Jain 1975 Book 72

SR No.: 537872
Original Sutra Author: N/A
Author: Gulabchand Devchand Sheth
Publisher: Jain Office Bhavnagar
Publication Year: 1975
Total Pages: 392
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Weekly, & India
File Size: 14 MB

Page 163

અગિયાર અમિતીથી
આ
જ જિ
લેિખાંક-૧૭]. If 5 રાતા મહાવીરજી | પાર્શ્વનાથ ભગવાનનમ્રતાની રાજસ્થાન વર્તમાન સમયે
આચાર્ય શ્રી સિદ્ધચરિજી માં પણ મહાન જૈન તીર્થ
મહારાજે કરાવી હતી, તે ભૂમિઓથી સુશોભિત છે.
પ્રમાણે છે. આ અતિ કેટલાક ઉલેખ પ્રમાણે તે
પ્રાચીન ગણાતા મંદિરનું પરમાત્મા મહાવીરના ચરણ
નિર્માણ કરાવનાર શ્રાવક શ્રેણી કમળથી પવિત્ર બનેલી એ ભૂમિ
ગેત્રીય વીરદેવ હતા. . લેખક : પૂજ્ય આચાર્યશ્રી છે. નાની-મોટી પંચતીર્થીઓ
આ તો આ તીર્થ અંગેની | વિજયવિક્રમસૂરીશ્વરજી મના શિષ્ય અને અનેક નગર માં આવેલાં )
પરંપરાગત કથા થઈ, પણ ભવ્ય જિનાલયો પળવાર તો ! પૂ. મુનિરાજશ્રી રાજયશવિજયજી મ.
I એટલી વાત તે ઐતિહાકલ્પનાને પણ સ્થગિત કરી દે તેવાં ઉન્નત અને વિશાળ [ સિક પ્રમાણથી નિર્વિવાદ છે કે વિ. સં. ૧૦૫૩ માં છે. વળી વર્તમાન કાળમાં પૂજ્ય શ્રમણ ભગવંતના ઉપ-1 આ તીર્થને જીર્ણોદ્ધાર થયો હતો. કારણ કે એ દેશથી સ્થાને સ્થ ને જીર્ણોદ્ધાર થઈ રહ્યા તેથી તે | સંવતને શિલાલેખ મંદિરમાંથી પ્રાપ્ત થયો જ છે. એમ જ લાગે છે કે ગઈકાલે જે તેજ હરાઈ ગયું હતું | એટલું જ નહીં પણ, આ તીર્થ સંબંધી વિ. સં. તે વળી પાછું એ ૫ પામી રહ્યું છે.
૯૯૩ અને વિ. સં. ૯૯૬ ના પણ શિલાલેખો મળ્યા
છે. એક ઈતિહાસવિદનું માનવું છે કે રાજસ્થાનના આવાં જ તી માંનું એક તીર્થ છે “રાતા મહાવીરજી'. |
જૈન તીર્થોમાંથી મળી આવતા શિલાલેખ કરતાં આ જેવું નામ તેવા ગુણ” એ કહેવત જેને લાગુ પડે
શિલાલેખો સૌથી પ્રાચીન છે. એવું આ તીર્થ છે. અત્યારે આ તીર્થમાં ચરમતીર્થ પતિ ભગવાન મહાવીરની રાતા રંગની વિશાળ મૂર્તિ | વિ. સં. ૧૯૫૩માં જીર્ણોદ્ધાર થયેલ મંદિર વિદગ્ધ મૂળનાયક તરીકે પ્રતિષ્ઠિત છે, તેથી આ તીર્થ “રાતા રાજાએ બંધાવેલ છે. જીર્ણોદ્ધાર કરાવેલ મંદિર મહાવીર”ના . મે ઓળખાય છે; અને એ રીતે | જો કોઈ આક્રમણથી જ ધ્વસ્ત ન થયું હોય તે આ તીર્થનું આ નામ સાર્થક છે. તે તીર્થ જે સ્થાને | ઓછામાં ઓછું ૨૦૦-૩૦૦ વર્ષ પહેલાં તે બંધાયું છે તેની પાસેના ગામનું વર્તમાન નામ “હથુંડી' છે. | હાવું જ જોઈએ. અને તે આ તીથ થી એકાદ માઈલ જેટલું દૂર છે; | ગમે તેમ હોય, જીર્ણ મંદિરે કાળે કાળે ઉહરિત પણ એક કાળે તે આ તીર્થ સાથે મળેલું હશે એમ | થતાં રહે છે, તેને એક ઐતિહાસિક, પર આ લાગે છે. આ હાડી' અરવલ્લી પર્વતમાળાની તળેટીમાં | શિલાલેખ પૂરો પાડે છે. પણ પ્રાચીન સમયમાં એવા છે. એ રાજસ્થાનના બીજાપુર શહેરથી માત્ર બે માઈલ, 1 પણ કેટલાય જીર્ણોદ્ધાર થયા હશે કે જેના પુરાવા પશ્ચિમ રેલવેના જવાઈબધ સ્ટેશનથી માત્ર ૧૪] ભાગ્યે જ સચવાયા હશે. આ વાત ઈતિહાસકારોના કિલોમિટર, પ્રદ્ધિ તીર્થ રાણકપુરજીથી ૮ માઈલ | ધ્યાનમાં રહે એ જરૂરી છે. અને ઉદયપુરથી માત્ર ૪૦ માઈલ થાય છે. એટલે, જૂની રાજ્યવ્યવસ્થા પ્રમાણે આ તીર્થ મારવાડ અને
હલ્થ ડિ' શબ્દને સંસ્કૃત પર્યાય હસ્તિકુડી' છે. મેવાડની સરહદ પર હતું એમ ગણી શકાય. હવે તે |
છે હવે તે પણ આ સ્થાનનું આવું નામ શા ઉપરથી પડયું હશે ઉદયપુર-ઉદેપુર ૫ણ રાજસ્થાનમાં જ છે.
એ જાણી શકાયું નથી. અરવલ્લીની પર્વતમાળાની
ગોદમાં આવેલ આ સ્થાન સાથે હાથીને તે કઈ આ તીર્થની જૂનામાં જૂની પ્રસિદ્ધિ અંગે એક પ્રકારનો સંબંધ નહીં હોયને, એવી શંકા થાય છે. દાવ વિક્રમ સંવત ૩૬ને, અને તે તીર્થની પ્રતિષ્ઠા ! “શ્રી વિધિપક્ષ (અંચળ)ગચ્છીય મહટી
સાપ્તાહિક પૂતિ