Page Text
________________
વીર-રાસ તેમને વાચનાચાર્યપદ મળ્યું હતું. અને વિ. સં. વિહાર, પાટણમાં રાજવિહાર અને ત્રિભુવનપાલ ૧૪૧૫ માં ખંભાતમાં તરુણપ્રભાચાર્યે તેમને જિન- વિહાર, પાટણ, દેવપત્તન, જાલોર, લાટાપલ્લી ચંદ્રસૂરિના પટ્ટ પર સ્થાપી જિનદયસૂરિના નામથી (લાલ) વિગેરે અનેક સ્થળમાં કુમાર-વિહાર, પ્રસિદ્ધ કર્યા હતા. વિશેષ પરિચય માટે ભાવનગર પાલ્ડણપુરમાં પાલ્ડણવિહાર, જાલોરમાં ચંદન-વિહાર, જૈન આત્માનંદસભાથી પ્રકાશિત નતિહાસિક જેસલમેરમાં લક્ષ્મણ-વિહાર, કચ્છ-ભુજમાં રાયરગુર્જરકાવ્ય સંચયમાં જિનદયસૂરિ–પટ્ટાભિષેકરાસ, વિહાર, વૈરાટમાં ઇંદ્ર-વિાર જાણવામાં આવ્યા છે. વિવાહલો તથા તેને સાર જૂઓ.
તેમજ મહારાણું મંડલિકના નામે ભીમપલ્લીમાં પૂર્ણિમાપક્ષની એક શાખા ભીમપલ્લીના નામથી આ મંડલિક-વિહાર પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યો હતો. ઓળખાય છે. વિક્રમના ૧૬ મા સિકામાં ભીમ- મંત્રીશ્વરના અને શ્રેષ્ઠિઓનાં નામથી પણ પલ્લીય આચાર્યોએ પ્રતિષ્ઠિત કરેલી અનેક પ્રતિ- અનેક વિહાર અથવા વસહિ(તિ) પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. માઓ મળી આવે છે, તેમાંના કેટલાક લેખો જેમાં આશાપલ્લીમાં ઉદયન-વિહાર ભરૂચમાં સદ્દગત બુદ્ધિસાગરસૂરિજીના “ જનપ્રતિમા લેખ અંબડ-વિહાર, શત્રુંજયમાં વસ્તુપાલ-વિહાર, રાણ. . સંગ્રહ” (ભા. ૧, સે. ૨૯૯; ભા. ૨, લે. ૩૪, કપુરમાં ધરણુવિહાર તથા આબુમાં વિમલ-વસહિ, ૬૨, ૯૯, ૧૧૨, ૬૩૨) માં તથા બાબું પૂરણ
ગિરનારમાં લણિગ (લણસિંહ )-વસહિ, પાટણમાં ચંદજી નાહરના “જનલેખસંગ્રહ” માં (ભા. ૧, સાવલિ વિગેરે સુપ્રીસદ્ધ થયેલ છે. એ સિવાય લે. ૬૦૪, ૬૨૯, ૧૯૨ માં) પ્રકટ થયા છે. સ્મારક તરીકે લિકા-વિહાર, સમલિકા-વિહાર
• જનતીર્થ ભીમપલ્લી અને રામસન્ય” એ વિગેરે જાણવામાં આવેલ છે.. નામનો એક લેખ ઇતિહાસ-પ્રેમી સાહિત્યરસિક
- વીર-રાસમાં (૬ ઠી કડીમાં) સૂચવ્યા પ્રમાણે સાક્ષર મુનિરાજ શ્રી કલ્યાણવિજયજીએ લખેલો મંડલિકરાજાના આદેશથી પ્રથમ સૂચવેલ ભુવન“આત્માનંદ-પ્રકાશ” ના ૧૮ મા પુસ્તકના ૩ જા
પાલશાહે ભીમપલ્લીમાં ઊંચું, અતિસુંદર, શ્રેષ્ઠ અંકમાં પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. ગષણ કરવાથી એ
- તેરણવાળું વિધિભવન કરાવ્યું હતું, જેના ઉપરના સંબંધમાં વિશેષ ઐતિહાસિક વૃત્તાંત પણ મળવા
ભાગમાં વરપ્રભુના બિંબને પ્રતિષ્ઠિત કરવામાં સંભવ છે.
આવ્યું હતું. મંડલિક મહારાણાની પ્રીતિભરી
સહાનુભૂતિથી તૈયાર થયેલ આ વીર-વિધિભવનને મંડલિક-વિહાર
રાસની ૨૦ મી કડીમાં મંડલિક-વિહાર નામે મરણીય જનનાં (પશુ, પક્ષિ, સ્થલ પદાર્થ ઓળખાવ્યું છે. વિશેષ વિગેરેનાં પણ ) નામથી અનેક સ્માર ભીમપલ્લીના મંડલિક-વિહારથી સ્મરણીય અત્યારે પૂર્વે થયેલાં જાણવામાં આવ્યાં છે, જેમાં થયેલા આ મંડલિક રાજાના સંબંધમાં વિશેષ જનમંદિર જે વિહાર નામથી જાણીતાં થયાં છે. જાણવામાં આવી શક્યું નથી. લેખપદ્ધતિ (ગાયકતેમાંનું એક આ વીર-વિધિભવન-મંડલિક- વાડ આ. સિરીઝ વડોદરા તરફથી પ્રકાશિત થયેલ) વિહાર પણ છે.
ના પૃ. ૨ જામાં શાસનપત્રનું ઉદાહરણ દર્શાવતાં રાજાઓના વા રાજ્યના આશ્રયથી-રાજાઓની ભીમપલ્લી મંડલકરણના અધિકારી આ મહારાણા ભક્તિભરી સહાનુભૂતિથી તૈયાર થયેલાં રાજ્યના મંડલીકને નામનિર્દેશ કર્યો છે. તેમાં આપેલ ઉચ્ચ અધિકારીઓ મંત્રીશ્વરે વિગેરે દ્વારા કરા- સં. ૮૦૨ અને વનરાજનું નામ ત્યાં ઘટતું નથી. વાયેલા અનેક મંદિરો છે તે રાજાના નામથી ખરી રીતે તે સમયમાં ગુર્જરેશ્વર વીસલદેવ હોવાથી વિહાર નામે પ્રસિદ્ધ થયાં છે. પાટણમાં વનરાજ- તેનું નામ સંભવી શકે. ઉપર્યુક્ત લેખમાં શીલણને વિહાર, ગિરનારમાં કર્ણવિહાર, સિદ્ધપુરમાં સિદ્ધ- વનરાજનો આશ્રિત મહામાત્ય સૂચવ્યો છે, તે
| SR No. | 536264 |
| Book Title | Jain Yug 1926 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1926 |
| Total Pages | 129 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Yug, & India |
| File Size | 13 MB |