________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સુજસવેલિ અને હું
www.kobatirth.org
ઐતિહાસિક વસપટ
[ 1 ]
ન્યાયવિશારદ ન્યાયાચાય યોાવિજયગણિએ આત્મવૃત્તાંત લખ્યું નથી. વળી એમના જીવનકાળમાં કે અત્યાર સુધી પણ કાઢ્યું એમનુ જીવન ચરિત્ર સસ્કૃતમાં પરિપૂર્ણસ્વરૂપે પદ્મમાં રચ્યાનું જાણવામાં નથી. આથી એ ન્યાયાચાર્યે પોતાની કૃતિઓમાં જે કઈ પાતાને વિષે કહ્યું ટાય તે ઉપરથી તેમ જ એમના સમકાલીન મુનિવરો કે એમના શિષ્યપરિવારમાંથી કાઇએ એમને વિષે જે લખ્યુ` હેય તે ઉપરથી એમના જીવન વિષે માહિતી મેળવવાની રહે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં મુજસવેલિ જેવું સાધન મહત્ત્વનું ગણાય એ સ્વાભાવિક છે. આ સાધન સાથે બધખેસતું ન થઇ શકે એવું એક સાધન ચેડા વખત ઉપર મળી આવ્યું છે અને તે છે “ ઐતિહાસિક વસ્ત્રપટ ’. આ એ સાધતેની સક્ષિપ્ત મીમાંસારૂપે હું આ લેખ લખું' છું.
[ ૨ ] મુજસવેલિના પરિચય
સુજસવેલિ- કર્તાએ ચાર ઢાલમાં વિભક્ત કરેલી આ કૃતિમાં એનું “ સુજસવૅલિ ” એ નામ પહેલી ( વિવિધતામાં સુંદરતા કવ્યું છે કે આપણે જે સમજ્યા ાએ તેના લાભ આપણા ભાઈ ભાંડુએને પણુ આપવા. એ આપણુ કર્તવ્ય છે, કમ્પ્યુા ઘડાનાં પાણી ન ટકે એમાં વાંક કાના?
""
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( લેખાંક ૧)
પ્રો. હીરાલાલ ૨. કાપડિયા એમ. એ
અને ત્રીજી ઢાલના અંતમાં આપ્યું છે, જ્યારે સુજસવેલિ ” નામ ચેાથી ઢાલની આઠમી કડીમાં આપ્યું છે, એમ એન પ્રથમ પ્રકાશન ઉપરથી જોઇ શકાય છે. બીજા પ્રકાશનમાં આ ત્રણ સ્થળે “ સુજસવેલિ ’નામ છે. બંને પ્રકાશનમાં જી ઢાલની ઉપદંત્ય પ"ક્તિમાં “ સુસની વેલિ " એમ પાયું છે, આ જોતાં “સુજસવેલિ”નામ સમુચિત જણાય છે. શાંતિસાગરજીના ભડારની હાથપોથીની પુષ્પિકા બંને પ્રકાશનમાં નીચે મુજબ અપાઈ છેઃ
" इति श्री मन्महोपाध्याय श्री यशोविजय
31
બિષચે ‘યુગસવેજિ’-નામા માસ: સંપૂર્ણ:
k
આ ઉપરથી પણ ‘ સુજસવેલિ ’ નામ વાસ્તવિક હોવાનું કૃલિત થાય છે. વિશેષમાં હાથપોથીમાં ‘ભાસ ' શબ્દ પુષ્પિકામાં છે. એ આધારે આ કૃતિના * ભાસ' તરીકે બ'તે પ્રકાશનમાં ઉલ્લેખ કરાયા હશે એમ લાગે છે; બાકી ‘ ભાસ’ તરીકે ઓળખાવાતી વિવિધ કૃતિઓ વિચારીને ભાસનુ લક્ષણુ' નક્કી
૧ આ ભાસતું લક્ષ કોઈ સ્થળે અપાયુ હોય એમ જાણવામાં નથી.
For Private And Personal Use Only
પેજ ૮ થી શરૂ)
એવા ગુણો આપણામાંથી ઓછા થાય એ માટે પ્રયત્નશીલ થઈ જવુ જોખએ. એ માટે ઘણા વખત સામાયિકમાં સ્થિર રહેવું, સરકારી જ્ઞાનીજનાના પુસ્તકાનું વાંચન કરવું, ધર્માનુષ્ઠાન તરફ મન વાળવુ આપણામાં કયા ગુની મુખ્યતા છે એનું અને સજ્જ સાધુ હૃદય એવા પુરૂષો જોડે મૈત્રીભાવ નિરીક્ષણ તટસ્થ બુદ્ધિથી કરવું દ્વેષએ. અને જેડી સંત સમાગમ ચાલુ રાખવા એ આપણું કર્તવ્ય આપણામાં તમેગુણુની અગર રબ્બેગુણની મુખ્યતા છે. એમ કરવાથી ખોટા ગુણાને આપણામાંથી નિરાસ હોય અને આપણે જરા જરા વાતમાં ગુસ્સે થતા થતા રહેશે. આપણામાં જો સત્વગુણુની પ્રધાનતા હોય હેઇએ અને આપણા મનની સમતુલા ગુમાવી બેસતા તે તેને લાભ બીજાઓને છુટથી આપતા રહેવુ હોઈએ તેમ જ આપણામાં અહંકારની ભાવના ધર જેમાં આપણું પેાતાનું કલ્યાણુ જ છે. બધાને એ કરી ખેડેલી હોય ત્યારે આપણે વખતસર સજાગ થઈ સુબુદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય એ જ અભ્યર્થના ! ( ૯ )