________________
જેન યુગ.
તા. ૧-૭-૧૯૩૯.
ધાર્મિક કેળવણીને કેયડો.
છે કે આપણે ઇતિહાસ, જેમાં આપણી ધાર્મિક કેળવણી મોટા
પ્રમાણમાં સમાએલી છે તેને સીધી સાદી અને સરળ ભાષામાં જેન તિ” ના તંત્રી સ્થાનેથી ઉપરના શિર્ષકને ફરીથી લખાવા જોઈએ. આપણું યુવક યુવતિઓને આકર્ષે અગ્રલેખ જૈન વિચારકો માટે સમયસરની ચેતવણી રૂપ છે. એવી શૈલી આપણું લેખકે એ અખત્યાર કરવી જોઈએ. અને એ શંકા વીનાની વાત છે કે દીન પ્રતિદિન કેળવણીના તેજ આપણે આપણું ભૂતકાલીનગૌરવ અને સ્થાન ટકાવી શકશું શિક્ષણક્રમમાંથી ધાર્મિક કેળવણીનું સ્થાન સરતું જાય છે જે આપણે આપણું વ્યક્તિત્વ જીવન અને ધર્મ ટકાવી રાખવે જૈન ધર્મ અને તેના સિદ્ધાંતના સમજુ સંરક્ષણ માટેનું હોય તે ધાર્મિક કેળવણીના પ્રશ્ન ઉપર ગંભીર વિચારણા આવશ્યક ધાર્મિક જ્ઞાન આપણુ યુવક યુવતિઓને મળતું ચલાવી તેની સુજના સમાજ સમક્ષ રજુ કરવી જ જોઈએ. નથી. અથવા તો તેઓ મેળવતા નથી. ધાર્મિક જ્ઞાન પ્રત્યેની આપણા અગ્રણીઓ અને વિચાર કે માથે એની જવાબદારી આપણુ યુવક યુવતીઓની અનભિરૂચીના અનેક કારણો હશે. રહેલ છે. એ જવાબદારી એઓ અદા કરે એજ પ્રાર્થના. કેળવણીના શિક્ષણક્રમમાં તેનો અભાવ, સાધુઓના આંતરિક
–સારાભાઈ દલાલ. ઝગડાએ, સમાજમાં પક્ષાપક્ષીનું જોર, એમાંના કેટલાક કારણો છે. અણ સમજુ ક્રિયાત્મક પ્રવૃત્તિઓ ધાર્મિક શિક્ષણ,
સમાચાર સાર= જ્ઞાન કે સિદ્ધાંતનું સ્થાન ન લઈ શકે. કેવળ ક્રીયાઓમાંજ
– પાલીતાણાના દિવાન સાહેબે મુંબઈમાં શેઠ માણેકલાલ જૈન ધર્મનું સંરક્ષણ કે ધાર્મિક જ્ઞાનને ફેલાવો થઈ રહ્યો
ચુનીલ લ શાહ અને શેઠ કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલને મુલાકાત છે. એ માન્યતા ભૂલ ભરેલી છે. ક્રીયાઓ સિદ્ધાંત ઉપર
આપી હતી. પાલીતાણામાં બાળમંદિર માટે શેઠ માણેકલાલ રચાએલી હોવી જોઈએ એટલે ક્રીયાઓના સફળ આચરણ
ચુનીલાલ શાહે રૂ. ૨૦૦૧) અને શેઠ કાંતિલાલ ઈશ્વરભાઈએ માટે સિદ્ધાંતનું જ્ઞાન અતિ જરૂરી છે. એવા પ્રકારનું જ્ઞાન
રૂ. ૧૫૦૧) આપ્યા છે. તે ઉપરાંત બીજી નાની મોટી કરો આપણે કેટલા યુવક યુવતિઓ, સમાજના ભાવિ સ્તંભમાં
પણ ભરાઈ છે. છે. ? આપણે કેટલા યુવક યુવતિઓ ક્રીયાઓ એવા પ્રકારના
- મુંબઈમાં મળેલ એલ ઈડીઆ કેસ કમીટીની જ્ઞાનની સમજથી કરી રહેલ છે? આપણે અનેક પર્વો છે.
