________________
રસમય ચુંટણી. અધ્યાય વિશેષ છે. આ ગ્રંથને ભાષાનુવાદ કરીકામાંથી રહસ્ય લઈ કરી અત્ર મૂકવામાં આવે છે. ”
વાર્તા વારિધિ–૧૯૧૭ જાનેવારી તરંગ ૧. આધ પ્રયોજક ગણપતિરામ ઉત્તમરામ ભટ્ટ આ માસિક સાથેનો સંબંધ છેડયો છે અને તેનું સ્વામિત્વ એક જૈન લેખક રા. ઉદયચંદ લાલચંદે લીધું છે જાણી અમોને આનંદ થાય છે. શ્રીયુત ભટ્ટ પહેલાં સરસ્વતિ નામનું માસિક ઉત્તમ શૈલીએ ચલાવતા હતા ત્યાર પછી સરસ્વતી અને વિનોદિની એ નામ તેનું રાખ્યું હતું. મૂળમાં પ્રતાપ નાટકના લેખક તરીકે ભદની વિખ્યાતી જાણીતી છે. વાર્તવારિધિ સાત વર્ષ સુધી અનેક મુશ્કેલીમાં ચલાવ્યું તે માટે પણ તેમને અભિનંદન ઘટે છે. હવે તેમણે વ્યવહાર પ્રવૃત્તિ જેમ બને તેમ ઓછી સેવન કરી પોતાને વિશેષ કાળ નિવૃત્તિમાં વ્યતીત કરવાનો નિશ્ચય કર્યો છે તો તે નિવૃત્તિમાં તેમને મનોશાંતિ, આત્મબળ, અને પ્રભુપરાયણતા વિશેષ મળો એમ અમે ઇચ્છીએ છીએ. નવીન અધિપતિ રા. ઉદયચંદ કે જેમણે આપણી જૈન કોન્ફરન્સ ઓફિસમાં કાર્ય કરેલું છે તેઓ મારવાડી ગૃહસ્થ હેવા છતાં સારું ગુજરાતી લખી શકે છે. તેમના પ્રયાસને સફલતા ઈચ્છીએ છીએ. બંગાલી ભાષામાં ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રતિષ્ઠિત લેખકોની પુષ્કલ પ્રકટ થાય છે તેનું અવલંબન કરવા તથા તેને ગુજરાતી જીવનનો ઓપ આપવા આ માસિકના લેખકો તથા અધિપતિ બનતું કરશે એવી અમારી ભલામણ છે. વિશેષમાં જૈન કથાઓ અને રાસાઓ પરથી અનેક સજીવ અને બોધદાયક વાર્તાઓ અને વાર્તા ખંડ મળશે અને તેને પણ ઉપયોગ, આમાં થશે એવું ઇચ્છીએ છીએ. આમાં આપેલી વાર્તાઓની ચુંટણી સારી થયેલી છે.
- રસમય ચુંટણ. નવજીવન અને સત્ય એ નામનું માસિક દેઢ વર્ષ થયાં નીકળે છે તે ઘણું ઉપપગી બાબતો વિષયો અને ગુજરાતના જાહેર જીવનની હકીકતો પૂરી પાડે છે, તંત્રી અને પ્રકાશક રા. ઇન્દુલાલ કનૈયાલાલ યાજ્ઞિક બી. એ. એલ એલ. બી. (ગિરગામ મુંબઈ) છે. તે પ્રથમ હાઇકોર્ટ વકીલ તરીકે કાર્ય કરતા હતા અને પછીથી સમાજ સેવાનું વ્રત લઈ સર્વટ્સ ઓફ ઇંડિયા નામની વિખ્યાત સંસ્થામાં એક મેંબર તરીકે જોડયા છે એ ગૂજરાતને ભાન લેવા જેવું છે. તંત્રીપદે લોકોના મત કેળવવાનું કાર્ય સારી રીતે સિદ્ધ કરી રહ્યા છે. આ પત્ર ઉત્તેજનને પાત્ર છે. વાર્ષિક મૂલ્ય માત્ર બે રૂપીઆ છે તે દરમાસે આઠ ફર્મનું મેટર આપે છે તેથી વધુ નજ કહેવાય. તેમાં “હિંદની વસ્તીને સવાલ એ નામનો ઉપયોગી લેખ રા. શંકરલાલ છે. બેંકર કે જેઓ આ માસિકના પેટ્રન છે તેમણે લખેલો પ્રસિદ્ધ થયો છે તેમાંથી નીચેની હકીક્ત અમે ઉતારીએ છીએ:
“ ટુંકમાં આ સવાલની (હીંદની વસ્તીના સવાલની) સમાલોચના મી. બટલ નીચે પ્રમાણે કરે છે. પાશ્ચાત્ય દેશની સરખામણીમાં
(૧) આપણી વસ્તિની વૃદ્ધિ આપણું જન્મનું પ્રમાણ વધારે હોવા છતાં તેમના કરતાં કમી છે.
(૨) આપણે ત્યાં પરણેલા માણસની સંખ્યાના પ્રમાણમાં પ્રજોત્પત્તિ ઓછી છે.