Page Text
________________
જૈન યુગ.
તા. ૧-૭-૧૯૩૮,
મહાપુરૂના વિચારોનું વાંચન કરી શકવનને રસીલું-શુદ્ધ આ ખાતા પાસે સંસ્કૃત અને બીજી પ્રાચિન ભાષાઓના અને સમૃદ્ધ બનાવે !
1 . હસ્તલીખીત અને છાપેલા ૬૦૦૦ ગ્રંથ છે. આ ખાતાને - જીવનની આ ઉંચી ભાવનાને સગે પરિપાક તે એમની નામદાર ગાયકવાડ સરકારે કરેલા દાનના વ્યાજમાંથી, “ ગાયકછે, સ ૧૯૦૮ અને ૧૯૧૦ ની અમેરીકાની મુલાકાતે ત્યાંની વાડ એરીએન્ટલ સીરીઝ ” નામથી ચાલતી સીરીઝ માકને વિશાળ પાયા ઉપરની વ્યવસ્થીત રીતે ચાલતી સાર્વજની અત્યારે અગાઉ ઘણું પ્રાચીન અને કીમતી ૫૦ ઉપરાંત પુસ્તકાલય પ્રવૃત્તિના નિરીક્ષગુ પછી થવા પામે ઈ. સ. ૧૯૦૮ છપાઈ ચુક્યાં છે. ની મુલાકાતે પ્રથમ કરતા પુસ્તકાલયની રચના થવા પામી, સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીમાં મહિલા પુસ્તકાલય બાળ પુસ્તકાલય અને ઇ. સ. ૧૯૧૦ ની મુલાકાતે વડેદરા સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીની
અને અધ્યયન વિભાગ કે જેમાં ૧૪૦૦૦ જેટલાં કીમતી પુરતસ્થાપના થવા પામી, અને એમણે જોયું કે, ઉત્તમ બાગવાન
કેને સંગ્રહ છે. તે પણ લાયબ્રેરીના પેટા વિભાગ તરીકે
ચાલુ છે. સિવાય સુંદર બગીચાની રચના થવાની નથી એટલે એમણે
આ પુસ્તકાલયમાંથી પુસ્તક મેળવવા માટે શહેરના ૧ અમેરીકાની જગવિખ્યાત, એલ યુનિવર્સિટીના પુસ્તકાલયના , ગ્રંથમાળ, મી. વિલિયમ એ, બનને વડોદરા બેલાવી
પ્રતિષ્ઠીત પ્રહસ્થની ઓળખાણ સિવાય બીજી કશી મુશ્કેલી
પડતી નથી. ગમે તે માણસ ગમે તેવું પુસ્તક વાંચવા માટે આખીએ પુસ્તકાલય પ્રવૃત્તિનું સુકાન તેમના હાથમાં સેપ્યું.
- મફત મેળવી શકે છે. આ પુસ્તકાલયના પુસ્તકની અધુનીક પ્રથમ તે તેમને વડોદરા રાજ્યના જુના ખાનગી પુસ્તકાલયના
કાર્ડ કેટલેગની પધ્ધતિએ ત્રણ રીતની યાદી તૈયાર હોય છે. વિશ હજાર પુસ્તકો અને ૧૬૦ સંસ્કૃત ગ્રંથ સુપ્રત થયા,
૧ વિષયવાર, ૨ નમવાર, ૩ કર્તાવાર પુસ્તકોની ગોઠવણ પણું એ સિવાય પ્રાહિતાર્થે ચાલતા સયાજી પુસ્તકાલયના ૬૩૦
આધુનીક ખુલ્લાં કબાટેની પદ્ધતિએ થએલી હોવાથી ગમે તે સંસ્કૃત અને ૩૩૦૦ મરાઠી, તથા ગુજરાતી ભાષાના પુસ્તકો
માણસ પોતાની પસંદગીનું પુસ્તક પસંદ કરી ડી જ મીનીસંતરાવ ગાયકવાડ તરફથી સુપ્રત થયા અને વોટ્ટલ લાયબ્રે
ટમાં મેળવી શકે છે ! રીના ૩૦૦૦ પુસ્તકો પણ તેમને સોંપવામાં આવ્યા. એટલે
આખાએ રાજયમાં લાયબ્રેરી યુગ પ્રગટાવનાર સેન્ટ્રલ સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરી રચનાનું કામ શરૂ થયું. એમણે એક બાજુએ
લાયબ્રેરીનો બીજો વિભાગ કે જેણે ઈ. સ. ૧૯૩૨ સુધીના સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીની રચનાનું કામ શરૂ કર્યું, અને બાજી
૨૨ વરસના પ્રયત્નમાં પ્રજાને ૬૦ ટકા ભાગને વાંચો કર્યો બાજુએ વડોદરા રાજ્યમાં સ્થળે સ્થળે સ્થાપવાના, મફત સાર્વ
છે. અને મફત વાંચન પૂરું પાડવાની સર્વ સામગ્રીઓ તૈયાર જનીક પુસ્તકાલયની યોજનાને તૈયાર કરી અને અમલમાં
કરી છે. જેના પ્રયાસથી આજે વડોદરા રાજ્યના ૪૫ કચ્છ મુકી. તેમજ ફરતાં પુસ્તકાલય અને દસ્થશિક્ષણની એજનાને
પુસ્તકાલયો, ૮૧૭ ગ્રામ્ય પુસ્તકાલ, '૧૫૪ વાંચનાલયે, તૈયાર કરી તેને પણું અમલમાં મુકી. બીજી બાજુ ગ્રંથમાળા
૮ મહિલા પુસ્તકાલય અને ૪ બાળ પુસ્તકાલય મળી ૧૦૨૮ તૈયાર કરવા માટે આખાએ હિંદુસ્તાનમાં નહીં સ્થપાએલી
પુસ્તકાલયે ચાલુ કર્યો છે. મહારાજા ગાયકવાડ સરકારની એવી પુસ્તકાલય શાસના શિક્ષણ માટેની સ્કૂલ ઉધાડી.
