Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
माधवो वासुदेवः ।
अधुना
माधवो हर्षदेवः ॥" मृत्युशतकम्, ८७.
હર્ષદેવ માધવ કોણ ? કાલ(મૃત્યુ)રૂપી યવનના ભયથી ભાગેલ કાયર-પામર મનુષ્ય, અથવા તો પામર મનુષ્યત્વનું પ્રતીક, વાસ્તવિકતાનો અસ્વીકાર કરીને અજ્ઞાત ભયમાં જીવનાર, આધુનિક કવિતાનું આ પણ એક મહત્ત્વનું લક્ષણ છે. તે માનવની પલાયનવૃત્તિ-પછી તે આધ્યાત્મિક હોય, બૌદ્ધિક હોય કે ગમે તે પ્રકારની-૫૨ કુઠારાઘાત કરે છે. આધુનિક કવિને મન જે વાસ્તવિકતાને સ્વીકારતો નથી, તે પામર છે, અને તેને જીવન જીવવાનો કોઈ જ અધિકાર નથી. તેને માટે તો મૃત્યુ જ યોગ્ય છે. જીવન તો જેની ભ્રાન્તિ ભાંગી ગઈ છે, જેણે મૃત્યુને ખરા અર્થમાં પિછાણ્યું છે, તેના માટે જ છે. અને આવી જ વ્યક્તિ મૃત્યુની ઓળખ કંઈક આમ આપી શકે
“પ્રાન્તિમેં ના ;
मया त्वं सिहो मतः
ઞો વત !
त्वमसि मूषकसञ्चार : ||" मृत्यु. ६१.
આવા લોકોને માટે તો સ્વયં મૃત્યુ જ પામર છે. મૃત્યુની આ પામરતાને કવિ અન્ય શબ્દોમાં પણ આમ કહીને વર્ણવે છે
“દ્દે મૃત્યુ !
चिड़िया को मार सकती हो तुम पर जो गूँज
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિડીયા ની જ સે તી હૈ, उसको नहीं ।" मृत्यु. ११
મૃત્યુ અનિવાર્ય છે, સમયની બાબતમાં ચોક્કસ છે. તે આવશે જ; નિયત સમયે પ્રતીક્ષા કરાવ્યા વગર આવશે. કદાચ દરરોજ ચાખી-ચાખીને એકઠાં કરેલાં બોર લઇને શબરી રાહ જોતી રહે-ક્યારે આવે મારો રામ ! અને મર્યાદા પુરુષોત્તમ ન આવે, એવુંય બને, અહીં ચોક્કસતા તો નથી જ. પરંતુ મૃત્યુની બાબતમાં આમ નહીં કહી શકાય, કેટલું કરુણામય છે, મૃત્યુ ! કવિ કહે છે
“મૃત્યુરસ્તિ હાય:; अस्माकं बदरीफलार्धमदितुं मर्यादापुरुषोत्तम आगच्छेत्
वा न वा
मृत्युस्त्वागमिष्यत्येव ॥" मृत्यु. २३.
આજની આ વિષમ વેળાએ મૃત્યુ કેટલું સસ્તું થયું છે ! પણ ત્રાસવાદથી ત્રસ્ત માનવી સતત અકસ્માત્ આવી પડનારા ભયંકર મૃત્યુના ભયના ઓથાર નીચે જીવી રહ્યો છે. ત્યારે મૃત્યુ સસ્તું હોવા છતાં મોંઘું બની જાય છે. કેવી વિષમતા ! આજના માનવીને તો હવે શોધ છે, માત્ર શાંતિદાયક, પીડા વગરના, અભિજાત્યપૂર્ણ અને બાધવસરીખા મૃત્યુની, તેથી જ તો તેણે જાહેરાત (Advertisement) કરવી પડે છે :
“વિજ્ઞાપનમેળમ્ :आवश्यकता ह्यस्ति मृत्योः
भवेत्
शातादायक:
પથિક - સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૯ - ૪
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535468 |
| Book Title | Pathik 1999 Vol 39 Ank 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagjibhai K Bhatti and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |