________________
નિંદા પરથી મનુષ્ય પરનિદા તરફ સ્વાભાવિક રીતે જ વળે છે. આ પરિણામ કેઈને સુભગ ને હિતકારક જણાતું હોય તો ભલે, મને તો એમ લાગતું નથી.
આજ રીતે આત્મશ્લાધાપરાયણ પુરુષ અંતે બીજાની પ્રશંસા કરતો થઈ જાય છે. પોતાનાં વખાણ ન કરી શકે તે બીજાને શું કરવાનો હતો? હવે કોઈ મનુષ્ય પોતાનાં વખાણ કરતા હોય છે ત્યારે મને, બીજા ઘણાઓને થાય છે તેમ, દિલગીરી કે ક્ષોભ થતો નથી. મને લાગે છે કે આ મનુષ્ય થોડા વખતમાં હવે મારી પ્રશંસા કરવા માંડશે. જો કે ઘણીવાર એમ બનતું નથી, પણ એમ બનવાનો સંભવ મને હંમેશા દેખાય છે. પોતાની ને પારકાની નિંદા કરનાર કરતાં સ્વની ને સર્વની પ્રશંસા કરનાર વધારે સારો એમાં શું સંશય ! જાતજાહેરાતના આ જમાનામાં જુદી જુદી સંસ્થાઓ, કંપનીઓ, શાળા-
પાઠશાળાઓ, વૈદ્ય, ડોકટરો ને રાજામહારાજાઓ પણ પિતાના વખાણ કરે છે. તેને કઈ રીતે અધમ લેખતા નથી તે આપણે શા માટે એમ ગણવું જોઈએ? અને આત્મશ્લાઘાની તરફેણમાં સારામાં સારા દાખલા પણ આપણી પાસે મોજૂદ છે. ભવભૂતિ ને જગન્નાથ સમા પ્રાચીન તેમજ બર્નાડ શે સમા અર્વાચીન સાહિત્યસ્વામીઓ, આપણા દેશના ને પ્રાંતના કેટલાક કવિવરે, કલાધરે ને પદવીધરે એ સર્વએ આત્મશ્લાઘાને કદી અવમાની નથી. ખુદ શ્રીકૃષ્ણ પોતેય ગીતામાં કયાં પોતાના ગુણ ઓછા ગાયા છે?
મારું ભોજન કર. મારી પાસે આવ. હું તને તારી દઈશ.” ઈત્યાદિ ઈત્યાદિ વાક્યો વડે એમણે પણ આત્મહુતિ નથી કરી શું? તો જે પક્ષે સ્વયં ભગવાન હોય તે જ પક્ષે સત્તા પણ હેય એ સહેજે છે સમજાય એવું છે. તે
કલપ કદી કહેશો નહિ
,
લખ બનાવે છે કે નહિ
જ ઉગતા પોર પણ છે.
૧. સફેદ વાળને ૯/ / હામ બનાવે છે
સૌરાષ્ટ્ર સુગંધી સ્ટોર્સ
અમદાવાદના
