Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
રાષ્ટ્ર-એકતાનું નિર્માણ
(આંતરિક એકતાના આદશ : ભ્રાતૃભાવ)
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હર્ષદ જોશી
રાષ્ટ્ર–એકતાના વિકાસની બીજી અવસ્થા સામાજિક માળખાના જ પરિવ`નરૂપ રહેલી છે, જેનાથી રાજનૈતિક અને શાસનકર્તાની એકતાનું શક્તિશાળી મહત્ત્વ દરેક કેંદ્રને માટે આપી શકાય.
આ પરિસ્થિતિની સાથે એક શક્તિશાળી પ્રતિ-બળ પણ મહત્ત્વ રૂપે જડાયેલું છે જ કે જેનાથી સ્વતતંત્રતાની જડ સમાજના વર્ગોના ક્રમથી પ્રાપ્ત થાય છે તેને પણ્ નષ્ટ કરવું જ જોઈએ. સામાન્ય રીતે સત્તા એક એવી રાજ્યકર્તા સરકારના હાથેામાં સાંપી દેવામાં આવે કે જે હંમેશાં મનસ્વી
- આપખૂદ નહિ, પશુ ક'ઈક શક્તિશાળી અવશ્ય હાય, પરંતુ આધુનિક પ્રજાત ંત્રીય વિચારા મુજબ શાસકને લૉક એવી પરિસ્થિતિમાં—સ્વરૂપમાં સ્વીકારે છે કે જ્યાંથી જ્યાંસુધી એ રાજ્યન (રાષ્ટ્રજીવન)ના નકામા–નિષ્ક્રિય તેમજ નામના જ પ્રધાન, સેવક અથવા શાસનકા માટે અનુકૂળતાવાળા કેદ્રરૂપ હાય. વાસ્તવિક રીતે નિયંત્રણુ રાખવા માટે હવે એની કાઈ જરૂરત રહી નથી, પરંતુ એમાં કાઈ અત્યુક્તિ નથી રહી, કેમકે રાષ્ટ્ર-પ્રતિરૂપના વિકાસમાં એના વિકાસ મધ્યયુગમાં થઈ ચૂકયો હતા. એક શક્તિશાળી રાખનું ઐતિહાસિક મહત્ત્વ રહ્યું છે, ત્યાં સુધી કે સ્વતંત્રતા પ્રેમી, દ્વિપક્ષીયભાવયુક્ત અને વ્યક્તિવાદી ઇંગ્લૅન્ડમાં પણુ પ્લેટજેનેટ્સ અને ટટ્યુડ રાજા એવા વાસ્તવિક અને સક્રિય કે-બિંદુ હતા. એમને અનુસરીને અને વિકાસ પામીને રાષ્ટ્ર એક દૃઢ રૂપે પરિપકવ શક્તિને પ્રાપ્ત કરી ચૂકયુ'. આવું સ્પેન જર્મની અને ઇટલીમાં બન્યું,
પર'તુ જનીની બાબતમાં કહેવાય છેઈવાના અને પીટરા વગર રશિયાનું અસ્તિત્વ ત્યાં ન હેાત, આધુનિક સમયમાં પણ હાડૈનસોલન સે જર્મનીનાં એકીકરણુ અને વિકાસ માટે જ મધ્યયુગ જેવું કાર્ય કર્યું” તેનાથી પણ જનતંત્રવાદી પ્રજાએએ એ વ્યાકુળતા અને વિસ્મયના ભાવમાં જોયું છે, કેમકે એ લેકા માટે આ પ્રકારની ઘટનાને સમજવી એ કઠિન હતું જ, એના કરતાંય એની વાસ્તવિકતા ઉપર વિશ્વાસ કરવા એ તા પુષ્કળ કઠણ હતું.
પરંતુ આપણે ભાલ્કનનાં નવાં રાષ્ટ્રોના પ્રથમ નિર્માણુયુગમાં પણ આજ આ જ વાત જોઈ શકીએ છીએ, છતાં પણ આ આવશ્યકતા હવે એટલી વાસ્તવિક રહી નથી, પરંતુ આ જાતિઓ — જ્ઞાતિએ ના અચેતનમાં આના હજુ પણ અનુભવ કરી શકાય છે.
1
આધુનિક પદ્ધતિમાં રાષ્ટ્રસ્વરૂપમાં જાપાનનું નવનિર્માણ મિકાડાએ પણ આ જ પ્રકારના કાર્યથી કર્યું”. નવ–નિર્માતાની સહજ પ્રેરણા આ આંતરિક જરૂરિયાતને પૂરી કરવા માટે એને પેાતાના અસથ એકાંતવાસમાંથી બહાર ખેં'ચી લાવી હતી.
પરંતુ રાષ્ટ્રિય વિકાસની આ આંદાલનની વિશિષ્ટ ભૂમિકા ભલે ગમે તેટલી હિતકારી હેાય છતાં પશુ એની સાથે પાછા વિનાશક રૂપમાં જ જ્ઞાતિએની આંર્તારક સ્વત ંત્રતાને એક વિરાધ રહેલ જ છે, જે આધુનિક મનેવૃત્તિના પ્રાચીન રાજત ત્રીય આપખૂદ પદ્ધતિ અને પ્રવૃત્તિઓ માટે સ્વાભાવિક, પશુ અવૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી અત્યંત અઉદારણીય મહતવ્ય માટે બંધનકર્તા કરે છે, કેમકે એ 'મેશાં કેંદ્રીકરણ કઠારતા એકરૂપતા, મજબૂત નિય ંત્રણૢ એક જ નિર્દેશનું કાર્ય હૈાય છે. એક જ કાનૂન, એક જ સિદ્ધાંત, એક જ સત્તાને સાર્વભૌમત્વનું રૂપ આપવાની જરૂરિયાત પૂરી કરવાની છે,
આ જ વાતને ધ્યાનમાં રાખતાં આપણે ટટ્યુડર અને સ્ટુઅર્ટ રાજયશાના પ્રજા પર રાજ્યત ંત્રીય સત્તા અને ધાર્મિક એકતા લાદવાના પ્રયત્નેને સ્પષ્ટ રૂપમાં સમજી શકીએ છીએ. એનાથી ફ્રાન્સને ધર્મ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535289 |
| Book Title | Pathik 1985 Vol 25 Ank 01 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 134 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 8 MB |