________________
દિવ્ય દ્વીપ
૬૮
એ જૂદી જ વિચારશ્રેણી છે. બન્ને વચ્ચે ઘણું હાય છતાં ઝવેરીની આંખ જે કહી શકે છે એ તમારી આંખ નથી કહી શકતી. કારણ શું ?
અંતર છે.
જરૂરિયાતને જરૂરિયાત તરીકે સ્વીકારો પણ એનામાં ગુંથાઇ ન જાએ, એને જ જીવનનું ધ્યેય ન સમજી બેસેા.
માટે જ જ્ઞાનના મહાસાગરમાં જેમ જેમ ઊંડા ઉતરશેા તેમ તેમ વસ્તુનુ નવ નવુ દર્શન થતુ જશે. દૃશ્ય અને ધ્યાને જૂદા પાડવાની દિવ્ય શકિત પ્રાપ્ત થતી જશે.
આ એક શકિત છે, દૃષ્ટિ છે. સાધના અને અનુભવથી મળે છે, સસ્તામાં રસ્તામાં નથી મળતી.
એકવાર એક સજ્જનને ત્યાં પગલાં કરવા ગયા. પ્રવૃત્તિ વિષે પૂછતાં ભાઇએ પેાતાની પત્નીને ડાએ લાવવા કહ્યુ ડખ્ખાએ (boxes) આવ્યા, ખાલ્યા તા બધા હીરાના દાગીનાના સેટ. થડીવારે બીજા ડખાએ આવ્યા, એમાં પણ એવા જ દાગીના, એવા જ ચળકાટ.
એ ભાઇએ હસીને પૂછ્યું: “મહારાજશ્રી ! આની કિંમત આશરે કેટલી હશે એ તે કહેા ? કહ્યું : ‘પચાસેક હજારના એક સેટ હશે! ભાઇ હસી પડ્યા. ‘મહારાજશ્રી ! હું તેા આખુ ૉકસ એકવીસમાં વેચું છું અને તેમાં પણ મને સાતના નફો મળે.’
ત્યારે સમજાયું કે આ સાચા હીરા નહાતા. આ તા બધી costume jewelery હતી. દાગીનાં ખરાં, પણ ખોટાં.
આપણને તેા બધું જ સાચું દેખાય. ચમકે... તે બધુ' હીરા જ લાગે, કારણ કે સમજ નથી: સાચા હીરા કચે। અને ખાટા કયા ?
આંખ બધાને છે. તમારી આંખ કદાચ ઝીણું જોતી હાય, દૂરનું પણ જોતી હાય જ્યારે ઝવેરીની આંખ એટલુ સારુ' ન પણ જોઈ શકતી
ઝવેરીના અભ્યાસ છે, એનું એણે જ્ઞાન મેળવ્યું છે, વર્ષાની સાધના છે. હીરાને તપાસવામાં, એક બીજાને જુદા પાડવામા, એમાં રહેલાં કિરણ અને તેજ પારખવામાં, એમાં રહેલુ સચ્ચાઇનું પાણી જોવામાં એની વર્ષોની સાધના છે.
જેને હીરામાં નજ૨ બેસી ગઇ એ ઉંમરે નાના હાય તા પણ એને પૂછતા પૂછતા મેટી ઉંમરના ઝવેરીએ આવે.
પથરા પારખવા માટે આટલા વર્ષો કાઢ્યાં તે આત્મા માટે કાંઇ નહિ ? શુ આત્માનું જ્ઞાન એમનું એમ થઈ જવાનું?
સાધુને વિન ંતિ કરી, ચાતુર્માંસ પ્રવેશ કરાબ્યા, સગવડે વ્યાખ્યાનમાં આવ્યા, બેઠા, ઊઠયા અને ભાગ્યા. એટલામાં આત્મજ્ઞાન મળી ગયું?
ઘણા તે કહે કે મહારાજશ્રી ! અમે તેા આજ પંદર વર્ષ થી મંદિરના વહીવટ કરતા આવ્યા છીએ. અરે, ભાઇ ! મૉંદિરના વહીવટને અને આત્માને શું સંબંધ ? વહીવટ તેં મુનીમ પણ કરી શકે.
આત્માના સ ંબંધ અનુભવ સાથે છે, સૃષ્ટિ સાથે છે, સાધના અને ઊંડાણુ સાથે છે, જ્ઞાન સાથે છે.
જેમ જેમ ઊંડાણમાં જતા જાઓ છે તેમ તેમ આત્માની વાત સમજાય છે, આત્મજ્ઞાન થાય છે. ડૂબકી મારી તળિયે જનારને જ શાંતિ અને નિ`ળતા પ્રાપ્ત થાય છે.
જ્ઞાનરૂપી સુધા સિન્ધુમાં ડૂબકી મારવાની છે પણ એ જ્ઞાનને સુધા સિન્ધુ કેાને મળે ? જે પરબ્રહ્મમાં મગ્ન છે એને.