મિટિંગનું કાર્ય જૈન બંધુઓએ ઉત્સાહ પૂર્વક ચલાવેલ. તીર્થ ધામો પણ છે. કેવળ પ રૂઢી મુજબ ઉજવવાથી કે
--જૈન આગેવાનોએ પણ એનાં ખર્ચ માટે સારી રકમ તીર્થ ધામોમાં આંટો મારી આવ્યાથી પણ ધાર્મિક જ્ઞાન કે કેળવણીમાં ઉમેરો થશે નહીં આપણે ઘણો ખરો ઇતિહાસ
ભરેલી સંભળાય છે. ધાર્મિક જ્ઞાન સાથે સંકળાએલો છે. એટલે આપણુ યુવક
–શ્રી જૈન મહિલા સંઘની મિટીંગ ગત સપ્તાહમાં મળી યુવતિઓને ધાર્મિક કેળવણી આપવાની અસરકારક રોજના
ગઈ. એક હેનને વિદ્યાભ્યાસાર્થે રૂ. ૫) માસિક આપવા આપણુ વિચારક ન ઘડે તો આપણા યુવક યુવતિઓ આપણા તેમજ લાઈબ્રેરી અંગેના પુસ્તકે અંગે નિર્ણા યે થયો. આ દતિહાસથી પણ અજાણ રહેશે અને જે કામ અથવા પ્રજા
સંઘે અત્યાર પર્યન્ત જે મદદ જેને બહેનોને કરી તેની વિગતો પિતાને ઇતિહાસ જાણતી નથી તે પોતાનું વ્યકિતત્વ સભામાં રજુ થઈ હતી. નિરાધાર અને સુવાવડવાળી બહેનને સ્વતંત્ર રીતે જાળવી શકતી નથી અને સ્વતંત્ર રીતે આ સંધ મદદ આપે છે. લાભ લેનારે મંત્રીઓને ઠે. હીરા છલી પણ શકતી નથી એટલે આપણા સ્વતંત્ર વ્યક્તિત્વ મહેલ, કાલબાદેવી-મુંબઈ લખવું અથવા મળવું. જીવન અને ધર્મના રક્ષણાર્થે ધાર્મિક કેળવણીને કેયડે
| (અનુસંધાન પૃ. ૨ ઉપરથી) આપણે ઉભેજ છૂટકે છે અને એ કાર્યમાં આપણે જેટલી
વિશાળ સમૂહની નજરે લગ્ન, વૈધવ્ય કે બીજા સમાજને ઢીલ કરીએ તેટલાં જ પ્રમાણમાં આપણે આપણું સ્વતંત્ર
લગતા પ્રશ્નો મામુલી છે. કેન્ફરન્સે હાથમાં લેવા જેવા વ્યક્તિત્વ અને જીવન ઉપર ઘા કરીએ છીએ. આપણી
નથી. એના કારણમાં એ પણ જણાવે છે કે આજે કામની ઘણી ખરી જ્ઞાતિઓ અને પેટા જ્ઞાતિઓ તરફથી
પણ જુદા જુદા શહેરોમાં એને લગતી પરિસ્થિતિ પુસ્તકો અને ફી આપવાનું પ્રયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
એટલી વિખરાયેલીને વિચિત્રતાવાળી છે કે એમાં કેળવણીને અંગે હાય રૂપ થાય તેવા પણ અનેક જુદા જુદા કે કરસની ચાંચ બૂડે તેમ નથી. સરકાર કાયદાથી ભલે સાધનો પુરા પાડતી સંસ્થાઓ પણ હસ્તી ધરાવે છે જુદી સધારે પણ કોન્ફરન્સ એ સુધારવો જો તા ફાયદા જાદી સંસ્થાઓ કે વ્યક્તિઓ તરફથી કેળવણી અંગે અપાતી ર ની કાર્ડ પણ પોતાને પીઠ બળ ગુમાવશે તમામ મદદ માટે અમુક પ્રકારનું કે હદ સુધીનું ધ ર્મિક રાષ્ક્રિય કાર્ય કેસને અને સમાજ સુધારણ સમાજ જ્ઞાન સંપાદન કરેલું હોવું જોઈએ. એવી કાંઈ ફરજીઆત
અતિ સુધારા પરિષદને કરવા દઈ કોન્ફરન્સ કેવળ ધાર્મિક શરત મકવામાં આવે તો એ દીશામાં સંગીન સુધારે થઈ આર્થિકને કેળવણી વિષયક બાબતે હાથ પર લેવી જોઈએ. ઉદ્દભવ જોઈએ તે કયા કારણે નથી જન્મતે એના કારણે જેને જનતાના વિશાળ સમૂહના હદય તટ પર શોધવાની પળ આવી છે કે કેમ? ડે. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર રમતું-ઉપ૨નું ચિત્ર જોયા પછી કયે માગ લેવા એ જેવા જીવનમાં ધર્મની ખાસ અગત્ય પિછાની એને અગ્રસ્થાન નક્કી કરવાનું કાર્ય આપણું એટલે વર્તમાન કાર્યકરોનું આપે છે. મહાત્માજી જેવા એના બહુમાન કરે છે ત્યારે આજના છે. એ તરફ ધ્યાન દેવાની પળ આવી ચુકી છે. બાકી ડિગ્રીધારીઓ એને લંબગ લેખે છે! આ જાતની કેળવણી વૃદ્ધિ આંતરિક મતભેદમાં કઈ નવો પ્રકાશ નહીં કે કોય તા. ઇષ્ટ છે કે એમાં સંગીન સુધારણા જરૂરી છે?
ઘરની ફૂટ ખુદ ઘરનેજ તારાજ કરશે.