________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮. ...વેપૌવ ગુણાતિઃ (૮.૬૬ d) ૧૯. અત્ર ધવલતિનું ગાન્તર'... (૮,૭૬ ). ૨૦. તલ્થ તછિદ્રુમેવાTM'... (૮.૮૩ c)
૦ –આ પદ પણ તેના કાવ્યશાસ્ત્રીય નહી પણ જાગતિક સંદર્ભમાં જ પ્રયોજાયું છે, તે અંગેના ત્રણ સંદર્ભ મળે છે, જેમ કે;
૧. 1 ૬િ રેપ ગુજાસન્નિપાતે નિમvઝર્તા : વિષ્યિવાદ (૧.૩ c d) ૨. વિવક્ષતા વમ િરયુતામના વચૈમી પ્રતિ સાધુ માષિત (૫.૮૧ ૩) અહીં વાણીના ગુણ-દેષ જોઈ શકાય. ૩. નૂનમારમશી પ્રશસ્વિતા વેધરવ કુળપતિઃ (૮.૬૬ d) - પોતાન્ત:–અહીં વ્યંજનાને સંકેત જોઈ શકાય છે કે, અર્થ ભિન્ન છે, જેમ કે,
ઘોત તતપાવના: ૫ (૬.૪ b)
• ઘનિ-પદ પણ તેના કાવ્યશાસ્ત્રીય સંદર્ભમાં નહીં પણ "અવાજ' એ અર્થમાં પ્રયોજાયું છે, જેમ કે;
માëિહૃધ્વનિનના (૧૫૬ d) • વનિત–આ પણ સામાન્ય અર્થમાં જ પ્રયોજાયેલ છે. જેમ કે રવિનિમીતા તથા (૮.૨૪ a)
• નિર્વજનન નિર્વચન એટલે વચનરહિત, શબ્દ રહિત, બોલ્યા વગર તેને એક વાર પ્રયોગ પડે છે, જેમ કે,
...માબેન તાં નિર્વાનં નાન ! (૭.૧૯ d) ટીકાકાર મહિલનાથ આ પંકિતને સમજાવતાં નોંધે છે કે, अनेन विहृताख्यः शृङ्गारानुभाव उक्तः । આ પ્રકારની નિર્વચન વાણીરહિત પ્રવૃત્તિ આથી વ્યંજના તરફ લઈ જઈ શકે. ૦ નેત્ર—આ નાટ્યશાસ્ત્રીય વિગતનો સંકેત બે સ્થળે પ્રાપ્ત થાય છે. ૧. ...મસ્યકને થ્યમત્રવ્રારા (૭,૭ d) ૨. પ્રસિદ્ઘપથ્યવિધાતા ! (૭.૩૬ b)
garwા--ખૂબ દૂર સુધી ફેલાયેલા પ્રાસંગિક વૃત્ત કહેતાં કથાનકને “પતાકા' કહે છે. આ નાટયશાસ્ત્રીય વિગતનો નામમાત્રથી નિદેશ થયો છે; પરંતુ તેને અર્થ નાટયશાસ્ત્રીય સંદભ નથી. સ્વજ' કે “ધજા' એવા સામાન્ય અર્થને વિષે તેનો બે વાર પ્રયોગ થયો છે. જેમ કે,
૧. દય-ત્રાતાજાશ્રીરપૌરાનિશિતા (૬.૪૧ c) ૨. તાવપતાનુfમદુમૌલ્ટિર રાગથે (૭.૬૩ a)
0 ggs આનો પ્રયોગ અનેકવાર વિવિધ અર્થો માં થયો છે, જેમાં કાવ્યશાસ્ત્રીય સંદભ પણ પ્રાપ્ત થાય છે. જેમ કે,
૧. ઉર્દુ તુષારસુતિ તરd . (૧.૬ a) (પગલું) ૨. રામ: વિપુષrqનાનાં હું વત્ર વિશેષપુ (૩.૩૩ d) (સ્થાન) .
ન વિદ્ર (૪.૯ ૯) (સ્થાન)
૧૪૪].
| [સામી
ઑકટોબર, ૯-માર્ચ, ૧૯૯૪
For Private and Personal Use Only
