________________
-
વાજા વાળાની ચતુરાઈ
-યશવંત કડીકર
વિવેક વિના વ્યવહાર પણ શેભતા નથી તો ધમ કયાંથી શોભે?
એક કંજુસ હતો. એને બે છોકરીઓ તે વાજાં વગાડતા જ રહ્યા. જમ્યા પણ હતી. પરણવા લાયક થઈ એટલે માતાએ નહિ. પૂછયું તે કહે: “પહેલાં માં માંગ્યું પતિને કહેવાનું શરૂ કર્યું “આમનાં લગ્ન ઈનામ આપો.” કરો.” કંજુસ એક કાને સાંભળતો ને બીજા હવે તે વાજા' સાંભળીને બધા કંટળી કાને કાઢી નાંખતો. લગ્નમાં પૈસા વપરાય ગયા હતા. કંજુસને કહ્યું : “ભાઈ, વાજાં. તે વિચારીને જ એની છાતીના ધબકારા વાળાને ઇનામ કેમ નથી આપતા ?” વધી જતા હતા. એક દિવસ છોકરીઓના કંજુસે પાંચ રૂપિયા કાઢયા, “લે, મામા ઘેર આવ્યા. છોકરીઓની માએ બધી
ઈનામ.” વાત કરી. મામા બેલ્યા : “બહેન, લગ્ન
વાજાંવાળા બોલ્યા “પાંચ નહિ, પાંચ - હુ કરાવી આપીશ.”
હજાર !” ને કંજૂસની પાસે જઈને બોલ્યા :
“પાંચ હજાર ? શું મજાક કરે છે ?” “બનેવીજીભાણીઓ માટે એક જ ઘરનાં મજાક નહિ, આપવા પડશે. અમારી શરત બે માંગા લઈને આવ્યો છું. વધુ પૈસા છે. સરપંચ સાક્ષી છે. જયાં સુધી શરત ખર્ચ નહીં થાય.”
પૂરી નહિ થાય ત્યાં સુધી વાજાં વાગતા કંજુસ બોલ્યો : “હા ભાઈ, લગ્ન તે રહેશે.” કરવાના જ છે, પણ જરા સમજી વિચારીને. આ સાંભળીને છેકરાવાળા પણ આવી તમે જાણે છે, મારી ટેવ.”
ગયા અને બોલ્યા “વાજાંવાળાની શરત ચિંતા ન કરશો. ફકત તમે વાજાં
પૂરી નહી થાય તે ફેરા પણ નહિ કરાય વગાડવાવાળાને મેં માગ્યું ઈનામ આપજે.',
અને જાન પાછી જશે.” - કંજુસ ખુશ થઈ ગયે. એને બીજુ શું
હવે તે કંજુસના હશકેશ ઉડી ગયા. જોઈએ. કંજુસની સંમતિ લઈ મામાએ છોકરીઓનાં લગ્ન નકકી કરાવી દીધાં.
ઈજજતને સવાલ હતો. ઉપરથી ગામવાળાનું ગામના સ૨૫ચ આગળ પણ કહેરાવી દીધ' દબાણ એણે પાંચ હજાર આપવા પડયા. કે વાજાંવાળાને મેં માંગ્યું ઇનામ આપવામાં રૂપિયા લઈને વાંજાવાળા બેલ્યા : “ગભઆવશે.
રાશે નહિ, અમારું ઈનામ તે ફકત પાંચ નકકી કરેલા દિવસે જાન ગામમાં આવી રૂપિયા જ છે. બાકીના પૈસા લગ્નના ખર્ચના પહોંચી. વાજાં પણ જોરદાર હતાં. જાન છે.” કહીને બાકીના પૈસા મામાને આપી આવતાં જ વાજાનાં અવાજથી ગામ ગાજી દીધાં. બંને છોકરીઓનાં લગ્ન ધામધૂમથી Öઠયુ. જન એના ઉતારે પહોંચી. પછી થઇ ગયા,
. પછી થઈ ગયા, પણ કંજૂસના વાજા વાગી એના જમવા માટે બેસાડી. પણ વાજાંવાળા ચૂકયાં હતાં !(મુ.સ.)
