________________
૧૧૮
દિવ્યદીપ
તમારી પાસે માટીનું કઈ પાત્ર હોય અને ભંડાર છે અને અહીં કુબુદ્ધિ સિવાય બીજું તમારા હાથમાંથી સરીને એ ગટરમાં ચાલ્યું જાય કાંઈ છે જ નહિ.” તે એમાં ગટરની ગંદકી આવ્યા વિના રહે? કદાચ એ વસ્તુઓને તમે કાઢી નાખો પણ એના
બાળક જેમ માને પોકારે છે એમ હદય અંશ તે રહી જ જાય છે. એને સાબુથી, ગરમ પોકારે છે “કાં તો તું મને નજીક બોલાવી લે પાણીથી ધૂઓ પણ એ જે એકવાર ગટરમાં અગર તે દૂર રહું ત્યાં સુધી તું મને તારી ગયેલું પાત્ર જલદી શુદ્ધ કેમ થાય?
હુંફ આપ.' એવી જ રીતે આપણું મગજમાં ગંદા વિચારે - પ્રાર્થના એ માણસને માટે એક અનિવાર્ય આવી ગયા તે એટલીવાર તે મગજનું પાત્ર અંગ છે. માણસ જ્યારે પ્રાર્થનામાં બેસે છે ત્યારે ખરાબ થઈ જ ગયું ને?
અંતરનું અવલોકન કરે છે. “મારી પાસે સંપત્તિ
છે કે સુબુદ્ધિ? સંપત્તિ વધી કે સુબુદ્ધિ?” એટલા માટે પ્રથમ વિચાર એ છે કે સુંદર વિચારે જે કઈ પણ તમારી સામે આવે ત્યારે એક જમાનામાં લાખ રૂપિયાવાળે લખેશરી એક જ વિચાર કરો “આનું ભલું થાઓ અને કહેવાતે. એનું માન પણ કેટલું ! આજે લાખ મારાથી જે જોઈ શકાય એમ હોય તે એનામાં તે ઠીક કરવાધિપતિને પણ એટલી પ્રતિષ્ઠા હું સારું જોઉં અને ન જોઈ શકાય તે ખરાબ નથી મળતી. સમૃદ્ધિ વધી છે, કલ્પના ન કરીએ જોવાની મારે જરૂર નથી.”
એટલો પૈસે વધ્યો છે પણ એ સંપત્તિ વધવાની
સાથે સુબુદ્ધિ વધી છે કે નહિ એનું barometer સુબુદ્ધિવાન માણસ વિચાર કરતા કરતા એ આપણી પ્રાર્થનાઓ છે. ધીરે ધીરે પોતાની અંદરની દુનિયાને પોતે સમૃદ્ધ બનાવતે જાય છે. પણ જો એ ખરાબ વિચાર ભગવાન અને આપણી વચ્ચે એકતાનું દર્શન કરતે થાય તે ધીરે ધીરે એનું અંતર એવું થાય છે ત્યારે આપણે ભગવાનની પાસે અને મલિન થાય કે પછી બધે એને અમંગળનું જ પાસે આવતા જઈએ છીએ; અને જેમ જેમ દર્શન થાય છે.
એની પાસે આવીએ તેમ તેમ દુબુદ્ધિ ઘટતી
જાય છે અને સુબુદ્ધિ વધતી જાય છે. જગતમાં આજે સંપત્તિ વધતી જાય છે, સુબુદ્ધિ ઘટતી જાય છે. સુબુદ્ધિને વધારવી હોય ભગવાનની કૃપા એ શું છે? આપણામાં તે શું કરવું જોઈએ? પ્રાર્થના..
સદબુદ્ધિ આવે ત્યારે સમજી લેવું કે હવે
ભગવાનની કૃપાનું અવતરણ આપણામાં થઈ રહ્યું ભગવાનને કાગળ લખવો હોય તો શાહી
છે. પણ સુબુદ્ધિ ન આવે અને એકલી જ સંપત્તિ નહિ, કાગળ નડિ, કાંઈ નહિ; એને એક પ્રાર્થના |
ના આવે તે એમ નહિ કહેવું કે તમારા ઉપર કરે, તમારે અવાજ ત્યાં પહોંચી જાય છે.
ભગવાનના ચાર હાથ ! ભગવાનના ચાર હાથ હેત પ્રાર્થના એ શબ્દ નથી પણ હદયને પિકાર તે સુબુદ્ધિ એટલી જ હોત, જેટલી સંપત્તિ. છે. તમારું હૃદય પકારે છે “તારા અને મારા
(અપૂર્ણ) વચ્ચે કેવું અંતર પડી ગયું છે! તું સુબુદ્ધિને