________________
કલ્યાણ :
એટલે તે જેવી ને તેવી અભક્ષ્ય દવાઓ (જેનું નામ પણ કમકમાટી ઉપજાવે) ઢીંચવા માંડી.
દેશનેતાઓનાં હાથે આજે સંખ્યાબંધ હોસ્પીટલે હિંદભરમાં ઠામ ઠામ ખૂલવા માંડી છે. અને પ્રજાનાં મનમાં એવું ઠસાવી દેવામાં આવ્યું છે કે, વિલાયતી દવા લીધા વગર છૂટકે થતું જ નથી. તાવ આવે તોયે દવા, માથું દુખે તોયે દવા, કબજીયાત થાય તોયે દવા, દવા ને દવા. વિલાયતી ઔષધોને પ્રચાર કરનારાઓ તે પૈસાની અઢળક આવક થાય તે દષ્ટિએ ગમે તેવો પ્રચાર કરે, પણ સ્વરાજ્યની હિમાયત કરનારા પણ તેઓની પાછળ ઢસડાય તે ખાસ વિચારવા જેવી બાબત છે. આ દવાના કારણે દર વર્ષે કરડે રૂપીયા પરદેશમાં જાય છે.
રોગની સારવાર માટે હસ્પીટલમાં દર્દીઓને મોકલવાં એ સારું કે, નિરોગી રહી શકે એવા જ્ઞાનને પ્રચાર કરે એ સારું આ વાતને ખ્યાલ કઈ કરતું નથી. હોસ્પીટલે વધતી જ જાય અને માંદાઓ ભરેલા જ રહે એ શું આરોગ્ય અને તંદુરસ્તીની નીશાની છે ? નહિં જ. કદાચ જે હિંદમાં આટલી બધી હોસ્પીટલે થવાથી હિંદી પ્રજા નરેગી થઈ હોત તો વાત બરાબર હતી પણ આ તો ભેળી હિંદી પ્રજાએ જેમ જેમ વિલાયતી દવા પીધી તેમ તેમ શારિરીક આરોગ્ય અધોગતિને પંથે પડતું જ રહ્યું.
પણ ભૂલ્યાં ત્યાંથી ફેરઃ દરેક ધર્મોની જેમ પિતાનાં અનુષ્ઠાનની આરાધનાધારા જૈન ધર્મમાં બે ઘડી રાત્રિ રહે એટલે ઉઠવાનું કહ્યું છે. શારીરિક આરોગ્ય જળવાઈ રહે તે મુદ્દો લક્ષમાં રાખી દિનચર્યા છે છે. કારણ કે સવારમાં પ્રભાતની હવામાં ફૂર્તિદાયક તત્વ રહેલું છે, કેમકે અડધી રાત સુધી માણસે વ્યવહારમાં ગૂંથાએલા જ રહે છે. તેઓનાં શ્વાસ–શ્વાસની હવા, જે રજકણેમાં પેસી વાતાવરણ ફરતી રહે છે, તે રહવારે હોતી નથી. સૂક્ષ્મ જતુઓ વગેરે પણ હવારે હોતાં નથી. આથી પ્રભાતમાં જે હવા શ્વાસધારા લેવાય છે તે હવા એકદમ શુદ્ધ હોય છે. અને શુદ્ધ હવા ફેફસામાં જવાથી લેહી પૂરતાં પ્રમાણમાં શુદ્ધ થઈ આખા શરીરમાં ફરી વળે છે. આથી ચાર ઘડી રાત્રી પહેલા જાગવાને શાસ્ત્રીય નિયમ છે.
