________________
११७
१९०५]
आमलनेर कॉन्फरन्स.
मि. सांकल चंद रंगीलदासर्नु भाषण. आपणे एकज धर्म पाळनारा छीए, तथा आपणा. एकज विचारो छतां आपणी अवनती थवा आपणा दुर्भाग्ये कुसंपरुपी राक्षस दरेक देशमां, दरेक शहेरमां, एटलुंज नहीं पण नाना गामडांओमां ज्यां थोडी वस्ती होय छे तेमां पण पोतानो निवासस्थान करवा चुकतो नथी. आ कुसंपरुपी राक्षसे कंईक राज्योनी उलटपालट करी नांखी छे तो ज्ञातोमां खळभळाट मचावी तेओने मोठं नुकशान करे तेमां शुं आश्चर्य छे ?
सने ११९३ मां ठाणेश्वरनी बीजी लडाइमां रजपुत पड्या तेनुं कारण शुं हतुं ? बीजुं कांइज नहीं पण रजपुतोमा कुसंपरूपी राक्षसनुं प्राबल्य. कारण के ते वखते पृथ्वीराज चौहाण अने कनोजनो राजा बंने ससरा जमाईमां अत्यंत नीकट वेर चालतुं होवाथी परदेशीओ फाव्या. ए ऐतिहासिक वात कोईथी अछांनी नथी. आ कुसंपनो एकज दाखलो छ तेम नथी. इतिहास उपर नजर फेरवतां कुसंपना लीधे योतानी, पोताना कुटुंबनी, पोतानी ज्ञातीनी अने आखरे पोताना देशनी अधोगती थएली अवा सेंकडो दाखलाओ आपणने दृष्टीगोचर थायछे. तेटला बधा दाखला टांकी आपणो अमूल्य वखत लेवा हुं चाहतो नथी. इतिहास उपरथी आ वात सिद्ध थायछे के, जो एक घरमां संप न होय तो ते घरनो, जे कुटुंबमा संघ न होय ते कुटुंबनो, जे ज्ञातीमां संप न होय ते ज्ञातीनो, अने जे देशमां संप न होय ते देशनो नाश थायछे. हालमां भाई भाईमां पण संप जोवामां आवतो नथी, तो वळी कुटुंबमां, ज्ञातीमां अने देशमां संच तो क्याथीज होय ? एक बापना पुत्रो पैसाना लोभ अने स्वार्थमां मंदमति थई लडे छे, कोरटे चडे छे, पोताना पीताश्रीनी आवरूना कांकरा करे छे, अडधी संपति तो कजीआमां बरबाद थायछे बाकी अडधी संपत्तिथी क्रोडपति कहेवाता बापना पुत्रो हवे लक्षापति कहेवरावे छे. आगळ जतां तेओना पुत्रोमां पण तेवा कुसंपना बीज रोपाय छे. आवी रीते बे, चार पेढीओ थतां क्रोडपतिनुं नामनीशान पण रेहतुं नथी. तेज पुत्रो जो एक ठेकाणे संपथी रहे तो तेओ सघळा क्रोडपतीज कहेवाय छे माटे हे • बाधवो ! भाई भाईमां कोरटना बारणे न चढतां आपस आपसमां तंटा बंध करो. आपगुं, आपणा
कुटुंबY, अपणी ज्ञातीनुं अने छेवटे आपणा देशनुं भलं करवु होय तो आपणामां चालता कजीआ कंकास तथा द्वेशबुद्धि सदंतर दूर करवी जोईए.
__ इलीझाबेथ राणीना वारामा स्पेनना राजाओगे इंग्लंड उपर पोतान अजित आरमाडा मोकल्यु हंतुं, ते सर्वत्र प्रसिद्ध छे. आ स्वारीना वखतमा इंग्लंडमां धर्मसंबंधमां मोटा बे फांटा पडेला हता तथा प्रोटेस्टंट लोकोनो हाथ फाववाथी तेओ रोमन क्याथलीकने बाळी मुकता तथा क्याथलीक लोकोनी चडती थती त्यारे प्रोटेस्टंटोने मारी नाखता हता. आवी रीते केटलाक काळ सुधी चालतुं हतुं. आवी वखते इंग्लंडमां केटलांक फीतुरो थतां जोई स्पेनना राजाओनो इरादो प्रोटेस्टंट धर्मनो नाश करी नाखवानो हतो अने ते वखते ते घणोज बळवान हतो तेथी आखं इंग्लंड गभराई गयु. नशीबपर भरोसो राखी तेनी सामे उभा रह्या खरा, पण तेमां तेओनो भरोसो नहोतो एटलं होवा छतां उपली सवारीनो पोकार थतां आखा इंग्लंडमां एवो आवेश चड्यो हतो के जुना तथा नवा धर्म एक कोरे मुकी आपणे बधा इंग्लंडना रेहेवासीओ छीए एवीज तेओने बुद्धी थई गई अने आ अजीत आरमाडाने नसाडी मूक्यो. आ वखत ज्जो ऐक्यता न करत तो इंग्लंड उपर केवी दशा आवी पडत तेनो ख्याल करशो. आ प्रमाणे ऐक्यताथी सघळु सकळ थई उन्नती थायछे.