Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

SR No.: 536513
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1917
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 18 MB

Page 21

સદ્ગુરૂ તત્વ.
૫૫
ઇએ (૧૦) અજીવ સંયમ-જે અજીવ વસ્તુને રાખવાથી—જેમ કે માંસ, મદિરા, સુવ મેાતી શસ્રાદિ, સંયમમાં કલંક લાગે તે ન રાખવા. (૧૧) પ્રેક્ષા સયમ. સર્વ જોઇનેખીજ,જીવહિત સ્થાનમાં સૂવું એસવું આદિ શારીરિક ક્રિયા કરવી તે, (૧૨) ઉપેક્ષા સયમ-ઉપદેશથી કઇપશુ હિંસાદિમાં પ્રવૃત્તિ કરે તેવું ન બને તે માટે ઉદાસીન રહેવું તે, (૧૩) પ્રમાર્જન સંયમ—કોઈ સ્થાનમાં જવું, વસ્ત્રપાત્રાદિ ગ્રહણ કરવાં તે પુંજીને-પ્રમાર્જનથી કરવું. (૧૪) પરિષ્ઠાપના સંયમ—અન્નાદિ વરહિત સ્થલે પરઠવવાં તે. (૧૫) મનઃ સયમ–મનમાં દ્રોહ, દર્યાં, અભિમાન ન કરવાં અને ધર્મ-ધ્યાનાદિમાં પ્રવૃત્ત રહેવું તે, (૧૬) વચનસ’યમ-—હિંસાકારી કઢાર વચન ન ખેલવ, (૧૭) કાયાસ ય.—ગમનાગમન કરવામાં ઉપયેાગપૂર્વક કાયાને પ્રવર્તાવવી તે.
૧૦ વૈયાવૃત્ત્વ-વૈયાવૃત્ત્વ એટલે સેવા. ૧૦ નામે (૧) આચાર્ય—જ્ઞાનાચાર, દનાચાર, તપાચાર, વીર્યાચાર એ પાંચ આચારના પાલનાર તે, (૨) ઉપાધ્યાય—જેની પાસે અધ્યયન કરાય તે, (૩) તપસ્વી (૪) નવદીક્ષિત શિષ્ય (પ) પ્લાન સાધુ——વરાદિ રાગવાળા, (૬) વિર ધમમાં સ્થિર રહેનાર સાધુ, (૭) સમનેાન—જે સાધુ પાતાના જેવી સમાચારી પ.ળતા હોય તે, (૮) સંધ-સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકા એ ચારેના સમુદાય, (૯) કલ~~ " હુ એક સરખા ગાના—સજાતિએના સમૂહ. જેમકે ચંદ્રાદિ, (૧૦) ગણુ-ગચ્છ~એક આચાર્યની વાચનાવાલા સાધુઓના સમૂહ. જેમકે કાટિકાદિ—આ દશેની વસ્ત્ર, સ, પાણી, પાત્ર, સ્થાન આદિ આપી સેવા—સુશ્રૂષા કરવી તે
નવ બ્રહ્મચ ગુપ્તિ—આને બ્રહ્મચર્યંની નવ વાડ કહેવામાં આવે છેઃ-(૧) વસ્તિ-સ્ત્ર પશુ પંડક સંયુક્ત વસ્તિમાં ન રહેવું તે. (૨) કથા—કેવલ સ્ત્રીઓનેજ—એકલી સ્ત્રીઓને ધર્મ દેશનારૂપ કયા ન કહે તથા સ્ત્રીની કથા ન કરે. (૩) આસન—સ્ત્રીની સાથે એક આસનપર તથા જે આસનથી સ્ત્રી ઉઠી. હાય ત્યાં બે ઘડી સુધી ન બેસવું. (૪) ઇંદ્રિય~ ઇંદ્રિયાના વ્યાપારને સ્ત્રી સબધે ઉપયેાગ ન કરે એટલે નેત્રથી સ્ત્રીનાં અંગાપાંગ ન દેખે વગેરે (૫) કુડયાંતર—ભીંત આદિને આંતરે સ્રીપુરૂષ મૈથુન સેવતા હોય યા તેના શબ્દ સંભળાતા હેાય ત્યાં ન રહેવું. (૬) પૂર્વક્રીડા—પેાતાના પૂર્વ ગૃહસ્થાશ્રમમાં સ્ત્રી સખ་ સેવેલા પ્રસંગા ન સંભારવા. (૭) પ્રણીત—અતિ ચીકાશવાળા દૂધ, ધી, આદિ ધાતુપુષ્ટ પદાર્થો ન ખાવા, (૮) અતિ માત્રાડાર—અધિક આહાર ન કરવા. (૯) વિભૂષાદિ શરીરની વિભૂષા સ્નાન વિલેપન પાીિ ન કરવી.
જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર—(૧) જ્ઞાન—યથા વસ્તુના યથા મેધ જે કરે તે જ્ઞાન; જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષય તથા ક્ષયાપશમ થવાથી ઉત્પન્ન થયેલા મેાધ. શાસ્ત્ર—અ ગાપાંગાદિનું જ્ઞાન (૨) દર્શન—જીવાદિ નવ તત્ત્વામાં શ્રદ્ધા-તત્ત્વ ચિ. (૩) ચાત્રિ—સ પાપના વ્યાપારાથી જ્ઞાન—શ્રદ્ધાન પૂર્વક નિવૃત્ત થવું તે. આ સર્વ વિરતિ છે કારણકે સાધુ સર્વ વિરતિ—અહિંસાદિ સર્વથા પાળે છે. ગૃહસ્થનું તેથી ઓછે અંશે ચારિત્ર છે કે જેને દેશિવરતિ કહેવામાં આવ છે, અને તે ગૃહસ્થ ધર્મમાં કહેવામાં આવશે.
ખાર પ્રકારનાં તપ—તેમાં છ બાહ્ય છે અને છ અંતર્ગ છે. છ ખાદ્ય તપતે (૧) અનશન-ન ખાવું (૨) ઉણાદરી-ચેાડું ખાવું (૩) વૃત્તિ સ ંક્ષેપ—અનેક પ્રકારના નિયમ વૃત્તિને જરા સંયમમાં રાખવા–સાચવા માટે લેવા તે (૪) રસત્યાગ–દૂધ દહીં, ધી, તેલાદિ રસના ત્યાગ કરવા, (૫) કાયકલેશ-વીરાસન દંડાસન આદિ અનેક આસનથી શરીરને