________________
સુજાતા પતિની વાત સાંભળીસી અને ખેલી:
|
છીએ, તેને અનુકૂળ બની જવામાં જ જીવનનું તપ છે. | કાર્યાનું અ ફ્ળ મને આપવાની રતે આ પ્રસ્તાવ એ આભ્યંતર તપ છે, ખાદ્ય તપ કરતાં અનેકગણું | માન્ય રાખું છું. ચડિયાતુ. આપણે ભગવાન બુદ્ધના ઉપાસક અને તારા સાસરિયા સૌ વિધી, તેથી જ આ પત્ર સાથે પંદર હજાર કાર્પાપણની એક થેલી મેાકલાવું છું. ચાતુર્માસના છેલ્લા દિવસેા ચાલે છે. રાજગૃહીમાં શ્રીમતી નામે એક ગણિકા છે, તેને આ રકમ આપી એક પખવાડિયા માટે તારા પતિની પરિચર્યા કરવાનું કાર્યં તેને સેપિ®; અને તું આ રીતે એક પખવાડિયું દાન, પુણ્ય અને ધ કાર્યોમાં પસાર કરજે. સત્ય અને અસત્ય, દેવા અને દાનવેદ્ય, ધર્મ અને અધર્મ આ બધા વચ્ચેના યુદ્ધમાં અંતે તેા સત્ય, દેશ અને ધર્મના જ જય થાય છે. એટલે શ્રદ્ધા અને ખાતરી રાખજે કે તારા પરથી દુઃખના
'આપના ભારે અનુગ્રહ થયા. હુ આ ની જ તમારી છું. એટલે મને જે લાભ થાય તે તમરે જ થયા બરાબર છે.” આમ સરળતાપૂર્વક આ કા ં તેા પતી ગયું.
[૨]
સુજાતાએ પતિગૃહે જ રહી ધનુષ્કાને આર્ભ્યા. રંગીન મહાલય પખવાડિયા માટે ધૉલય બની ગયો. સુજાતાએ ભગવાન બુદ્ધ અને તેના ભક્ષુ સ ંધને પૂછ્યું.
વાદળા પસાર થઈ જશે અને સુખના સૂર્ય દેખાશે જ, સ્ત્રીનું પુસ્તક સ ંસાર છે, તે સંસારમાંથી જેટલું શીખે | છે, તેટલુ પુસ્તકમાંથી નથી શીખતી. સાંસારથી ત્રાસી | જઈ અગર કાંટાળી કે કાયર થઈને ભિક્ષુણી થવામાં હું ડહાપણ નથી જોતા. સંસારમાં જે ઉત્તમ રીતે | જીવન જીવી શકે, તેને જ ભિક્ષુ કે ભિક્ષણી થવાના અધિકાર છે.
હુતિને દિવસે ભોજન માટે આમં ણ આપ્યું હતું. માતાથી વિખુટા પડી ગયેલા બાળ તે માતાના પુનઃ મેળાપ થતાં જે આનંદ થાય તેવા આન ંદ સુજાતાને પણ થયા. પૂર્ણાહુતિના દિવસે સુજા, રસોઈ કામમાં જાતે દેખરેખ રાખી રહી હતી. ' । વ્યવસ્થામાં તે એટલી બધી આતપ્રેત બની ગઈ હતી કે તેના મેલાં થઈ ગયેલા કપડાંનું પણ તેને ભાન ન હતું. તેના વાળ અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગયા હતા. મેડા પર રાખ અને ફાલસાના ડાઘા પડી ગયા હતા. ૨ ૨ દાસીએ સાથે તે પણ એક દાસી જેવી જ ખતી ઈ હતી.
બાપુજીના શુભ આશીર્વાદ.
પિતાના પત્રથી સુજાતાને ભારે આશ્વાસન મળ્યું. પેાતાની દાસી મારફત શ્રીમતીને ખેલાવી પિતાએ સૂચવેલા પ્રસ્તાવ મૂકયા અને તેણે પણ એ વાત માન્ય રાખી, સુજાતા શ્રીમતીને લઈ પતિ પાસે ગઈ અને અત્યંત સકાચ પૂર્ણાંક ખોલી “નાથ આપ મને અનુજ્ઞા આપે। તો એક પખવાડિયુ' હું દાન, પુણ્ય અને ધમ કાર્યામાં પસાર કરું; અને સમય દરમિયાન મારી સહાયિકા આ શ્રીમતીને આપની પરિચર્યામાં મૂ’
ઉપરની અટારીએથી સુજાતાના પતિ આવા હાલ હવાલ જોઈ વિચારતા હતા કે આ રાઈ જેવી બીજી કોઈ મૂર્ખ નારી ભાગ્યે જ હશે ! પ્રા ત થયેલા સુખના ઉપભોગ કરવાને બદલે મડિયા ભક્ કોની સેવા પાછળ આંધળી થઈ ગઈ છે ! તેના દેદાર કેવા વિચિત્ર થઈ ગયા છે ? આમ વિચારતા તે હસી પડ! અને આ હાસ્ય તેની નજીક ઉભેલી શ્રીમતીએ જોયુ . હાસ્યનું કારણ સમજવા મતીએ નીચે જોયુ તે યાં સુજાતા હતી.
પાણી પાણી થઇ ગયો. આવી નારીતેા સામેથી આવતો | સહેવાસ વળી ક્રાણુ મૂખેર્યાં જતા કરે ? એમ વિચારી | તેણે કહ્યું: 'પત્નીને ખૂશ રાખવી અંતે પતિને પરમ ધર્મ છે. તેથી તારા પ્રસ્તાવ હું માન્ય રાખું છું.'
રંગીલા પતિદેવે શ્રીમતી પર દૃષ્ટિ કરી અને | તેને થયું કે આ પતિપત્નીએ નક્કી કાંઈક સ`કેત કર્યા અને મારી જ કોઈ બાબતમાં હસ્યા. પતિપત્ની વચ્ચેની આવી નિકટતા તે ન સહી શકી. પતિ ત્નીએ કેાઈ સ’કેત કર્યાં અને મારી જ બાબતમાં કાંઈક મજાક કરી હસ્યા એમ વિચારી ધમધમતી તે નીચે ઉતરી. ક્રોધ-આવેશ
છેલ્લે મજાક કરતાં કહ્યું : તારા દાન, પુણ્ય અને ધ' | માણસને હેવાન બનાવી દે છે અને તેન માંથી સારાસારની
૬૭
“ક્ષમા” વિશેષાંક
જૈન