Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14

SR No.: 536514
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1918
Total Pages: 186
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 18 MB

Page 115

જૈન એજ્યુકેશન બોઠને રિપેટે. સ્તકે રચાય નહિ ત્યાં સુધી તેમ કર્યા વગર ન ચાલે. આથી સ્વ. ગોવિન્દજી મૂલજી મેપાણું નામના એક જૈન ગ્રેજ્યુએટે બાળ ધોરણથી તે એમ એ સુધીના વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને તેમની વય અને શક્તિ પર લક્ષ રાખી એક અભ્યાસક્રમ ઘડેલ છે તે, જૈન શ્રેયસ્કર મંડળે શિક્ષણ કમ વિષે સૂચના પત્ર કાઢેલ છે વગેરે પર ધ્યાન રાખી અને તેની સાથે હાલની જૈનશાળાઓ અને બેટિંગની સ્થિતિ અને સંજોગો પર વિચાર કરી એક સ્વતંત્ર અને સર્વને અનુકૂળ બની શકે તેવો અભ્યાસક્રમ ઘડવા માટે કેટલાક વિદ્વાન સભ્યોની એક પેટા કમિટી નીમી હતી. તેણે બે ત્રણ વખત મળી ચર્ચા કરી તે મહત્વની પણ અત્યંત ગંભિર વિચાર કરવા જેવી બાબત હોવાથી હજુ જોઈએ તેવા નિર્ણય પર આવી શકી નથી. આશા રહે છે કે હવે પછી વિશેષ વિચારને પરિણામે તે પેટાકમિટી પિતાનું કાર્ય સંપૂર્ણ કરશે.
૩ જૈન વાંચન માળા..
વ્યાવહારિક શિક્ષણમાં પ્રારંભિક અભ્યાસ માટે વાંચનમાળા જેમ આવશ્યક સ્વીકારા છે તેવી જ રીતે ધાર્મિક શિક્ષણમાં સમજી લેવાનું છે. સારી ધાર્મિક વાંચનમાળાની ખામી હેવાથી શાળાઓ માટે એકજ જાતને અભ્યાસક્રમ ગોઠવવા માટે ઘણી મુશ્કેલી આવે છે. વાંચનમાળાની અગત્ય માટે સ્વ સાક્ષર નવલરામ જણાવે છે કે -- - “ નિશાળમાં ઘણું પ્રકારની ચોપડીઓ ચાલે પણ તે સર્વેમાં જેને વાચન ચોપડી કહીએ છીએ તે ઘણી જ અગત્યની છે, અને કેળવણને ઘણો આધાર તેની ઉપરજ છે. આવતે જમાને કેવા વળણને નીવડશે એ ઘણું કરીને તે સમે નિશાળમાં ચાલતી વાંચનમાળા ઉપરથી જ નિશ્ચય થાય છે. એ કારણથી શાણું દેશહિતેચ્છુઓ જન કેળવણી ઉપર અને તેમાં પણ વિશેષ કરીને ચાલતી વાંચનમાળા ઉપર ખસુસ ધ્યાન આપે છે.” - વાંચનમાળા કેવી જોઈએ? એ સંબંધમાં બોલતાં
લાન્ડન નામને આધુનિક મહાપ્રસિદ્ધ શિક્ષણશાસ્ત્રી નીચે પ્રમાણે ( વ્યાવહારીક નિશાળે માટેની ) વાચનમાળાના ચાર ઉદેશ વર્ણવે છે--
૧ વાંચવાને તથા વાંચીને વિવિધ જ્ઞાન મેળવવાને શોખ બાળકના મનમાં ઉત્પન્ન
કરશે.
૨ ભાષા જ્ઞાન આપવું-એટલે ભાષાનું બળ તથા સંદર્ય બાળકને અંતઃકરણને લાગે, અને તેને તે ઉપયોગ કરતાં શીખે એમ કરવું.
૩ રસદારે નીતિની એવી પક્ષ કેળવણી આપવી કે બાળકની સુવૃત્તિઓ કેળવાઈ મોટી ઉમરે તેઓ ઉમદા કામ કરતા થાય.
૪ વિવિધ શાનાં મૂળતાનું એવું સચેટ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન આપવું કે તે બાબત પછી ગમે એટલું જ્ઞાન મેળવવા ચાહે તે તેઓ પોતાની મેળેજ પુસ્તક વાંચીને મેળવી શકે.
છે આ ચાર ઉદેશમાં ફલાણે વધારે અને ફલાણ ઓછા અગત્યને છે એમ કહી શકાય નહિ, પણ જે ભેદ પાડવા બેસીએ તે બેશક રસધાર નીતિને બોધ એજ ઉત્તમ કામ છે.
ધાર્મિક વાંચનમાળામાં પણ ધર્મનું જ્ઞાન આપવામાં નીતિના જ્ઞાનને અવશ્ય સમાસ થઈ જાય છે. જે વાંચનમાળાથી ઊંચી લાગણી ઉશ્કેરાય એટલે જે ભણવાથી બાળકના મનમાં હસ, ઉદ્યોગ, શૈર્ય, સાહસ, મમતા, સાર્વજનિક બુદ્ધિ, સુજનતા, પરમાર્થ વગેરેની