત ! એહ! મેં મેટી ભૂલ કરી!” આ રીતે ફીકર કરવાથી માનવજાત ખેડે સરવાળે કરી નવું કાંઈ જ મેળવી શકતા નથી અને મળેલાને સાચી રીતે ઉજવી શકતું નથી.
જીવનને તાલ બગાડનાર એ આ પ્રકારની ખાટી ફીકર છે. સદર કરવી એ કઈ ક્ષણે ભલે જરૂરી હશે? પણ અસતેષ, ઈર્ષ્યા કે અસૂયાભાવથી ઉપજાવી કાઢેલી ફીકર એ જીવનને તારાજ કરનારું ઝેર છે. મારી પાસે આટલી સગવડ હોત તે હું આમ કરી નાંખત !” આવું બોલનાર પિતાની આત્મશ્રદ્ધાને ગુંગળાવી નાખે સગવડ કે સંયોગે કરતાં આપણી આત્મશ્રદ્ધા એ જ સાચી શક્તિ છે, એને હંમેશા જીવતી રાખવી એમાં જ સાચું ડહાપણ છે. સુખ કે સંતેષને આ જ સારો ઉપાય છે.
ભ009 )
