________________
તા. ૧-૧૨-૧૯૩૯ જૈન યુગ.
૩ નુકતેચીની ગયા વર્ષની ધમાં અમેએ કરી હતી; એટલે નધ અને ચર્ચા.
એનુ ચર્વિનચર્વણ ન કરતાં-તેમ કેવળ સંસ્થાના પ્રમુખ કે એજ્યુકેશન બોર્ડની ધાર્મિક પરિક્ષા.
સંચાલકાના શીરે ટેપલ ને ઠાલવતાં એક પ્રશ્ન તરફ ધ્યાન
જૈન સમાજ કોન્ફરન્સની સ્થાપના થયા પછી એ સંસ્થા દ્વારા જે ખેચીએ અને તે એજ કે–સંસ્થા અગર તે
માં છે અને ર ક પિતાની કન્યાઓમાં-કેવા સંસ્કાર પાડવા ઈચ્છે છે? કલીકલી નવપલ્લવિત બન્યા છે એવા કાર્યોમાં ધાર્મિક પરિક્ષા- પશ્ચિમાન્ય પદ્ધત્તિસહ પૂર્વની અર્થાત આપણી સંસ્કૃતિનો નું કાર્ય અગ્રસ્થાને છે. પ્રતિવર્ષે ડીસેમ્બર માસમાં જુદા ઘણીખરી રીતે મેળ નથી એ સૌ કોઈ જાણે છે “જેન તિ' જીદા કેન્દ્રોમાં એક જ દિવસે મુકરર કરેલા કલાકમાં યુનીવર- માં આ સબંધે લંબાણથી કહેવાયું છે. સમાજમાં આજે બે સીના ધરણે લેવાતી આ પરિક્ષાએ ધીમેધીમે જૈન સમાજનું પ્રવાહ મેજુદ છે એક છેલ્લી ઢબના અપટુડેટ સ્વાંગને હાવઆકર્ષણ પિતા પ્રત્યે વધાયું છે અને તેથી ઉત્તરોત્તર ઠીક ભાવની હિમાયત કરનારે જ્યારે બીજો લજજાયુકતને કુલીનતાને પ્રગતિ સાધી છે. આજે એના કેન્દ્રો વધે જાય છે. આનંદને છાજે એવા કળામય પિશાક અને મર્યાદાયુક્ત અભિનય વિષય એ પણ છે કે કોન્ફરન્સની અન્ય કાર્યવાહી પ્રત્યે પસંદ કરનાર! મફેર ધરાવનાર વર્ગમાં પણ આ આવશ્યક કાર્ય માટે પૂર્ણ
| જૈન કથાનકમાં ગૃહિણી તરિકના જે ચિત્રો જોવાય છે માન છે. વાત પણ સ્પષ્ટ છે, કે જેને હેતુ ઉગતી પ્રજામાં
અગર તો પૂર્વની સંસ્કૃતિ પિષક પાત્રનું જે રીતે આજે આ ધાર્મિક જ્ઞાનના ઉંડા સંસ્કારી નાંખવાનું છે અને વ્યવહારિક
લેખન નિષ્ણાતોના હાથે થાય છે તે જો આપણે આદર્શ હોય કેળવણી આપતી સંસ્થાઓમાંથી અદ્રશ્ય થતાં એ જરૂરી
તો લેટસડેન્સ કે સેલરના પ્રયોગો નકામાં છે. એ સબંધમાં વિષયને જીવંત રાખવાનું છે તે માટે મતમતાંતર સંભવે પણ
જેન તિની નેધ ધ્યાનમાં લેવા જેવી છે. પણ એને સ્થાને શા કારણે ? અલબત વખતે વખત અભ્યાસક્રમ સુધારવામાં
પશ્ચિમની ઢબછબ પસંદ હોય, એ તરફના કહેવાતાં સ્વતંત્ર આવ્યા છે છતાં હજુ પણ ફેરફાર દષ્ટ છે બોર્ડની રચનાને
જીવને આંખે વળગતાં હોય તે ભાઈશ્રી પરમાનન્દની એ બંધારણ પણ સુધારણું માંગે છે. છતાં એ પરિક્ષા નજર
પરત્વેની નોંધ વાંચી લઈ જે પ્રગતિ એ બે ડગલા આગળ સામે આવી રહી છે ત્યારે એ વાત ન લંબાવતાં જૈન
સુચવે છે તે વધુ ડગલા ભરતી કેવી રીતે થાય તે સબંધી સમાજને એજ અપીલ હોય કે તે એમાં વધુ રસ લેતા થાય. અભ્યાસી વર્ગને એજ હાકલ હોય કે તે સારી સંખ્યામાં
સલાહ લઈ આગળ વધવાને છે. એમાં ભાગ લે.
