________________
રાજા શિખિધ્વજ મને ચૂડાલા
૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર
વર્ષ - ૨૧ - અંક-૧
રાણી ‘નહિ, મહારાજ, માત્ર ઝૂંપડી સળગાવી | રાણી : ‘જુઓ મહાત્મા, તમે રાજ્ય-પાટ, સ્ત્રી, દેવાથી ત્યાગીન બની શકાય.'
પુત્ર, કટુંબ બધું ત્યાગી આત્મસાક્ષાત્કાર કરવા માટે વનમાં રાજા: સારું તો પછી આ લાકડી બાકી છે, કહો તો
આવ્યા છો; તેમ છતાં તમો અહિંયા પણ એવું જ ચિંતન, તે પાણફેંકી દઉં.'
સ્મરણ કરો છો કે, મારી સ્ત્રી શું કરતી હશે? મારું રાજ્ય કોઈ
શત્રુ જીતી લેશે તો? મારો ધનભંડાર કોઈ ચોર લૂંટી જશે તો? રાણી: “સારૂં, ફેંકી દો.'
આવા આવા ઘણા વિચારો તમે કરતા રહો છો, તો તમે જ રાજાએ લાકડી ફેંકી દીધી અને કહ્યું: ‘મહારાજ,
કહો કે તમે શું કર્યું? કંઈ જ નહીં' હવેયાગી થયો કે નહિ?'
“હે રાજન ! સાધુ અને સંન્યાસી તો અનંતવાર રાણી: “નહિ મહારાજ, હજી પણ તમે લાગી થઈ
બન્યા છે પણ “મારું” અને “હું” “અહ” અને “મમ' એ શક્યા નથી'
બન્નેનો ત્યાગ કોઈ વખત ર્યો નથી, અને મરણ વખતે પણ રાજા નો પછીહવેતો મારી પાસે ફકત કમંડલ છે, તે
આ બધા શરીરાદિનો ત્યાગ થાય છે, તેથી કોઈ ત્યાગી સિવાય બીજું કંઈ જ નથી. જો આજ્ઞા થાય તો તે ફોડી નાખું.
કહેવાતો નથી. ખરી રીતે આત્મતત્વથી પર એવા અનાત્મરાણી : “સારું ફોડી નાખો.' તરત જ રાજાએ તવમાં જે મારાપણું છે તે જ ત્યાગવા યોગ્ય છે. ત્યાગનો તુંબીપાત્રને ફેંકયું અને તે ફૂટીગયું.
પણ ત્યાગ કરવાનો છે.' પ્રભુનો માર્ગ સર્વસ્વનો ત્યાગ માગે રાજા: મમહારાજ? હવે તો હું ત્યાગી થયોને?
છે.ત્યાગનો ત્યાગ એટલે ત્યાગીપાનાનું અભિમાન, અહંત્વ
ત્યાગવાનું છે. તેનો ત્યાગ થાય ત્યારે જ વસ્તુની પ્રાપ્તિ થાય રાણી: “નહિ, મહારાજ હજી પાણતમેત્યાગી થઈ
છે. બાહ્ય પરિગ્રહ છોડવો સરળ છે. પણ અંતર પરિગ્રહ શક્યા નથી.’
અહં” અને “મમ” નો ત્યાગ જ્ઞાન વિના થઈ શક્તો નથી. માટે રાજા: ‘મહારાજ, તમે તો બહુ કરી. હવે તો મારી
બધા પદાર્થોમાંથી અહ-મમનો ત્યાગ કરો.” પાસે માત્ર આ પહેરેલ કૌપીન છે, બીજું કંઈ નથી. જે
- “હે રાજન! બાહ્યત્યાગની સાથે આંતર ત્યાગ થાય આપની આજ્ઞા થાય તો તે પણફેંકી દઉં.'
ત્યારે જ તમે ત્યાગી થાઓ. વાસ્તવમાં તો તમે લાગી જ છો રાણી: “સારું, ફેંકી દો.'
પાણ સંસારી જંજાળ સાથે પોતાની એકરૂપતા માનીને તરત જ રાજએ કૌપીનકાઢીને ફેંકી દીધું.
ઉપાધિમય બન્યા છો તેનાત્યા વિના કલ્યાણનહીંથાય.” રાજા: ‘કેમ મહારાજ! હવેતોહંસાનીખરોને?'
રાણીનાં વચનો સાંભળી રાજાનાં જ્ઞાનચક્ષુ ખૂલી રાણી ‘નહિ મહારાજ ! હજી તમે ત્યાગી થઈ ગયાં અને ત્યારબાદ પર વસ્તુમાંથી “અહંકાર' “મમકાર” શક્યા નથી, શું એક ત્રણ તસુનું સૂતરનું કપડું ફેંકી દેવાથી તે કાઢવાનો અભ્યાસ કરીને આત્મસાક્ષાત્કાર કર્યો. ત્યાગી બની શકાય કે ?'
રાજા : “મહારાજા, તમારાથી થાક્યો. હવે તો મારી પાર કંઈ જ નથી, છતાં આપ તો એમ જ કહ્યા કરો છો કે હજી તમે ત્યાગી બની શક્યા - - નથી! તો આપને વિનંતી કરું છું, કે લાગી કઈ રીતે બની શકાય એ આપ જ કહો.'