Jain 1970 Book 67 Kasturbhai Lalbhai Amrut Mahotsav Visheshank

SR No.: 537867
Original Sutra Author: N/A
Author: Gulabchand Devchand Sheth
Publisher: Jain Office Bhavnagar
Publication Year: 1970
Total Pages: 70
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Weekly, & India
File Size: 10 MB

Page 20

શ્રી ક. લા. અમૃત મહાસત વિશેષાંક
વખત જતાં જમન ચલણમાં કરેલુ. રેકાણુ ડૂબી ગયું; અને ફ્રેંક ચલણમાં ઊકેલી મૂડી પાછી મળી ! પરદેશી યલમાં મૂડીના રેકાણુ અંગે આ એ નવે અને ઉપયે ગી અનુભવ મળ્યો. એની ફી પણ એવા જ સારી ચૂકી હતી ને !
સને ૧૯૨૧તાં સરદારશ્રી મ્યુનિસિપાલિટિના પ્રમુખ હતા રમણે કસ્તૂરભાઇને એક પ્રાથમિક શાળા માટે દા આપવા કહ્યું. તેઓએ પચાસ હજાર આપ્યા.
૧૯૨૧ના સેમ્બરમાં અમદાવાદમાં કોંગ્રેસનું અધિવેશન ભર શ્રા મોતીલાલ નહેરુ કરતૂરભાઈના મહેમાન બન્યા હતા. આ પરિચય આગળ જતાં ગાઢ થયા અને ઉપયાગી નીવડ્યો. આ કાંગ્રેસ પછી કરતુરભાઈનું રાષ્ટ્રભાવના વધારે સખળ ખની
દિલ્લીની ધારાસભામાં : તે વખતે દિલ્લીની ધારાસભામાં મુઈ અને અમદાવાદના મિલમાલિક મંડળના પ્રતિનિધિને વારાફરતી ત્રણ ત્રણ વર્ષ માટે લેવામાં આવતા. આ માટે તે તે મિલમાલિક મડળે પેાતાના પ્રતિનિધિની ચૂંટણી કરવાની રહેતી. સને ૧૯૨૩ થી ૧૯૨ તે માટે અમદાવાદ મિત્રમાલિક મંડળને વાી હતા. આ માટે સર્વાનુમતે કોઇ એક વ્યક્તની પસંદગી ન થઇ શકી, એટલે ચૂટણી અનિવાય અતી. સરદાશ્રીએ કસ્તૂરભાઇને ચૂંટણીમાં ઊભા રહેવા દબાણુ કયુ . કામ નવી જાતનું અને જવાબદારી ભરેલું હતુ અને અનુભવ હતા નહીં. એમણે ના પાડી, પશુ છે. સરદારશ્રીની વાત માનવી પડી. કસ્તૂરભાઇએ એક નિયમ કર્યાં હતા કે સત્તા માટે પ્રયત્ન કરવા નહીં પણ સત્તા સામે ચાલીને આવે તા . એની જવાબદારી લેતાં અચકાવું નહીં, અને એને માટે પૂરતા સમય આપવા, અને સભામાં વખતસર હાજર રહેવું. તે ચૂટણીમાં ઊભા રહ્યા. રસાકસી અહુ હતી એ ત્રણ મત ફરી જાય તે પરિણામ ફરી જાય એવી સ્થિતિ હતી ! એમાં એક નવી મુશ્કેલી આવી પડી, દિલ્લ'ની રાજસભાની ચૂંટણી પણ આ જ વખતે હતી, અએમાં ગારધનદાસ પટેલ અને નરશીદાસ જેકિશનદાસ, એ એ વચ્ચે હરીફાઈ હતી. સ્તૂરભ!ષ્ટએ નરશીદાસને મત આપવાનુ વચન આપ્યું હતુ સ્થિતિ એવી હતી કે ગોરધનદાસને મત ન આપે
૨૧
તે। એની અસર પેાતાની ચૂંટણી ઉપર પડે, એમના ઉપર ગારધનદાસને મત આપવાનું ખાણુ આવ્યું. કરતૂરભાઇએ કહ્યું : વચન આપ્યું' તે પાળવું જ જોઇએ, ભલે પછી મારી ચૂંટણીનું પરિણામ ગમે તે આવે! છેવટે તેઓ પાંચ વધુ મતે ચૂંટાયા કામ નવું હતું, પણ મહેનત અને અભ્યાસની ટેવ હતી, અને ગમે તે વાતના હાર્દ સુધી પહેાંચવાની બુદ્ધિ હતી. આ વખતે કોંગ્રેસની સ્વરાજ્ય પાર્ટીનું ધારાસભા ઉપર વર્ષાંસ્વ હતું, અને શ્રી મેાતીલાલ નેહરુ એના મેાવડી હતા. સ્વરાજ્ય પાર્ટીને પૈસાની જરૂર હતી તેથી મુંબઈ અને અમદાવાદના મિલમાલિકો પાસેથી પાંચ લાખ રૂપિયા ભેગા કરી આપ્યા. ધારાસભાને કારણે અનેક નેતાઓ સાથે સંપર્ક થયા, સ્મુખમ ચેટી સાથે મિત્રતા થઇ. ધારાસભામાં સૌથી મોટુ અને મહત્ત્વનું કામ કરતૂ ભાઈએ કાપડ ઉપરની ૩ ટકાની આબકારી જકાત દૂર કરાવવાનું કર્યું". પેાતાના મતદાર વભાગની આ સેવાથી કસ્તૂરભાઇની ખૂબ પ્રશંસા થઇ, અને એમને પેાતાને પણ કઈક નક્કર કામ કર્યાના સ ંતાષ થયેા. મેાતીલાલ
નેહરુએપ્રમાણપત્ર આપ્યું` કે અમારી સ્વરાજ્ય પાર્ટીના ૉંગ્રેસમેન કરતાં તમે વધારે સારા કૉંગ્રેસમેન પુરવાર થયા છે !
૧૯૨૩માં અમદાવાદમાં ગાંધીજીનેા પ્રસિદ્ધ કેસ ચાલ્યો. એ કેસમાં હાજર રહેવાનું કરતૂરભાષ્ટને આમંત્રણ મળ્યું. ગાંધીજીને ૭ વર્ષની સજા થઈ. ગાંધીજીને જેલમાં લઇ ગયઃ તે અગાઉ એમની સાથે કસ્તૂરભાઇની મુલાકાત થઇ. ગાંધીજીએ સરદારશ્રીની પડખે રહેવાની સલાહ આપી. આ જ વર્ષોંમાં પગાર વધારા માટે મજૂર હડતાળના સામનેા કર્યાં.
બન્ને કાકાઓના વહીવટની સરસપુર મિત્રની સ્થિતિ ઉત્તરાત્તર બગડતી જતી હતી. સને ૧૯૨૩– ૨૪માં તે એ મિલને ફડચામાં લઈ જવાની વાતે પણ થવા લાગી કુટુબની પ્રતિષ્ટા હાડમાં મુકાઇ ! પણ એકાદ-બે લાખ રૂપિયા આપવાની પ્રતિષ્ઠા ખચે એમ ન હતી. એ માટે તેા કંઇક ધરમૂળના ઉપાય વેા જરૂરી હતા. આ વર્ષાં દરમ્યાન કરતૂર' ભાઇની પ્રામાણિકતા અને વહીવટી કુશળતાની ધણી નામના થઇ હતી. છેવટે શેરહેડરાએ ફડચામાં જતી