________________
૫૫૭
ફુટ નોંધ. મુસલમાન કોમને નહિ ધારેલો સંતોષ આપ્યો છે અને તોફાનમાં કેદ પકડાયેલા મુસલમાનેને મુક્ત કરી પોતાની શાંતિપ્રિય રાજનીતિ અને ઉદારવૃત્તિનું દિગ્દર્શન કરાવ્યું છે. હિંદ અને બીટાની વચ્ચે પ્રેમની સેનેરી સાંકળ તુલ્ય આવા હાકેમો દીર્ધાયુ પામે એવી અમારી ખરા દીલની પ્રાર્થના છે. અને એ પણ આશા રાખીશું કે હેટ હેટાં શહેરના જેને સ્થાનિક સભાઓ એકઠી કરીને તે નામદારને આભાર પ્રદર્શિત કરવા ચૂકશે નહિ.
કોન્ફરન્સ ઓફિસે આ બાબતમાં લીધેલા શ્રમ માટે તે કોઈ જાતને ધન્યવાદ ઈચ્છતી નથી; કારણ કે એવાં કામ કરવા માટે જ એને જન્મ થયો છે. અને ખરું કહીએ તો કોન્ફરન્સના પ્રયાસને મળતો જય એ કોઈ એક માણસની મિલ્કત નથી, પણ કોન્ફરન્સ આખા હિંદના સુમારે પાંચ લાખ ગણુતા વે. મૂર્તિપૂજક જૈનેથી બનેલું મંડળ હોઈ એના પ્રયાસને મળતો યશ પાંચ લાખ જૈનોની સંયુકત મિલ્કત છે. પરંતુ જ્યારે આપણે છાપામાં વાંચીએ છીએ કે રાધનપુરમાં એક જૈન મીટીંગ થઈ અને આ કાર્ય પાર પાડવા માટે શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજને આભાર માનવામાં આવ્યું, ત્યારે આપણને આશ્ચર્ય થયા સિવાય રહેતું નથી. મહારાજશ્રીને તે કદાચ આવો અગ્ય યશ લેવાની ઈચ્છા પણ નહિ હોય તેમજ તેમના હરગોવિંદદાસ પંડીત જેવા અંગત ભકતોથી થતી આવી હીલચાલ તેમને પસંદ પણ નહિ હોય, કારણકે તેઓ સારી રીતે સમજતા હોવા જોઈએ કે આ કામમાં સઘળે પ્રયાસ કોન્ફરન્સને જ હતા અને તેમણે માત્ર એક મુલાકાત આપ્યા સિવાય બીજું કાંઈ કર્યું ન હતું, જેથી તેઓ વાજબી રીતે જન સંધ પાસે યશને દાવો કરી શકે નહિ,–જોકે તેઓ આ સર્વ બરાબર જાણતા હેવાથી ઉપર કરેલ ઠરાવ કરાવનારના પગલાને હૃદયથી પસંદ નહિ જ કરતા હોય, તે પણ જ્યાં સુધી એવી નાપસંદગી તેઓ જાહેર રીતે જણાવે નહિ ત્યાં સુધી સમાજને ખોટા ખ્યાલથી વિમવાની આશા રાખી શકાય નહિ.
આબુમંદિર સંબંધી લડતના બનાવે આપણને એક કિમતી પાઠ શિખવ્યો છે, જે તરફ એક ભાઈબંધ પત્રકાર આપણું ધ્યાન ખેંચવા માગે છે. તે પત્રકાર લખે છે કે – . પ્રજાએ પણ આવા દાખલાઓ ઉપરથી ધડો લેવાને છે. કોઈ પણ જાતને ગેરઈન્સાફ પિતાને મળે છે એવું પિતાને લાગે હારે કાયદો પિતાના હાથમાં ન લેતાં હેટી સંખ્યામાં મળીને સરકારને રીતસર અરજ ગુજારવાની રૂઢી અંગીકાર કરવાથી હેલો મોડે પણ વિજય મળે છે. “કૌરન્સો નકામી છે” એમ કહી એની વિરૂદ્ધ બુમરાણ કરનારા અને એના હસ્તકના સુકૃતભંડારના ચાર આના નહિ આપવાની હીલચાલ ચલાવનારા કહે. વાતા આગેવાને (ખાસ કરીને અમદાવાદીઓ) આથી જોઈ શકશે કે સુધરેલી સરકારે હંમેશ પ્રજામતને મહત્વ આપતી આવી છે. અને કોન્ફરન્સને અવાજ એ સમસ્ત હિંદના જૈનેને પ્રજામત છે, એમ સરકાર સારી રીતે હમજી શકી છે. આગેવાનીમાં જે કાંઈપણ સામાન્ય અક્કલ હોય તે તેઓએ હવે કૉન્ફરન્સ પ્રત્યેને દેષ દૂર કરવો જોઈએ છે, અને હેમાં સુધારણાને અવકાશ પિતાને જણાતો હોય તો તે સુધારા સૂચવવા અને દાખલ કરાવવા બહાર પડવું જોઈએ છે, પણ પિતાની સત્તાના લોલુપી બની માત્ર ઈર્ષ્યાથી કૅન્સરન્સને તેડી પાડવા ઇચ્છવું એ તે આત્મઘાતી પગલુંજ છે એમ હવે તેઓએ બરાબર હમજવું જોઈએ છે. આ જમાને સંયુક્ત બળને છે. અને કોન્ફરન્સ એ એકજ સાધન છે કે જે સંયુક્ત બળ ઉત્પન્ન કરી શકેકોન્ફરન્સ વડે સંયુક્ત બળ વધારીને સમસ્ત તીર્થ સ્થળે માટે આ જ ઠરાવ કરવાની સરકારને અરજ થવાની જરૂર છે, ” .