________________
શ્રી જન
. કે. હેરંડ.
તૈયાર થાય છે. પાટણ અને જેસલમીર ભંડારોને વર્ણનાત્મક ફેરિત સહિત રિપોર્ટ પ્રકટ થયે તે ભંડારનું ઉંચ્ચ સ્થાન અને મૂલ્ય અંકાશે. પ્રગટ થનારા ગ્રંથો પૈકી જયસિંહ સૂરિનું હમિર–મદ-મર્દન, પંચમી કહી (ધનપાલકૃત અપભ્રંશ ભાષામાં), બાલચંદ્રસૂરિ કૃત વસન્તવિલાસ, સમપ્રભાચાર્ય કૃત કુમારપાલ પ્રતિબોધ, પાદલિપ્તાચાર્યવૃત તરંગલોલા, યશપાલ કૃત મહારાજય એ જૈન છે. અમે આ ગ્રંથમાલાને વિજય ઈચ્છી પ્રકટ થયેલાં કાવ્યમીમાંસા નરનારાયણાનંદ અને એ બે પુસ્તક સંબંધે અભિપ્રાય વ્યકત હવે પછી કરીશું. તંત્રી,
આત્મઘાત એક બહેન પ્રત્યે પત્ર,
|
(૨)
D. ૩૦-મે. ૧૮૧૪. પ્રિય દશના બહેન,
દુઃખદ પત્ર મળ્યો. એવા પત્ર લખવામાં કઈ કર્મણે ગહના ગતિઃ—એ સૂત્ર તુરતજ મને સાંભરી આવે છે. સાધો ભાઈ ! કરમનકી ગત ન્યારી
વાત જુઓને વિચારી–સાધો. વસ્થાકું પહેરન પાટ પિતાંબર, પતિવંત ફિરત ઉધારી; સુંદર નારીકે બાંઝ કર ડારી, ભુંડણ ઝણઝણ હારી–સા. લોભીકું દ્રવ્ય બહોત દિયે છે, દાતાકું ન મલે જુવારી; મૂરખ રાજા રાજ દિયે છે, પંડિત ફિરત ભિખારી–સા. મૃગ લેને અનુપમ દિયે છે, ફિરત હે બન ઉજિયારી; બાઈ મીરાં કહે પ્રભુ ગિરધરના ગુણ, ચરન કરમ બલિહારી–સાધે.
આ ગાયન ....એથી અહીં આવતાં ટ્રેનમાં એક પેસેંજર પાસેથી સાંભળ્યું તે તેમનું તેમ અહીં જણાવી દઉં છું.
કર્મના એવાં થરે આત્મપ્રદેશ પર લાગી પડ્યાં છે કે તેને ફલનિર્દેશ કયારે આવશે તે ખબર પડતી નથી. જેથી તેની પ્રકૃતિ, તેવું તેનું ફલ, જેવી તેની સ્થિતિ તે પ્રમાણે તેટલા કાલ પછી તેના ફલને ઉદય, જે તેને રસ–તીવ્ર, મંદ, તેવું તીવ્ર કે મંદ ફલ. આ કર્મ જ્યાં સુધી ઉદય આવતાં નથી ત્યાં સુધી તેનું ફળ મળતું નથી–ત્યાં સુધી તે જડ સમાન છે, પણ જ્યારે ફલ આપે છે ત્યારે આત્માને એવી મુંઝવણમાં નાંખે છે, આભા એ અકળાય છે, આત્મા એવા પરિણામ કરે છે કે આમાંથી હું કયારે છૂટું ? હું ક્યારે મોકળે થાઉં કે જેથી આ કર્મના ફળમાંથી સદાને માટે મુક્ત થાઉં ? જીવ મુક્ત થયાં પહેલાં સદાકાળ શરીરી રહેવાને છે. જ્યાં સુધી શરીર છે ત્યાં સુધી કર્મ સાથે જ રહેવાનું છે. આ શરીર પછી બીજું શરીર અવશ્ય મળવાનું જ એમાં તે શક નથી, પુનર્જન્મ માનનાર આત્મવાદીને એ માન્યા વગર છૂટકો નથી. આમ છે તે પછી આજ શરીરે તે કર્મફળ શા માટે ન ભેગવવું ? તે ભોગવવામાં આત્મ શક્તિનો આવિÍવ શા માટે ન કરે ! ઉદય કમ ભોગવવામાં જ્ઞાની અને અજ્ઞાનીને ભેદ પડે છે.
