________________
ધાર્મિક વહીવટ વિચાર” ની અશાત્રીયતા
– પૂ. આ. શ્રી વિજય ચંદ્રગુપ્ત સૂરીશ્વરજી મ.
(ગતાંકથી ચાલુ)
“સબ ધ પ્રકરણમાં “નિર્માલ્યદેવદ્રવ્ય ન હોય ત્યાં દેવદ્રવ્યમાંથી પૂજારીને પગાર નું સ્વરૂપ વર્ણવતાં ફરમાવ્યું છે કે- આ પીને અને જિનપૂજાની સામગ્રી લાવીને પ્રભુજીની આગળ ચઢાવેલાં અક્ષત, ફળ જિનપૂજા કાયમ કરાવવી અર્થાત્ પૂજા બંધ નવેવ અને વસ્ત્રાદિના વેચાણથી પ્રાપ્ત રહે તેમ થવા દેવું નહિ.” થયેલી રકમને નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્ય” કહેવાય ખેર આથી તે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યની છે. તેમજ પ્રભુજીની પૂજા વગેરેમાં વપરા
રકમમાંથી પણ જિનપૂજા થવાનો સંભવ ચેલ વર આદિના ઉતારના વેચાણમાંથી
રહે, જેને શાસ્ત્રકારોએ નિષેધ કર્યો છે. પ્રાપ્ત થયેલી રકમ પણ નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્ય કહેવાય દે. આમાં અક્ષતાદિ અવિગધી
એટલે આવી ત્રણ કેથળીઓ કરાય અને (જે ખરાબ ન થાય તે) દ્રવ્યો છે અને વરખ
કપિત દેવદ્રવ્યમાંથી પૂજારીને પગારાદિ આદિ વિગ-ધી દ્રવ્ય છે. નિર્માલ્ય
અપાય તે સ્ત્રવ્યવસ્થા બરાબર જળવાઈ દેવદ્રવ્યની રકમમાંથી શ્રી જિનાલયનો
આ અંગે જણાવવાનું કે વર્તમાનમાં જીર્ણોદ્ધાર વગેરે અને પ્રભુજીના મુકુટ વગેરે અલંકારે કરાવી શકાય છે. પરંતુ શ્રી
સુવિહિત પૂ. આચાર્ય ભગવન્તાદિ મુનિ જિનપૂજા (અષ્ટપ્રકારી વગેરે પૂજા) માટે
ભગવતે પ્રસિધ દેવદ્રવ્યમાંથી પૂજા વગેરે આ નિમાલ્યદ્રવ્યને ઉપયોગ ન થાય.
કરવાનું ઉચિત માનતા જ ન હોવાથી “ધાર્મિક વહીવટ વિચાર' આ પુસ્તકમાં
નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યમાંથી પૂજા વગેરેનો પ્રસંગ
આવતું નથી અને તેથી દેવદ્રવ્યની ઉપર પે.નં. ૫ ઉપર છેલ્લા બે પરિક છેદમાં લેખક શ્રી જણાવે છે કે
જણાવ્યા મુજબ ત્રણ કોથળીઓ રાખવાની જો કે હાલમાં દેવદ્રવ્યની આવી ત્રણ
આવશ્યકતા પણ નથી. વિ.સં. ૧૯૯૦ના કેથળી (પૂજાનિર્માલ્ય-કલ્પિત દેવદ્રવ્યની
સંમેલનમાં થયેલ ઠરાવ આપવાદિક હોવાથી આવી ત્રણ કેથળી) કયાંય રાખવામાં
એ અંગે કોઈજ વિવાદ નથી. વિ. સં. આવેલી જાણવા મળતી નથી. હાલ તે
૨૦૪૪ના સંમેલનના સુત્રધારોએ વિ. સં. દેવ દ્રવ્યની એક જ કેથળી રાખીને ભૂત
૧૯૯૦ના સંમેલનના ઠરાને નિષ્ઠાથી કાળના ઈ. સ. [ટું છે, વિ.સં. જોઈએ] . અમલ કરવાનું રાખ્યું હોત તે આજે ૧૯૯૦ વગેરેની સાલના સંમેલનમાં જેના- “ધાર્મિક વહીવટ વિચાર'નું પ્રકાશન કરચાએ એ ઠરાવ પસાર કરેલ છે કે, વાની આવશ્યકતા ઉભી થાત નહિ. સુવિ
જ્યાં પ્રભુજીની પૂજા કરનારા કેઈ શ્રાવક હિત પૂ. આચાર્ય ભગવનાદિ મહાત્માઓ