ઈચ્છા અને સુચના તે આ ખાતાને એવી છે કે, રાજનું ૧ અને મી કટર અને મી, યુઈની પદ્ધતિનું મીશ્રણ કરી બર્ડન
પણ ગામડું જ્યાં શાળા હોય તેવું લાયબ્રેરી વિનાનું રહેવું ન વગીકરણ પદ્ધતીની રચના કરી. તેમણે વડોદરા લાયબ્રેરી કલબ
જોઈએ. એ સિવાય ૪૫ કબાના, ૬૮ ગ્રામ્ય પુસ્તકાલયે, સ્થાપી. લાયબ્રેરી મિશેલીની નામનું અંગ્રેજી મરાઠી અને ગુજ
૩ મહિલા પુસ્તકાલયો અને ૨ બાળ પુસ્તકાલયે મળી ૧૧૮ રાતી ભાષાનું માસીક ચાલુ કર્યું. પુસ્તકો ગાવવા માટેનો પસ્તકાલયોએ તે પોતાના સ્વતંત્ર મકાને નવી વ્યવસ્થા બેનટેક્ષ (લોખંડી ઘેડ)ની રચના કરી. અને ત્રણ વરસના મુજબ બાંધ્યાં છે.. હિંદ નિવાસમાં તે તેણે આખાએ વડોદરા રાજયમાં પુસ્તકા
(અપૂર્ણ.). લય પ્રવૃત્તિને જુવાળ પાથરી વડોદરા રાજ માં એક નવો તમારા ઘર, લાઈબ્રેરી, જ્ઞાનભંડારના શણગારરૂપ યુગ પ્રગટાવ્યા !
જૈન સાહિત્યના અમય ગ્રંથ. મી. બેનના ગયા પછી તેની જગ્યાએ રાજ મહેલના ગ્રંથપાળ, મી. જ. સ. ડીલકરની નીમણુંક થઈ. તેમને યુરોપ રૂા. ૧૮-૮-૦ ના પુસ્તકે માત્ર રૂપીઆ ૭-૮-૨ માં ખરીદ. અમેરીકા જઈ ત્યાંની વિશાળ પાયા ઉપર ચાલતી પુસ્તકાલય
અસલ કિંમત ઘટાડેલી કિંમત. પ્રવૃત્તિને અભ્યાસ કર્યો. અને લાયબ્રેરી રચનાનું કામ વ્યવ- શ્રી જૈન ગ્રંથ વલી રૂ ૩-૦-૦ ૧-૦-૦૦ સ્થિત રીતે આગળ ધપાવ્યું. ઇ. સ. ૧૯૨૧માં તેમનું
શ્રી જૈન મંદિરાવલી રૂા. ૧-૮-૦ -૦-૮-૦ અવસાન થતાં, તેમની જગાએ—મી. ન્યુટન મેલના લાય- જાણીતા સાક્ષર શ્રી. મેહનલાલ દ. દેશાઈ કૃત – બ્રેરી કયુરેટર નીમાયા.
શ્રી જૈન ગુર્જર કવીઓ ભાગ ૧ લે રૂ. ૫-૦-૦ ૧૦૦૦ ૧-૦-૦ - આ સેન્ટલ લાયબ્રેરીની રચના મુખ્યત્વે બે વિભાગમાં શ્રી જૈન ગુર્જર કવિઓ ભાગ ૨ જે . ૩-૦-૦ ૮૫૦ ૧-૮-૦ વહેંચાએલી છે. ૧ પાટનગરની મુખ્ય સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરી અને શ્રી જૈન સાદિત્યનો ઈતિહાસ રૂ. ૬-૦-૦ ૧૨૫૦ ૩-૦ ૦ તેના પિટા વિભાગની રચના અને ૨ જ વિભાગમાં રાજયના વાંચન પૂ૩૧૦૦ સેટ લેનારને ત્રણે ગ્રંથે રૂા. ૪-૦-૦ માંજ, કાઓ, પ્રાંતિ અને ગામડાંઓમાં લાયબ્રેરીઓની રચના અને જૈન સાહિત્યના શૈખીને, લાઈBરીઓ, જૈન સંસ્થાએ વ્યવસ્થાનું કામ થાય છે. એ સિવાય ૧ ભાગ, જે હાલ ઈ આ અપૂર્વ લાભ લેવા નું ચુકે. સ. ૧૯૨૭ થી ઓરીએન્ટલ ડીપાર્ટમેન્ટના નામથી કામ
લખો -શ્રી જેન છે. કેન્ફરન્સ કરે છે. તેને સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીથી જુદા પાડવામાં આવ્યો છે.
૨૦, પાયધૂની-મુંબઈ, ૩
| SR No. | 536278 |
| Book Title | Jain Yug 1938 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dipchand Chokshi |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 188 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Yug, & India |
| File Size | 14 MB |