________________
રાજા શિખિધ્વજ અને ચૂડાલા
૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર
વર્ષ - ૨૧ - અંક - ૧
“રાજા શાખqજ અને ચૂડાલા
રાજા શિખિધ્વજ અને રાણી ચૂડાલા પતિ-પત્ની | રાજાને શોધવા નીકળી પડી. શોધતાં-શોધતાં જ્યાં રાજા હતાં. બન્ને ઈશ્વર-ભકત હતા. રાણીને તત્ત્વબોધ૧ થયો ન | પાર્ણકુટીર બાંધીને રહેતા હતા ત્યાં આવી પહોંચી. કોઈ હતો. સમજ આવવાથી રાજાએ વિચાર્યું કે રાજ-પાટ, કુટુંબ સંન્યાસી મહાત્મા પોતાના ગામથી આવ્યા છે એમ જાણી પરિવાર, વગેરેનો ત્યાગ કરી વનમાં જઈને પરમાત્માનું પાર્ણકુટીરમાંથી રાજા બહાર આવ્યા અને સં યાસી વેશમાં ભજન કરું તો જ આત્મ-તત્ત્વને પામી શકાશે.' આવો આવેલીરાણીને નમસ્કાર કર્યા. વિચાર કરીને રાજ્યનો કારભાર કુંવરને સોંપી તેઓ વનમાં
રાજ્યના કુશળ વર્તમાન પૂછ્યા, રા ણીએ યથાવિધ જવા તૈયાર થયા. રાણીએ સમજાવ્યા છતાં રોકાયા નહિ. ગાઢ
ઉત્તર આપ્યા અને પછી બન્નેનો વાર્તાલાપ ચાલુ થયો. અરણ્યમાં જઈ પાર્ણકુટીર બાંધી ત્યાં રહેવા લાગ્યા.
રાણીએ પૂછ્યું : “મહારાજ ! અમે આ ગાઢ થોડા દિવસ તો ઈશ્વરભજનમાં તલ્લીન થઈ
જંગલમાં ક્યારના આવ્યા છો?' આનંદથી દિવસ પસાર કર્યા કરતા. પણ ત્યારબાદ રાજ્ય,
રાજા: ‘હું બે-ત્રણ મહિનાથી આ તો છું. હું મોટો નગર, રાણી, કુંવર વગેરે યાદ આવવા લાગ્યાં. રાણી મારા
રાજા હતો, રાજ્ય, સ્ત્રી, પુત્ર, કુટુંબ વગેરે નો ત્યાગ કરી વિના શું કરતી હશે ? તે કેમ રહી સકતી હશે? કુંવરને રાજ્ય
આત્મસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે હું અરણ્યમાં આવીને વસ્યો છું.' સોંપ્યું છે પણ તે હજુ બરાબર સમજુ થયો નથી એટલે દુશ્મન રાજા ચડાઈ કરી મારું રાજ્ય લઈ લેશે તો ? કોઈ ચોર
રાણી: “અહો! ત્યારે તો તમે મોટા મહાત્મા અને લૂંટારાઓ આવી ખજાનો લૂંટી જશે તો? મારી પ્રજા સુખમાં
મહાનત્યાગી પણછો?' તો હશે ને? આવા આવા વિવિધ પ્રકારના વિચારો આવવા રાજા: ‘હા! મહારાજ, જેવી ઈશ્વરની ઈચ્છા. મેં લાગ્યા.
તો એમની ઈચ્છાથી બધું છોડી દીધું છે.” આવી જ રીતે રાણી ચૂડાલા જે રાજ્યમાં જ રહેતી
રાણી: “ઠીક; રાજાજી આપ એમ મ નો છો કે આપે હતી તેને રાજાનું સ્મરણ થવા લાગ્યું. તેથી તેણીએ વિચાર બધું છોડી દીધું છે; પણ મારા જોવામાં તો એવું આવે છે કે,
કે, રાજા મારો તથા રાજ્યનો ત્યાગ કરી ગયેલા છે. છતાં, આપે કંઈ પણ ક્યું નથી.' મને હર વખત યાદ આવ્યા કરે છે. એટલે મને એમ લાગે છે કે, રાજા : “નહિ મહારાજ ! મેં તો બે જ છોડી દીધું રાજાને પણ વનમાં આવા જ વિચારો આવતા હોવા જોઈએ. | છે. હવે મારી પાસે કૌપીન, તુંબી-પાત્ર, ડાકડી અને આ
જે તેમને આવા વિચારો ન આવતા હોય તો મને પાગ , ઘાસની બનાવેલી ઝૂંપડી છે. બીજું કાંઈ જ નથી. જો રાજા યાદ આવત નહિ, એટલે મારું મન સાક્ષી પૂરે -
- આપની આજ્ઞા થતી હોય તો ઝૂંપડી પાગ બાળી છે કે રાજા વનમાં જઈને-ઈશ્વરભજન કરવાને છે બદલે ઊલટા અત્રેની ચિંતા કરતાં અતો ભ્રષ્ટ *
રાણી ઠીક, તો બાળી છે, એમાં શું ? તતો ભ્રષ્ટ થયા છે. માટે તેમને સમજાવવા જોઈએ.
તરત જ રાજાએ અનિવડે ઝૂંપડી સળગાવી દીધી. એમ વિચારીને રાણી ચૂડાલાસંન્યાસીનોવેશ ધારણ કરીને
રાજા : કેમ મહારાજ હવે હું ત્યાગી બરોકે નહિ?' છે. નવ તત્ત્વોનું જ્ઞાન
** નાખું.'