જ્યાં આજે શિક્ષણ પદ્ધત્તિજ બદલવાના ચોઘડીયા વાગી તાજેતરમાં થયેલા મેળાવડા પ્રસંગે બોડીના મંત્રીશ્રી તરી રહ્યાં છે. જ્યાં આજે જીવનમાં સાદાઈ અને જાત મહેનત અભ્યાસના પુસ્તક પ્રગટ કરવા અને કાર્ય વિસ્તારવા સારૂ આણવાનો પ્રયોગ થઈ રહ્યાં છે અને જ્યાં આજે શિક્ષણની નિરીક્ષક-નિમવાની અગ્રત્વ દર્શાવાઈ હતી અને એ સારૂ કે, ચાઈનું માપ ઉપર છલા હાવભાવ કે દેહની સજાવટથી નહ. માટે અપીલ થઈ હતી એ સબંધમાં અમને લાગે છે કે આજે
પણ સ્વજીવનના ઘડતર અને સેવાભાવે થતાં એના વપરાશ કોન્ફરન્સ પાસે વ્યવહારિક કેળવણીના પ્રચાર માટે નિરીક્ષક
પરથી કહાડવાની વાત ચર્ચાઈ રહી છે ત્યાં કળાને નામે આવા મજુદ છે આ કાર્ય એ નિરીક્ષકને સોંપાય એમાં કંઇ હરક, પ્રદર્શન ગોઠવવા, અને એમાં ભારોભાર ઠાઠમાઠને આબરી જેવું નથી. અભ્યાસક્રમને જરૂરી પુસ્તકે પ્રગટ કરવાની શકિન
પિશાકનું દર્શન કરાવવું વાસ્તવિક નથીજ. કન્યાઓને સાચા આજે કોન્ફરન્સની છે એટલે જુદા ખાતાને જુદા વહીવટના
સ્વરૂપમાં ગૃહિણીઓ બનાવવી હોય તે દિશા ફેર જરૂરી છે. વમળમાં ન અથડાતાં એકજ સંસ્થા હસ્તક ચાલતાં દરેક મંડળ ઉભુ કરવાની અગત્યખાતા કરકસરથી કેમ ચ લે અને જનતા એ પ્રતિ વધુ રસ ધરાવતી કેમ બને એવા પ્રયાસ હાથ ધરવાની જરૂર છે. સુન્દર
આજ કેટલાયે વર્ષોની એ બુમ ચાલુ છે કે જેનેતર અને સંગીન કાર્યો ધનને જરૂર ખેંચી લાવશે.
લેખકે તરફથી અથવા તો ઈતિહાસકારો તરફથી જૈન ધર્મ કન્યાશાળાને મેળવ.
સબ * લખાણ લખવામાં ઘણી ખરી બાબતેમાં ઢંગધડા
વગરની વાતેના ચિત્રણ કરાય છે. આમ કરવામાં તેઓને માંગરોળ સભા હસ્તક ચાલતી શ્રી શકુન્તલા કન્યાશાળાની ઈરાદે જેન ધર્મને વિરૂ૫ ચીતરવાનો કે જેનેને જનતાની બાળાઓ તરફથી આ વર્ષે રજુ થયેલા નૃત્ય અને અભિનયના નજરે ઉતારી પાડવાનો હોય છે એમ માનવા કરતા, તેઓના પ્રગએ, જનતામાં જબરી ચર્ચા પ્રગટાવી છે. સમાચારની મોટા ભાગને જૈનધર્મ સબંધી અભ્યાસ ક્યાં છીછરેને જૈન ચર્ચાથી માંડી જૈન સમાજમાં પ્રગટ થતાં દરેક પત્રાએ અતિઅ૯પ હોય છે અથવા તે એ પરત્વે પૂરેપૂરી સામગ્રી જુદાજુદા દ્રષ્ટિ બિન્દુએ એ પર ટીકાના બાણું વધાવ્યા છે. પ્રાપ્ત કરવામાં તેઓએ ઝાઝી કશિશ કરી નથી હોતી. કેઈએ માર્મિકતાથી કહ્યું છે તે કેઈએ હાસ્યમાં ઉપાલંભ ઇતિહાસ જેવા અતિ મહત્વના ગ્રંથનું સંકલન કરતી વેળા ભેળભે છે, “પ્રબુદ્ધ જેન’ ના બે અકામાં એ વાત જુદા આ પ્રકારની ઉતાવળ કે બેદરકારી રાખવાથી ઘણું ભયંકર જુદા સ્વરૂપે મૂકાઈ છે જ્યારે તાજેતરમાં પ્રગટ થયેલા ‘જેન- પરિણામ આવે છે, કેમ કે ઉગતી પ્રજામાં એથી ઘણું મા બંધુ' ના પ્રથમ અંકમાં એના સંચાલકે માટે ઠઠ્ઠા ચિત્ર સંસ્કાર પડે છે, એટલે આવા અગત્યના સર્જન કરતાં પૂવે દરેલું છે! ખૂબી એ છે કે ટીકાકારોમાંના કેટલાક સંસ્થાના લેખકેએ જનધર્મના ખાસ અભ્યાસીએ મારફતે સંપૂર્ણ ભૂતપૂર્વ સભ્ય હતા કિવા આવે છે પણ ખર! જે વાત માહિતી મેળવી લેવાની આવશ્યકતા છે. તાજેતરમાં કાનપુષ્પી આજે સોંકાઈને એક નાવમાં બેસાડ્યા છે એ વાત સબંધી “ આનંદમાળા' નામના પુસ્તક પ્રકાશન સંસ્થાએ 'ભારત