________________
मङ्गला य त न म् ભગવાનનો પ્રિય ભક્ત કે હોય?
ભગવાન કહે છે : अद्वेष्टा सर्वभूतानां मैत्रः करुण एव च । निर्ममो निरहङ्कारः समदुःखसुखः क्षमी ॥१॥ सन्तुष्टः सततं योगी यतात्मा दृढनिश्चयः ।
मर्पितमनोबुद्धिर्यो मद्भक्तः स मे पियः ॥२॥ જે મનુષ્યને કેઈનીય પ્રત્યે દ્વેષ નથી, જે સર્વ પ્રાણુંબો પ્રત્યે વૈરભાવ વિનાનો છે અને સર્વ પ્રત્યે મૈત્રીભાવવાળો છે, જે સર્વ પ્રત્યે કરુણાળુ દયાયુક્ત છે, જેને કશામાં સ્વાર્થભાવવાળી કોઈ મમતા નથી, જેનામાં પિતાને ખોટો અહંભાવ કે ગર્વ નથી, જે સુખ-દુઃખમાં સમતાથી રહેનારો અને સહનશીલ છે, જે દરેક પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં સંતુષ્ટ રહેનારો છે અને દરેક પ્રકારની પરિસ્થિતિ પિતાના વિકાસ માટે, પિતાના કલ્યાણ માટે ભગવાને આપી છે એમ સમજીને તે પરિસ્થિતિમાં પોતાને પ્રાપ્ત થયેલા કર્તવ્યનું પાલન કરવામાં સતત જોડાયેલું રહે છે, જેનું શરીર, ઇંદ્રિયો અને મન સંયમથી પૂર્ણ છે, જેના નિશ્ચય આત્મપ્રતીતિથી યુક્ત અને દઢ છે, જેણે મારા સર્વવ્યાપી સ્વરૂપને વિચાર કરવામાં, એ સ્વરૂપને અનુભવ કરવામાં પોતાનાં મન અને બુદ્ધિ જોડી દીધાં છે અને એ રીતે જે મને ભજનારો છે, તે મને પ્રિય છે.
यस्मान्नोद्विजते लोको लोकान्नोद्विजते च यः ।
हर्षामर्षभयोद्धेगर्मुक्तो यः स च मे प्रियः ॥३॥ જે મનુષ્યથી કે લોકોને ઉદ્વેગ થતું નથી અને લોકોના ગમે તેવા વર્તનથી પણ જે મનમાં ઉગ–ખેદ ધારણ કરતા નથી, જે મનુષ્ય સર્વ સમયે, સર્વ પરિસ્થિતિમાં હર્ષ-શોક અને ભય તથા ક્રોધથી મુક્ત રહે છે, તે મને પ્રિય છે. (આવા પિતાના પ્રિય મનુષ્યના જીવનમાં ભગવાન નિવાસ કરતા હોય છે.)
अनपेक्षः शुचिर्दक्ष उदासीनो गतव्यथः । . सर्वारम्भपरित्यागी यो मद्भक्त स मे प्रियः ॥४॥ જે મનુષ્ય કઈ પદાર્થની સ્પૃહા રાખતા નથી અને એથી સ્પૃહા રાખીને અપવિત્રઅયોગ્ય કામ કરનાર, અગ્ય વિચાર કરનારે તે ન હોવાથી પવિત્ર જીવનવાળો છે, અને જે પવિત્ર કાર્યો કરવામાં, પરોપકારનાં કામમાં દક્ષ-ચતુર છે, જે સર્વ પ્રત્યે પક્ષપાતરહિતતટસ્થ છે, શુદ્ધ કર્મ કરતાં ગમે તે પરિણામ આવે છતાં જેને કઈ જાતની વ્યથા-દુઃખ થતું નથી, જે સર્વ પ્રકારના મારથ કરવાનું-ફળની આશાઓ બાંધવાનું છોડીને પિતાના કર્તવ્યમાં જ લાગેલો રહે છે, તે મારો ભક્ત છે અને તે મને પ્રિય છે.
यो न हृष्यति न द्वेष्टि न शोचति न काङ्क्षति ।
शुभाशुभपरित्यागी भक्तिमान् यः स मे प्रियः ॥२॥ જે મનુષ્ય કેઈ પણ જાતની આકાંક્ષા વિનાને છે એથી અમુક વાતે બને તે હર્ષ પામતો નથી અને અમુક વાત બને તે એને દ્વેષ કરતો નથી કે એનો શોક કરતો નથી. અમુક શુભ-સારું છે અને અમુક અશુભ-ખરાબ છે એવા ભાવનો જેણે ત્યાગ કરેલો