________________
ઉપર પ્રમાણે ધાર્મિ ક શિક્ષણના ક્રમ અમે હાઇસ્કુલા માટે સૂચવીએ છીએ. તે તૈયાર કરવા માટે અમે પુષ્કળ સમય લીધેલ છે. મેટ્રિકને માટે યુનિવર્સિટએ જે ઉમ્મર ની કરેલ છે તે લક્ષમાં રાખી અમે આ ધારણા ઞાડવેલ છે. શિયળ સબધી વાતો નીચેના ધે.રણામાં વિધાર્થીની આગળ મૂકવામાં નહિ આવે તે માટે અમે ખાસ સંભાળ લીધી છે, અને તેથીજ અમને ઘણા સારાં સ્તવન-સામે નીચેના ધારામાં છેડી દેવા પડયાં છે. વળી વર્ગ માં ચાલતા અભ્યાસ સાથે કાંપણુ સંબંધ ધરાવતા હોય એવાંજ સ્તવન-સજ્જામેા, વગેરે અમે ણે ભાગે સૂચવ્યાં છે. કેળવણીના નવયુગમાં “The preacher who openly insists up'on putting creed before character is reckoned among the theological laggards of the dark ages '', અને તેથીજ અમે નીચેના ધેારણામાં mere theology–બાળવયના બાળકોને નિરૂપયોગી તથા તેમનાથી ન સમજી શકાય એવાં સુત્રા,-લાદવાને યત્ન કર્યો નથી, પણ તેમનામાં દંભ ન વધે તે તેમનું વંન character ધાય તે વિષે ખાસ લક્ષ આપેલ છે, અને ધર્માંશક્ષણ જેમ અને તેમ સરળ ને રસિક કરવા પ્રયાસ કરેલ છે. “The good moral training wžich # school should give cannot be left to chance; on this side, no less than on the intellectual side, the purpose of the teacher must be clearly conceived and inteligently carried out. ' “ The purpose of the Elementary Shool is to form and strengthen the character, and to develop the intelligence, of the child entrustel to it. " શિક્ષણની મૃત પદ્ધતિઓને આગ્રહપૂર્વક પકડી રાખનાર જુના જમાનાના વિદ્વાનને ગળે આ વાત કદાચ ઉતરરો નહિ, પણ તે માટે અમે નરૂપાય છીએ. કાઈ ને પ્રિય થવા માટે સત્યની ઉપર અમે ઢાંકપછેડે કરી શકતા નથી. અમે તે! અમને જે સત્ય લાગ્યું તે સરળષણે અત્રે જણાવ્યું છે. શિક્ષણની ખરેખરી કસેટી quantity નહિ, પણ quality, ‘ કેટલું ' નહિ, પણ ‘ કેવું ’ ઉપર રહેલી છે. તેમાંજ તેની સાકતા-સફળત છે.
નથી. એ પછીના
જે શાળાઓમાં ધશક્ષણ માટે પુરતા શિક્ષકોની જોગવાઇ ન હોય તેમાં ધર્મ તુ રાણુ ખાપતી વખતે બાળવર્ગ તથા પહેલુ ધારણ, બીજું તથા ત્રીજું ધેારણું, ચેયુ' તથા પાંચમુ કારણુ, અને હું તથા સાતમું ધારણ ખેડી દેવામાં આકશે તે હરકત પ્રેરણાને જોડવાથી શિક્ષણને હેતુ નહિ સચવાય. ઉપલા ઘેરણાજ ળવણીના ક્ષેત્ર છે; માટે તે ધારણા જોડવા નહિ. ધાર્મિક શિક્ષણુ માટે ગ‹ઠ-મતના કદાગ્રહ વેનાના ઉદાર બુધ્ધિવાળા મત્ત શિક્ષકાની માજના કરવી, અંગ્રેજી ધારણા માં ધર્મ શિક્ષણુ માટે જ એક કલાક આપવાની જરૂર છે,
ખરેખરા ધાર્મિક
હવે આપણે કાલેજીયના માટે ધશિક્ષણનો વિચાર કરીએ,
( અપૂણું )