________________
કર્મભનિત વિશ્વની વિચિત્રતા. પૂ. મુનિરાજશ્રી ભદ્રકવિજયજી મહારાજ
[૫. ઉ. શ્રી ભુવનવિ. મ. ના શિષ્ય ]
એક બાજુ ઊર્ધ્વમાં દેવે નિરવધિ સુખને ભેગવી રહ્યા છે, બીજી બાજૂ અધો લેકમાં નારક આત્માઓ રદ્ર વેદનાઓ વેઠી રહ્યા છે, જ્યારે તિ છોલેકમાં માન અને તિર્યંચે સુખદુઃખની વિમિશ્ર વેદનાઓથી સંતપ્ત રહે છે.
આ બધી વિશ્વવિચિત્રતામાં કર્મ અસાધારણ કારણ છે. જે અદષ્ટ, ભાગ્ય કે પ્રારબ્ધના નામે જગતમાં ઓળખાય છે. કાલ, સ્વભાવ, ભવિતવ્યતા ઈત્યાદિ નિમિત્ત હોવા છતાં વિશ્વની વિચિત્રતા આપેક્ષિક દૃષ્ટિએ કર્મ જનિત છે.
માનસિક સંકલ્પ-વિકલ્પરૂપ ચારે કોર દોડતા તરંગ તુરગાથા ચપલ, ભયંકર રેગશેકરૂપ મહામસ્યાદિ જલજતુઓથી જટિલ, મદનરૂપ વડવાનલથી કરાલ, ચરાચર સંસારસાગરમાં એક બાજુ ઊર્ધ્વ લેકમાં દેવો અને દેવેન્દ્રોઅતિશય મહદ્ધિ-સિદ્ધિ વૈભવ પ્રભુતાના મદથી મત્ત બનેલાઓ, સંગીત રસરસિક થઈ, ફાર શૃંગારરસભર નિર્ભર કે કિલકંઠી દેવાંગનાઓના સલય, મૂચ્છનામય, કર્ણસુધાયમાન દિવ્યગીતશ્રવણ, વિવિધ નૃત્ય નાટ્યાદિ પ્રેક્ષણ કે દિવ્યજાતીય વાજિંત્રની મૃદુ મધુર ધ્વનિનાં શ્રવણમાં અને દેવીઓની સાથે યથેચ્છ નન્દનવનવિહાર, કીડન, સંગમ સુખાદિમાં અસખ્યાત વર્ષ પર્યત નિરવધિ આનંદ પ્રાપ્ત કરતાં સ્વકીય જીવનને ધન્યરૂપ માનતા પૂરું કરે છે.
બીજી બાજુ અલકમાં નારકગતિમાં પરમધાર્મિક લેક, નારકજેના શરીરને કાતરથી કાતરે છે, કરવતથી ટૂકડે ટૂકડા કરે છે, તેઓને વજકુંભમાં પકાવે છે, તૃષાતુર તેઓનાં મેં ફાડીને શીતલજલને બદલે તપાવેલ તાંબા શીશા કે કલાઈને રસી પીવડાવે છે, અસહ્ય, અણુદાર તલવાર જેવા તપત્રોથી: હાથપગનું છેદન કરે છે, વૈતરણી
