Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

SR No.: 536513
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1917
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 18 MB

Page 92

૧૨૬
શ્રી જૈન
. કે. હેરલ્ડ.
શબ્દો ચિત્રેલા છે“Duty is Diety” (ફરજ ઇષ્ટદેવ છે.) તેમના આધત આજીવનમેરૂના ઇતિહાસ વિષે તેઓ કહે છે કે લુણાવાડાના દિવાન તરીકે પિલીટીકલ એજન્ટને અજમેર મળવાને પ્રસંગ આવતાં તેમને ત્યાં પુછવામાં આવ્યું કે “દેલતરામ ! તારા જીવનને motto (મુદ્રાલેખ) શું છે? તે કહે છે કે આ પ્રશ્ન સાંભળી હું થોડીવાર વિચારમાં પડયો. કારણ મને મારા આખા જીવનની અંદર આ વિચાર કદી પણ કુથી નહાતાઆ જોઈ સાહેબે મને કહ્યું “લતરામ ! A Life without a motto is a ship without still ” (એટલે કે મુદ્રાલેખ વગરનું જીવન એ સઢ વગરની નાવ સમાન છે.) આ સાંભળતાંજ તેઓ કહે છે કે મને વાત સાચી લાગી અને પળને આશરેજ મેં મારો મેરૂ લઈ તે નીચે પ્રમાણે કહી સંભળાવ્યો “Duty is Diety” સાહેબ ખુશી થયો અને તેમને ધન્યવાદ આપ્યો પણ સાથે કહ્યું કે મેરૂ બાંધવા કરતાં પાળ વધારે અધરો છે. સદ્દગત લતરામ આ અજમેરના સમાગમને અંતે નવીન વ્યક્તિ બનીને નીકળ્યા. અત્યાર સુધી ગુમ રહેલું તેમના જીવનનું મહાસૂત્ર સાક્ષાત્કાર પામ્યું અને તેમના જીવનમાં નવીન ગૌરવ નવીન અર્થ અને નવીન ગાંભિર્યા ભરવા લાગ્યું. સંસારના વિધવિધ અને અવનવા પ્રસંગોમાં થઈ જીવન તેમને ખેડવું પ્રાપ્ત થયું હતું; પણ કુટુંબી છે કે સ્નેહી છે, પિતાનું નગર હો કે પરદેશ હો, રાજા છે કે પ્રજા હે-પણ તેમના દરેક મિત્રો પુરવાર કરશે તેમ તેમણે સત્યને અને ધર્મને માર્ગ ત્યજ્યો નથી, જીવનને આડે રસ્તા લીધાનું કલંક લગાડયું નથી અને પિતાના કુલગૌરવને હેઠું નાંખ્યું નથી. પરિણામ એ થયું કે જીવતાં, તેમને હાથે શિક્ષા પામેલા પણ તેમની જ સલાહ લેવાને આવતા, અને મરણમાં તેમના બહેળા મિત્ર મંડળ સાથે તેમની અંગત શત્રુઓ પણ અત્યારે શોચ કરે છે.
સાત વર્ષ માટે જીવ મા–તેજ અંકમાં રા. મણીભાઈ સી. દેસાઈ લખે છે કિ–ભારતમાં જ્યારે સામ્રાજ્યની અને સ્વરાજ્યની વાતો થાય ત્યારે સામાન્ય ભાષા વિષેની ચર્ચા કરણે મુકવી એ બેહુદું ગણાય. એક ભાષા વિના એક પ્રજા થઈ શકવામાં મહાન મુશ્કેલી પડે છે. નર્મદની ઉછળતી શૈલીમાં કહીએ તે–
વિના શૌર્ય નહી તુટે જાતિનાં બંધન મેટાં; વિના શૈર્ય નહીં વધે, નેહ સાચા દેશમાં વિના પાણીનું એક્યવિના કહું એક્ય ધરમનું
રાજ ક્યવણ જેર નકામું દેશીજનનું.” એટલે વાણીનું પ્રક્ય થવાની કેટલી જરૂર છે તે સમજાશે. નર્મદાશંકર ગુજરાતી ઉપર જે ઉપકારની પરંપરા કરી છે તેને બદલે ગુર્જરબંધુએ તેણે આપેલી શિક્ષાના વીકાર કરીને જ વાળવાને છે. કવિશ્રી આગળ વધીને જણાવે છે કે આ અગર બીજી સારી બાબતે ગ્રહણ કરવી કઠણ છે. “ સર્વસ્તુનું ગ્રહણ કરતાં વિદને નડશે. ” તે વખતે તમારા પ્રેમ અને શૈર્ય ની કસોટી થશે, નર્મદે જે વાત પચાસ વર્ષ ઉપર કહેલી તે હવે વિદ્વાનો સ્વીકારતા થયા છે. ઉદયનાં જે ચિન્હો નજરે પડે છે તે અહીંના જીવનમાં કવિશ્રીએ જે નવું સત્વચેતન મૂક્યું છે તેને આભારી છે. આજે નર્મદ નથી પણ તેને માટે મન ધરાવનારા ભારતમાં અનેક સાક્ષરો અને સંસાર સુધારકે છે. જો તેઓ નર્મદાશંકર બતાવેલા ભાગમાં પ્રયાણ કરી પોતે સ્થાપન કરેલી સંસ્થાઓમાં તેને વિચારો ફેલાવે તે ફેવો માટે લાભ થાય