Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વીર સાવરકર
ડૉ. આર. ટી. સાવલિયા*
કોઇ ન
જો દીકરો – દીકરીઓની સંખ્યા વધારવી અને ઘર વસાવવું એ જ સંસાર કહેવાતો હોય તો આવો સંસાર
ચકલીઓ પણ વસાવે છે પણ જો પરિવારનો અર્થ માનવ પરિવાર હોય નો તને શણગારવામાં આપણે સફળ થયા જ છીએ. ધારો કે પોતાનું સુખી જીવન અમે અમારા હાથે નષ્ટ કરી નાખ્યું. પણ ભવિષ્યમાં હજારો ઘરોમાં સુખની વર્ષા થશે, શું ત્યારે અમને અમારું બલિદાન સાર્થક નહિ લાગે?” આ શબ્દો છે, વીર સાવરકરના. જે તેઓએ જેલમાં મુલાકાતે આવેલી પોતાની ૧૯ વર્ષની પત્ની સામે વ્યક્ત કર્યા હતા. આ એક કથનમાં કાંતિકારીઓના જીવન દર્શનનો સાર નિહિત છે. વીર સાવરકરે પોતાનાં સમયમાં અસંખ્ય યુવકોને ક્રાંતિનો ખરો રસ્તો દેખાડયો અને સમયે સમયે તેમને માર્ગદર્શન આપ્યું. સાવરકર કવિ હતા, યુગદેષ્ટા હતા, અને કાંતિકારીઓના પૂજય નેતા હતા.
વીર સાવરકરના પિતા જાતે કવિ હતા. જ્યારે માતા ‘હરિવિજય” અને “રામ વિજય’નામે મરાઠી કાવ્યોનો દરરોજ પાઠ કરતાં હતાં. માતાપિતાના ભરપુર સંસ્કારો મેળવી સાવરકરે ૮ વર્ષની વયમાં પ્રતિજ્ઞા કરી કે “હું પણ એક મહાકાવ્ય રચીશ.” ત્યારબાદ આંદામાનમાં આજીવન કારાવાસની સજા ભોગવતા તેમણે પોતાની કોટડીની દીવાલો પર
ગોમાન્સક” નામે મહાકાવ્ય લખીને આ પ્રતિજ્ઞા પૂરી કરી. નાનપણમાં જ તેઓએ પેશ્વાઓનો ઇતિહાસ ‘ખબર', નિબંધમાળા'માં સંકલિત મહાભારતના મરાઠી ભાષાંતર “સ્વધર્મ-દીપ નામના માસિક પત્રની રચનાઓનું અધ્યયન કરીને કવિ સાવરકરે પોતાની પૂર્વભૂમિકા રચી. આશરે ૧૦ વર્ષની વયે પૂણેથી પ્રગટ થતાં “જગત હિતેચ્છુ'માં તેમની પ્રથમ કવિતા છપાઈ.
સને ૧૮૯૯ માં જ્યારે સાવરકર માત્ર ૧૬ વર્ષના હતા ત્યારે અંગ્રેજ અફસર અને આયર્સ્ટ ને ગોળી મારવાના અપરાધમાં ત્રણેય ચાફેકર બન્યુને મૃત્યુદંડ અપાયો. આ અન્યાયથી દુઃખી કિશોર સાવરકરે પોતાની કુળદેવી અષ્ટભુજા દશ શસ્ત્ર ધારિણી મહિષાસુરમર્દિનીની પ્રતિમાને પોતાનું લોહી અર્પિત કરતાં પ્રતિજ્ઞા કરેલી કે, “હે માતા, મારું જીવન સર્વસ્વ, સમય,સામર્થ્ય, સંપૂર્ણ સંપત્તિ તારી મુક્તિને માટે, તને ફરીથી સ્વરાજય મંડિત કરવાને માટે અને વૈભવ સંપન્ન બનાવવા માટે સમર્પિત કરું છું. હે જગન્માતા, દેશની સ્વતંત્રતાને માટે સશસ્ત્ર ક્રાંતિ દ્વારા શત્રુઓનો સંહાર કરતાં કરતાં જીવનની અંતિમ ક્ષણો સુધી જૂઝવાની હું પ્રતિજ્ઞા કરું છું.”
વીર સાવરકર અને એમના મોટાભાઈ બાબા સાવરકરે “મિત્ર-મેલા” નામે એક ક્રાંતિકારી દળ ઊભું કર્યું હતું. બ્રિટિશ સરકારના રોલેટ ઍક્ટ અનુસાર એમનો ઉદ્દેશ્ય હતો કે, - “ભારતવર્ષની ગુલામીની બેડીઓ તોડી સ્વતંત્ર કરવાને માટે જરૂરી અને ઉચિત ઉપાયોથી લડાઈ લડવાનું સંભવ હોય તો શાંતિપૂર્ણ ઉપાયોથી, અને આ ઉપાય ન ચાલે તો દંડનીતિ વડે.” બાબા સાવરકરે જ આગળ જઈને તરુણ-ભારત-સભા'ની સ્થાપના કરી. “મિત્ર-મેલા'ના તત્તાવધાનમાં વીર સાવરકરે નાસિકમાં પોતાનું મજબૂત સંગઠન સ્થાપિત કર્યું અને યુવાનોએ તેમને પોતાના શિરોમણિ
* અધ્યાપક, ભો. જે. વિદ્યાભવન, એચ. કે. કૉલેજ કમ્પાઉન્ડ, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ-૯
પથિક • સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૮ ૦ ૮
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535456 |
| Book Title | Pathik 1998 Vol 38 Ank 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagjibhai K Bhatti and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |