________________
શ્રી જૈન વે. કા. હેરલ્ડ.
દેળવણી આદિ કુંડ ઉઘરાવવા માટે ધરાધર કરી સારૂં ક્રૂડ મેળવી શકે. તેના માટે ગુરૂકુળના વિદ્યાર્થીઓ દૃષ્ટાંતરૂપ છે.
(૭) વિદ્યાર્થીઓને જે વેકેશન (રજા) પડે તેનેા સદુપયેાગ કરાવવા જોઇએ. પ્રવાસે લઇ જવા-લેાકેાપયેાગી પ્રવૃત્તિમાં ભાગ લે તેમ કરવું. મેજીક લેટર્ન, ક્રૂરતા પુસ્તકાલયની પેટીઓ, સ્ટીરીએસ્કેપ વગેરે સાધને વસતિગૃહની અંદર રાખી વિદ્યાર્થીઓને રામાં પોતાને ગામ લઇ જવા દેવામાં આવે તે આખી શાળા કરતાં વસતિગૃહમાં આ નિયમ સારી રીતે પાળી શકાય તેમ છે.
૬૪
(૮) તેને શાળાનાં પુસ્તકા ઉપરાંત ખાં સારાં અને રૂચિ પ્રમાણે યાગ્ય પુસ્તકા સુપ્રીન્ટેડ ટે વંચાવવાં જોઇએ. તેમાં ઉત્તમ પુરૂષો-રાતš, શ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગર, ગાડ દિનાં ચરિત્રા વિદ્યાથી ઓએ વાંચેલા હાવાજ જોઇએ. તેઓ કયાં પુસ્તક વાંચે છે તેની રજીટરમાં નોંધ થવી જોઇએ. તેમજ વર્ત્તમાનપત્રે-માસિકા ઉમદા ઉમદા મગાવી તેનાથી માહિતગાર તેમને રાખવા જોઇએ.
(૯) શારીરિક કેળવણી પરજીયાત હાવી જોઇએ-જેમકે સવારમાં ડ્રિલ, સાંજની રમતે, બગીચામાં કામ વગેરે. માંદગી યા બીજા અનિવાર્ય કારણ સિવાય કોઇપણ વિદ્યાતે આથી મુક્ત રાખવેા ન જોઇએ,
(૧૦) દરેક માસે માસિક પરીક્ષા શાળાની પરીક્ષા ઉપરાંત વસતિગૃહમાં સુપ્રીન્ટેન્ડન્ટ રાખવી જોઇએ અને જે તેમાં નાપાસ થવા જેટલી બેદરકારી બતાવે તેવાને વસતિગૃમાંથી દૂર કરવા જોઈએ.
(૧૧) નિયમિત કાર્યક્રમ વસતિગૃહમાં સંપૂર્ણ વ્યવસ્થા રાખવા માટે રહેવા જોઇએ. રાત્રીએ [મુંબઈ] દશથી ચાર સુધી ઉંધવાના સમયમાં કાણુ વિધાર્થીને વાતો કરવાની વાંચવાની પરવાનગી આપવી જોઇએ નહિ.
(૧૨) વસતિગૃહમાં વિદ્યાર્થીઓને એવી ભાવના થવી જેએ કે સંસ્થા અમારી છે, ીબની નથ!. તેમ થયે પછીથી સન્માન પામતાં સંસ્થાને કીર્તિ અપાવશે. ’ (૧૩) બહારના શિષ્ટ ગૃહસ્થાને આમંત્રણ આપી તેમના સહવાસને લાભ વિદ્યાધીએતે અપાવવા જોઇએ એ વાત સુપ્રીન્ટેન્ડેન્ટ ખાસ ધ્યાનમાં રાખી નિમ ંત્રણ મોકલવાં જોઇએ, છેવટે આ લેખ લોકમાન્ય લાલાલજપરાયે · ‘દુસ્થાનની કેળવણી
6
સંબંધે
જે ઉદ્ગારા કાઢયા છે તેમાંથી નીચેનાના ઉતારા કરી લેખક રા. અબલાલ મેાતીભાઇ પટેલે પૂરા કર્યા છેઃ~~~
આપણા વિધાર્થીઓને શીવવાનું, સાંધવાનુ, રશેાઇ કરવાનુ, ઘેર પધારેલ મહેમાનને કેવી રીતે આનંદ આપવા તેનુ, સ ંગીતનું અને વાર્તાલાપ કરવાનુ ધણ થોડું જ્ઞાન હાય છે.' તેઓ જણાવે છે કે જાપાનની શાળાઓમાં આ શિક્ષણ ખાસ અપાય છે, અને જાપાનના યુવાને આમાંથી ઘણા વિષયનું જ્ઞાન હોય છે. પરંતુ આ અપૂર્ણતાએ હાલની શાળાની પદ્ધતિથી પૂરી શિક્ષક ક યાજનાએ અજમાવી શકે. વગેરે વગેરે.
આ રીતે આ લેખ હમણાં સંખ્યામાં વધારા પામેલી આપણી જૈન ખે ંગા−હેાસ્ટઢા-( વિદ્યાર્થી ભવનેા )ના વ્યવસ્થાપક, સ્થાપક, સુપ્રીન્ટેન્ડન્ટે ખાસ વાંચી મનન કરી તેમાંની, ઉપયુક્ત માજના અને સૂચનાઓ ઉપર અમલ કરવા ધટે છે. વિદ્યાથી ઓ એ