Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩. નુતનયુગ ]
પથિક
[ ૯૯
કચ્છી ભાષાને અત્યાર સુધી ગુજરાતમાં ક્રાઇ પ્રકારનું સ્થાન નહતું. કચ્છી સાહિત્યક રાતા અને આગેવાનાના સપ્રયને અને કચ્છીભાષ'-સસ્કૃતિ-સભ્યતા વગેરે તરફ આદર ધરાવનારા ગુજરાતના સમાન્ય સાહિત્યકાર અને સશેધક પ્રા. કેશવરામ કા. શાસ્ત્રીની એગ્ય રજૂઆતથી કચ્છી ભાષાના સાહિત્યને રાજ્ય તરફથી સહાય આપવાના લાભ મળે એવી વ્યવસ્થા થઈ છે. ક્રુચ્છો ભાષા ઉચ્ચારણુ-શુદ્ધ લખાય એ માટે કચ્છી સાહિત્યિક ભાષાની જોડણીના નિયમો અને એ માટે ‘કચ્છી ભાષાને સાથ જોડણી કાશ' પણ પ્રા. શાસ્ત્રીએ તૈયાર કરી આપ્યા છે. કચ્છી સાહિત્યકારને ભાષા
જોડણીશુદ્ધ લખવાની આનાથી સુવિધા થશે.
૪૪. વીસમી સદીમાં વિવિધ ક્ષેત્રે ખ્યાતિ પામેલ કેટલાક કચ્છીએ
માંડવીમાં જન્મેલ ભણુસાળી જ્ઞાતિના વિદ્વાન રાજપુરુષ અને ક્રાંતિકારી દેશભક્ત શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા ઈ. સ. ૧૮૫૭ ના ક્રાંતિના વર્ષમાં જન્મ્યા હતા અતે ભારતની મુક્ત માટે લડત ચલાવવા સ્વૈચ્છિક દેશવટો ભોગવી જીનિવામાં રહેતા હતા. ત્યાં એમનુ ઈ.સ. ૧૯૩૦ માં મૃત્યુ નીપજ્યું. એમણે પેાતાના લખેલ કિંમતી ગ્ર ંથા તથા અન્ય ગ્રંથૅનુ ત્યાંની લાઈબ્રેરીતે દાન કર્યુ` હતુ` અંતે કચ્છના લોકોના કલ્યાણ માટે સારી એવી રકમ આપી ગયા હત!. માંડવીમાં એમનું સ્મારક સ્થપાયું છે.
પતિશ્રી પીતાંબર શમાં શાસ્ત્રી તથા મહાન જ્યોતિષી તરીકે કચ્છમાં તેમજ હિ ંદનાં કેટલાંક દેશી રાજ્યામાં સમાન પામેલ હતા. સાહિત્યક્ષેત્રે કચ્છના મૂળ વતની શ્રી, જીમહમદ અલારખિયા શિવજી વીસમી સદી' નામે વિખ્યાત માસિક દ્વારા ગુજરાતી સાહિત્યની સારી સેવા કરી ગયા. શ્રી જીવરામ અજરામર રાજગાર કચ્છના લોકસાહિત્યના સોધક હતા અને ‘સરસ્વતી શ ંગાર' માસિક દ્વારા ગુજરાતી સાહિત્યની સારી સેવા બજાવી ગયા. શ્રી આત્મારામ કેશવજી ને કચ્છ દેશને પ્રતિહાસ' લખી કચ્છને ઈતિહાસ પદ્ધતિસર રીતે અને સવિસ્તર લખનાર પહેલાં કચ્છી તિહાસલેખક અને વિદ્વાન તરીકે વિખ્યાત બન્યા છે. શ્રી જયકૃષ્ણ ઈંદ્રજી મહાન વનસ્પતિશાસ્ત્રી તરીકે અમૂલ્ય સેવા બજાવી ગયા છે. પ્રા. ખુશાલ તલકશી શાહ મહાન વિદ્વાન અર્થશાસ્ત્રી હતા અને અર્થશાસ્ત્ર પર કિં ́મતી પુસ્તા લખી વિખ્યાત બન્યા હતા. એમ પરમ દેશભક્ત પણ હતા. શ્રી ગોકુલદાસ ીમજી ખાંભડાઈ સ્વદેશીના પ્રચાર તથા અન્ય લાકહિતનાં કાર્યો કરતા બહુ નિરભિમાનપણે અમૂલ્ય જનસેવા કરી ગયા છે. કવિ નિરંજન ‘મુંજી માતૃભૂમિકે નમન' પંક્તિથી શરૂ થતું કચ્છી ભાષામાં રચાયેલું હૃદયંગમ કચ્છી રાષ્ટ્રગીત રચીને કચ્છના રાષ્ટ્રશાયરનું બિરુદ પ્રાપ્ત કરનાર સારા કવિ તથા પતિ તરીકે પોતાનું નામ અમર ઠરી ગયા છે. મિસ્ત્રી કામમાં જન્મેલ શ્રી જગમાલ રાજા કલકત્તાને હાવરા બ્રિજ બાંધીને ભારતવમાં નામના મેળવનાર કચ્છના વિખ્યાત કોન્ટ્રેકટર તથા બુદ્ધિશાળી સ્વપરાક્રમથી આગળ વધેલા કર્મવીર તરીકે પકાયા છે. ભારતવર્ષની સ્વાતંત્ર્યની લડતના તેજસ્વી સેનાની તથા કચ્છની પ્રજાકીય પરિષદના મુદ્રા અધિવેશનના પ્રમુખ તરીકે કચ્છની અમૂલ્ય સેવા ખાવનાર શ્રી યુસૂફ઼ે મહેરઅલી કચ્છના પતેાતા પુત્ર તરીકે વિખ્યાત બન્યા છે. ઐતિહસિક નવલકથાઓના સમથ લેખક તરીકે શ્રી નારાયણ વિસનજી ઠક્કુર ગુજરાતભરમાં વિખ્યાત છે, અહી' પોતાની રાજકીય સેવા દ્વારા કચ્છની બધાં ક્ષેત્રમાં કિંમતી સેવા આપી ગયેલા સ્વ. તુલસીદાસ મૂળજીમાઇ શેઠને અને એમણે જ ઊભા કરેલા, 'પથિક'ના નીડર તંત્રી, સ્વ. યુસૂક મહેરઅલીના સાથીદાર સ્ત્ર. માનસીંગજી બારડને પશુ ભૂલવા ન જોઈએ. આ નર-૩૭૦૧૧૦ : ૪-૧-૧૯૮૮
ઠા. પુ. કંસારા
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535341 |
| Book Title | Pathik 1989 Vol 29 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1989 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |